Filippi was, zoals de auteur van de Handelingen van de Apostelen correct opmerkt, "een belangrijke stad in dat deel van Macedonië" (16.12-13). Het had de rang van colonia, wat wil zeggen dat het gold als een klein Rome: er was een Capitool-tempel, de magistraten hadden Romeinse titels, inscripties waren gesteld in het Latijn en de burgers bezaten het burgerrecht. Zij brachten ook offers aan de keizer; het heiligdom waar dit gebeurde, is opgegraven. De keizers hadden behoorlijk in de stad geïnvesteerd. Zo was er een Romeins forum: een markt met tempels voor de staatsgoden en enkele overheidsgebouwen.

De moderne bezoeker kan zich er, met wat fantasie, een beeld van vormen hoe dit forum eruit heeft gezien toen de apostel in deze stad verbleef – en op dit plein werd gegeseld (Hnd 16.22). Niet ver ervandaan was de schouwburg, die de tand des tijds uitstekend heeft doorstaan en nog altijd wordt gebruikt voor openluchttoneel. Omdat het destijds gebruikelijk was dat de volksvertegenwoordigers samenkwamen in theaters, mogen we aannemen dat de magistraten die ontdekten dat ze een Romeins burger hadden laten geselen (Hnd 16.38), op deze plek rekenschap voor die vergissing hebben afgelegd.

Paulus verbleef enige tijd in de stad, die uitgroeide tot een van de vroegste centra van het Christendom. In de late Oudheid waren er verschillende kerken, die ruimte moeten hebben geboden aan enkele honderden gelovigen. Archeologen hebben er drie geïdentificeerd, en de mooiste vondsten tentoongesteld in het Byzantijnse Museum van Thessaloniki.

Voor Paulus zelf waren er uiteraard nog geen kerken. Hij predikte buiten de stad, "in de richting van de rivier" (Hnd 16.13). Er zijn geen grote stromen in dit deel van Macedonië, maar ten westen van de stad lopen verschillende beekjes uit in een drassig gebied dat in de Oudheid een berucht moeras vormde.

De apostel verbleef in Filippi bij "een vrouw uit Tyatira die in purperstoffen handelde", Lydia (Hnd 16.14). Ook de huidige bezoeker zou onderdak kunnen vinden bij Lydia: het moderne Filippi heeft verschillende hotels, en één daarvan heet Lydia.

Jona Lendering is historicus, de man achter de website Livius en mede-oprichter van Livius Onderwijs, waar cursussen worden gegeven over de oude Mediterrane samenlevingen.

De foto's zijn welwillend ter beschikking gesteld door Jona Lendering.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij