Deze zelfde maand zal ulieden het hoofd der maanden zijn; zij zal u de eerste vande maanden des jaars zijn.

De Egyptische kalender, was een zonnekalender van 365 dagen. Daarvoor hadden de Egyptenaren gebruik gemaakt van een maankalender welke zij alleen in stand hielden voor het gebruik van sommige religieuze feesten. Het Egyptische jaar begon op 19 juli (volgens de Juliaanse kalender) met de overstroming van de Nijl, daarnaast observeerden zij ook een astronomisch fenomeen welke zich voordeed in deze periode: het heliacale rijzen van de ster Sirius en wat zij noemden  het opgaan van (de godin) Sothis. Volgens Herodotos waren de Egyptenaren het eerst van alle mensen die het jaar hebben uitgevonden.

Op het eerste gezicht lijkt het erop dat er in de Bijbel weinig is terug te vinden van een Egyptische kalender. Toch zijn er verwijzingen te vinden die erop wijzen dat de Joden, zij het tijdelijk, de Egyptische kalender hebben gehanteerd.

Zo wordt in het boek Exodus de verdrukking van de Joden in Egypte beschreven en lezen we dat God diverse plagen over het Egyptische volk uitzend. Vlak voor de laatste plaag krijgt Mozes instructies van God om het Pascha in te stellen. Vooraf aan deze instructie lezen we in Exodus 12 vers 2 een totaal ander bevel: "Deze zelfde maand zal ulieden het hoofd der maanden zijn; zij zal u de eerste van de maanden des jaars zijn." Of zoals Rashi een van de belangrijkste joodse commentatoren uit de 12^de eeuw het stelt: "deze zal het begin zijn van de tellingsorde der maanden." Er wordt hier dus een kalenderhervorming ingesteld en klaarblijkelijk moeten de Joden dus daarvoor een andere kalender hebben gehad. Sommige geleerden menen hierin dan ook te lezen dat de Joden hiervoor de Egyptische kalender hanteerden, wat gezien de omstandigheden logisch lijkt. Ook bij joodse schrijvers als Flavius Josephus en later bij Louis Ginzberg zien we soortgelijke ideeën.

Dat de instelling van het Pascha en die van de nieuwe kalender niet zonder ernstige consequenties was voor de Joden zal blijken uit het volgende. Vanuit de zienswijze van de Egyptenaren, waren deze acties door de Joden een regelrechte opstand. Men moet beseffen dat het lam, of beter gezegd, daar het om een mannelijk dier gaat, de ram , de personificatie was van onder andere de goden Khnem, Medes, Amun en Heryshef. Juist dit offeren was voor de Egyptenaren een direct afwijzen en verwerpen van hun godsdienst. We lezen dit in Exodus 8:26 waar Mozes zegt dat de Egyptenaren aanstoot hieraan nemen en dat de Egyptenaren de Joden zouden stenigen als ze dit zouden doen. In Exodus 12:12 lezen we de andere kant, nl. die van God: "en Ik zal gerichten oefenen aan al de goden der Egyptenaren, Ik, de HEERE."Rammen waren het symbool van vruchtbaarheid en juist in deze hoedanigheid had de god van de vruchtbaarheids Heryshef de vorm van een man met een ramshoofd. De Joden moesten dus in het openbaar deze goden afwijzen. De straf van God was zoals in Numeri 33 vers 4 wordt gesteld "de Egyptenaren begroeven degenen, welke de HEERE onder hen geslagen had, alle eerstgeborenen; ook had de HEERE gerichten geoefend aan hun goden." In deze context blijkt dan ook dat juist in de dood van de eerstgeborenen, God de afgoden van Egypte, symbolen van vruchtbaarheid en leven heeft getroffen.

Het andere bevel van God, namelijk de instelling van een nieuwe kalender had gelijke consequenties, was het eerste een afwijzing van de religieuze macht der Egyptenaren, dit tweede was een afwijzing van de wereldlijke macht. In tegenstelling tot onze kalender, werd de kalender van de Egyptenaren ieder jaar opnieuw vernoemd naar een specifieke gebeurtenis uit dat jaar. In veel gevallen was dat een vernoeming van de heersende Farao of naar een van zijn heldendaden.

Vergelijk de verschillende Kanttekeningen bij de Staten Vertaling: Deze zelfde maand bij de Hebreën genoemd Abib, Exod. 13:4; anders genaamd Nisan; Neh. 2:1; Esth. 3:7. 3) het hoofd der maanden zijn; Dat is, het begin; alzo staat er Ezech. 40:1, het hoofd des jaars; dat is, het begin des jaars. 4) de eerste van de maanden des jaars zijn. Dat is te verstaan van kerkelijke zaken, maar in politieke zaken begon het jaar met de zevende maand. Zie Exod. 34:22, en Lev. 25:9.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij