Dat de schrijver van deze blog regelmatig contact heeft met Jona Lendering van Livius zal niet een onbekend feit zijn. Nu wil het dat Jona regelmatig allerlei websites bekijkt en een samenvatting in een nieuwsbrief zet en om deze nieuwsbrief meer publiciteit te geven, zal iedere maand de nieuwsbrief op mijn site verschijnen. Hieronder de eerste:
NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE De gevarieerde en levendige Geschiedenis van het Romeinse Rijk sinds Marcus Aurelius van Herodianos, is al eerder genoemd, en nu voltooid. Verder Brief 4 van Synesius, een beroemd verslag over een schipbreuk. En tot slot een klein artikel over een zoon van keizer Marcus Aurelius, Fulvus geheten, die een eeuw na zijn dood nog goddelijke eerbewijzen ontving van privé-gelovigen: een zeldzaam voorbeeld van een vergoddelijkte heerser die ook buiten de staatscultus erkenning vond. EGYPTE De ontdekking van een groot fort in de noordelijke Sinaï (meer...; nog meer...) kwam groots in de pers, hoewel de lokatie zelf al bekend was. Het trekt vooral de aandacht omdat het in verband kan worden gebracht met het Joodse Uittochtverhaal. Het portret van Nefertiti is een van de beroemdste uit de Oudheid. En toch kunnen ze er nog nieuwe dingen aan ontdekken. Al had uw redacteur bij dit bericht graag een verhelderend plaatje gezien. Een aardig stuk over de eerste bewoning van het gebied waar in 331 v.Chr. Alexandrië werd gesticht, en een wat serieuzer stuk over hetzelfde onderwerp. Mummies die niet blijken te zijn wat ze lijken: dit berichtje gaat over Cairo, maar we lezen zulk nieuws niet voor het eerst. Al voor ze die dingen door de scan haalden, waren er berichten over verwisselingen (hier is er nog een, uit Amerika). Je vraagt je onwillekeurig toch af hoe het er in zo'n antieke mummiefabriek aan toegegaan is. Er was veel aandacht voor een kunstteen uit het eerste kwart van het eerste millennium, die 's wereld oudste prothese zou zijn. Dit is één van de vele berichten, en dit trok de aandacht met een wel heel erg flauwe kop. De onvermijdelijke doctor Zahi Hawass geeft weer eens een interview. En verder: een nederzetting uit de tijd van het Oude Koninkrijk in de Bahariya Oase; aardig overzichtsartikel over Sudan; een mummie in een Indisch museum. Vreemd genoeg deze maand geen bericht over de vondst van een mooi oud graf. MESOPOTAMIË In plaats van het maandelijkse stukje over de ondergang van ons erfgoed in Irak overslaan, nu maar eens een overzicht van wat er al verloren is en een overzicht van wat er wordt gedaan om te redden wat er te redden valt. Ondertussen een aardig bericht over het Chicago Assyrian Dictionary. Twee Vlaamse geleerden hebben een poging gedaan antieke recepten te reconstrueren. IRAN en CENTRAAL-AZIË Een fascinerende vondst van een inscriptie uit ongeveer 3000 v.Chr. in Koerdistan, in een schriftsoort dat lijkt op dat uit Jiroft en de oudste strata van Susa. Het begint echt tijd te worden dat de boeken over het ontstaan van stedelijke culturen, schrift en de eerste imperia worden herschreven. Een artikel dat, als uw redacteur het goed snapt, behelst dat de objecten van een Parthische site afkomstig zijn uit de Parthische tijd. En verder een grafveld uit de IJzertijd; opgravingen in Oman; problemen rond de aanleg van de spoorlijn Isfahan-Shiraz, die loopt langs de archeologische site van Naqsh-i Rustam; en een vreemd bericht dat lijkt te zijn ontstaan door een verkeerd begrepen verhaal over een survey. GRIEKENLAND Bewijs voor zeer, zeer vroege zeevaart (14.000 jaar geleden). Het klinkt te mooi om waar te zijn. Een poging de oudste vorm van het Grieks te reconstrueren. Wie zei er ook alweer dat de universiteiten de publieksvoorlichting onderwaarderen en niet inzien dat de meeste informatie zich verspreidt over het internet? Antwoord: dat is een stokpaardje van uw redacteur, die door de Leuvense universiteit in het ongelijk wordt gesteld: een hele mooie website over de Olympische Spelen. En nog Nederlandstalig ook, dat is ook wel weer eens prettig. Het onlangs geopende Epigrafische Museum van Athene krijgt weinig bezoekers. Uw redacteur bracht er onlangs een middag door en bleek de eerste bezoeker van de week te zijn. Dat had het voordeel dat de aardige mensen nogal wat stenen speciaal voor hem aandroegen (of beter: aanreden op karretjes) en zó plaatsten dat er foto's van konden worden gemaakt (bijvoorbeeld de Themistokles Stele uit Troizen). Maar eerlijk is eerlijk: er zijn mooiere musea in Athene, en als epigrafische collectie is het Atheense museum de mindere van pakweg het Städtisches Lapidarium van Stuttgart. En verder: een Myceens graf; een Romeins badhuis in Veria; en een kort maar interessant berichtje over het Griekse beleid om oudheden terug te krijgen (meer...). BULGARIJE Die Bulgaren graven maar door, en het levert nog verdraaid mooi spul op ook: een graf met een gouden masker (filmpje), een gebruiksvoorwerp van dezelfde site (met dezelfde baardige archeoloog), een heiligdom, een merkwaardige troon uit Perperikon (waarom geen plaatje?), de ring van koning Serres II (350-341 v.Chr.), een Romeins badhuis. En als u het overzicht kwijt bent, dan hebt u hier een overzichtsartikeltje. Al dat moois trekt in elk geval dieven aan. TURKIJE Een mozaïek uit Kelenderis blijkt in feite een geïllustreerde landkaart. De prachtige website van de opgravingen in het Zuid-Turkse Alalakh. De Vlaamse archeologen die Sagalassos opgraven, stuitten op een piekfijn bewaard gebleven beeld van keizer Hadrianus. Een resumé van drie opgravingen dit voorjaar, en daar kunnen we Teion aan toevoegen (de koppenmaker had blijkbaar een levendige fantasie). ROME EN ZIJN RIJK Zo willen we meer berichten: hoe de antieke technieken om land te bemesten nog altijd gevolgen hebben voor de soortenrijkdom van bepaalde gebieden - ofwel, de wisselwerking tussen mens en ecosysteem. Petra staat op de lijst van zeven nieuwe wereldwonderen - en de archeologen maken daarvan nuttig gebruik door beschermingsmaatregelen te vragen. Aardig stukje over geneeskunde in de Late Oudheid en Vroege Middeleeuwen wordt ontsierd door woordspelerige kop. Twee updates over het conflict tussen Italië (dat enkele illegaal verkochte oudheden terugeist) en het Getty Museum (dat ze in bezit heeft): één, twee. En verder: een leerlooierij, een tweede-eeuws badhuis en een ongeveer even oude paleisvilla in Rome; Villa del Foro; Romuliana; dieven beschadigen een opgraving; mozaieken in Nîmes; verzwolgen Romeinse forten; slavenhandel in Britannië. JODENDOM De Siloam-inscriptie, een tekst uit Jeruzalem over het graven van een watertunnel, schijnt te worden teruggegeven. Aardig stukje over de mislukte poging van Julianus de Afvallige om de Tempel te herbouwen. Er is een overeenkomst tussen de staat Israël en de Palestijnse autoriteiten dat er niet dan na wederzijdse consultatie wordt gegraven op de Tempelberg. Die overeenkomst wordt door de Palestijnen niet al te enthousiast nageleefd: nog vorig jaar doken er in een berg bouwafval allerlei voorwerpen op uit de voor-islamitische periode. Dit bericht suggereert dat de Palestijnse autoriteiten er opnieuw een potje van maken, en de Jerusalem Post doet er nog een schepje bovenop, maar deze foto's -gepresenteerd als bewijs voor het vandalisme- suggereren dat het dit keer een storm is in een glas water. Wat niet wil zeggen dat de gang van zaken de schoonheidsprijs verdient. In het verlengde hiervan: in februari waren er rellen omdat Israëlische archeologen bij de Klaagmuur een opgraving uitvoerden, die noodzakelijk was geworden omdat een gevaarlijk geworden toegang tot de Al-Aqsamoskee moest worden hersteld. Er was veel over te doen, niet in het minst omdat het Fatah en Hamas iets bood waarover ze het eens waren, zodat er even een kabinet van nationale eenheid was. Je zou haast vergeten dat die archeologen ook nog iets vonden. De inzet van P.C. Hoofttractoren* is niet goed voor de archeologie, maar zulks vermoedde u al. En verder: de grotten van Galilea; een nieuwe snipper Dode-Zeerol; en een onverwachte manier om de Bijbel relevant (en ten gelde) te maken. (*Voor onze Vlaamse abonnees: Amsterdams voor terreinauto.) ROMEINEN IN DE LAGE LANDEN Een met Europees geld gefinancierd en zo op het eerste gezicht politiek-correct ogend project over inburgering 2000 jaar geleden, dat totaal aan uw redacteur voorbij is gegaan en een mooie website opleverde. In Menen (op de Taalgrens, tussen Kortrijk en Ieper) is een plattelandsnederzetting gevonden uit de Romeinse tijd. Dezelfde opgraving bracht ook vondsten uit de Steentijd aan het daglicht, alsmede een Duitse loopgraaf uit de Eerste Wereldoorlog. En verder: in Weert gaat de spa in de grond; de Romeinse villa van Merchtem; het grafveld van de bouwers van het Romeinse fort in Utrecht; een Romeinse vondst in Bergambacht. KOMKOMMERTIJD Overbodig stukjes over de historiciteit van de Trojaanse Oorlog en de Joodse catacomben onder de Villa Torlonia. Een toeristisch artikel over de Via Appia en een stukje over de door de Romeinen vergrootte IJssel, waarvan we toch echt al een eeuw of vijf, zes weten dat die is ontstaan als een der Drususgrachten. Het opgewarmde kliekje van de maand: de ruïne van Qumran was ooit in gebruik als fort. Dat wist pater De Vaux al, de eerste opgraver. Een bosbrand bedreigde de Akrokorinth; het halve team van Livius lag aan de overkant van de Golf van Korinthe op het strand en maakte 's avonds deze foto. OVERIG Een leuke quiz om schoolkinderen hun kennis van de Romeinse wereld te testen. Het Allard Piersonmuseum heeft de website vernieuwd. Erg mooi. De speelfilm The Last Legion gaat donderdag 2 augustus in première. Hollywood lijkt zelf ook niet meer te geloven in verfilmingen van Manfredi-romans, getuige het feit dat er vooralsnog alleen een Duitse website over is gemaakt (recensie). Het jaarlijkse Amerikaanse-archeologiestudenten-in-Europa-stukje. De opmerking dat Griekenland "cool" is wekt, bij twee hittegolven in juli, enige verbazing. DE "KASTEEL VAN AMSTERDAM-PRIJS" Elke maand zijn ze er weer: persberichten waarin sensationele archeologische vondsten worden gemeld, en en waarvan al gauw duidelijk is dat het erom gaat publiciteit te genereren om de financiering van de betreffende opgravingen veilig te stellen. Zoveel creativiteit verdient aandacht, en daarvoor is de "Kasteel van Amsterdam-prijs" ingesteld. De hype van deze maand: de naam van een van de personages in het bijbelboek Jeremia, de Babyloniër Nebo-Sarsekim (=Nabu-sharrussu-ukin), blijkt ook voor te komen op een kleitablet in het British Museum. Zelfs de meest skeptische historici hebben nooit in twijfel getrokken dat Jeremia een ooggetuigenverslag is van de jaren vóór de Val van Jeruzalem in 587/586, dus dat er vroeg of laat namen zouden opduiken in de 100.000 nog uit te geven kleitabletten in het British Museum, lag in de lijn der verwachting, temeer daar een andere Babyloniër die een rol speelde bij de inname van Jeruzalem (Nabû-zer-iddina) ook al bekend was. Niettemin worden we getrakteerd op "Bibel hat doch recht"-berichtgeving, alsof nu de historische betrouwbaarheid van de gehele Joodse Bijbel zou zijn bevestigd. De feitelijke discussie gaat echter om de historische Bijbelboeken, zoals Genesis en Exodus, en Samuël/Koningen. Kortom, een typisch geval van een vondst die overgewaardeerd in de media wordt gebracht - maar hopelijk levert het wat geld op voor een ondergefinancierde afdeling van het British Museum. Time, 24HoursMuseum, IsraelToday, the New York Sun, deze christelijke blog, Israel National News, Catholic News en de Daily Telegraph hebben er allemaal meer van gemaakt dan het feitelijk is. Dit is een redelijk artikel over de betekenis van wat uiteindelijk toch, zonder overdadig geschreeuw, gewoon een aardige vondst is. DWAASHEID Waren de Iraanse zoutmannen de oorsprong van de Griekse ikonografie van satyrs? Onzin natuurlijk, maar wel een keer een goede foto van zo'n griezelige zoutmummie. (Strafpunten voor opmerkingen over "dat moeten we met een korreltje zout nemen".) EXPOSITIES EN MUSEA Zie de Agenda op de Momentumwebsite. VRIENDEN VAN LIVIUS De tweede door de VvL georganiseerde lezing gaat over Michelangelo. De spreekster is Marlous Mollee. Een en ander zal plaatsvinden op zondag 5 augustus, van 14.00-16.30, in Het Ponthuys, op slechts drie minuten varen vanaf het Centraal Station. De derde lezing zal worden gehouden op 2 september door Ab Langereis en gaat over Antarctica. DE ELGIN SOAP Korte inhoud van het voorafgaande: http://en.wikipedia.org/wiki/Elgin_Marbles Het nieuwe, nog te openen Akropolismuseum -de collectie van het oude museum is momenteel op transport- heeft op de bovenste verdieping een ruimte gereserveerd voor de Elgin Marbles. Daarvandaan moet een zichtslijn bestaan met het Parthenon. Nu zou het wel aardig zijn als je ook vanaf de lagere verdieping de Akropolis kunt zien liggen, en daarom wil men twee tussenliggende huizen slopen. Helaas: die staan op de monumentenlijst. NIEUWE BOEKEN Peter Heather, The Fall of the Roman Empire. A New History of Rome and the Barbarians: de auteur vat het zelf samen, en dat ziet er op het eerste gezicht overtuigend uit. Raz Kletter, Just Past? The Making of Israeli Archaeology - stoere verhalen over het ontstaan van de meest politiek-beladen archeologie ter wereld, een herhaling van zetten van de uitvinding van de Griekse archeologie. De overeenkomsten tussen de door het neohumanisme en zionisme geïnspireerde archeologie zijn frappant: in Europa ontstaat een ideologie, archeologen gaan met die ideeën naar het buitenland, de plaatselijke bevolking herkent er weinig in maar wordt in steden als Delfi en Ashqelon onteigend en besluit uiteindelijk dat er geld te verdienen is aan die wonderlijke nieuwe ideologie. Tussen de bedrijven door wordt moeizaam een nieuwe staat geboren en slaan clandestiene opgravers hun slag. Even opvallend is het verschil: de moderne Grieken hebben zich de ideologie van de buitenlandse archeologen in het kwadraat eigen gemaakt, wat de Palestijnen nog niet zo snel zullen doen. ISBN 1845530853 EN TOT SLOT Eindelijk begrijpt uw redacteur het nut van Victoria Beckham - en meer over Hebreeuwse tatoeages leest u hier (vooral het einde). Jona Lendering http://www.livius.org/onderwijs/
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!