In het begin van Openbaring zijn een aantal brieven aan verschillende gemeentes opgenomen. In de vierde brief aan Thyatira lezen we de kritiek op een profetes die “Izebel” wordt genoemd.,. Ik werd op deze dame opmerkzaam gemaakt door Ruud Vermeij, die op zijn blog een artikel daar aan wijdt.

Wat opvalt is dat de apostel Johannes haar omschrijft als de Izebel uit het Oude Testament (1 Kon.18-21; 2 Kon. 9), die haar man Achab en Israël verleidde om de Baäl te dienen. Het is dan ook zeer waarschijnlijk dat het niet haar eigen naam was (die Johannes ongetwijfeld wist), maar dat het een symbolische naam is, omdat ze net als de echte Izebel de gelovigen tot afgoderij en losbandigheid bracht.

In de NBV komt het niet zo duidelijk naar voren, maar in de Staten Vertaling lezen we de woorden ‘leert en verleidt’, welke samen een stijlfiguur (hendiadys) vormen, dat wil zeggen dat ze één handeling uit drukken, namelijk het brengen van dwaalleer.

Ruud merkt terecht op dat ze hier niet wordt berispt omdat ze onderwijs gaf, maar om de inhoud van haar onderwijs. In het jodendom uit die periode zien we dat soms de vrouwen het hoofd van een synagoge waren. Ook in het vroege christendom zien we dat diverse vrouwen zoals Febe (Rom. 16:1-2), Prisca (Hand.18:2,18,26; Rom 16:3-4) en Junia (Rom. 16:7), belangrijke posities innamen in de gemeente.

Deze profetes verleidt de gemeente met dezelfde zonden die ook de gemeente van Pergamum (vs 14) bedreef. Weliswaar deed een (groot) gedeelte van de gemeente uit Thyatira niet mee aan het eten van afgodenvlees en het bedrijven van ontucht en overspel, maar hun fout was dat ze daar niet tegen optraden en haar haar gang lieten gaan. De genoemde zonden hielden verband met de feesten van de plaatselijke beroepsgilden. En uit de houding van deze gemeente kunnen we opmaken dat er christenen waren die van mening waren dat deze lichamelijke daden los staan van de geest, hierdoor hadden ze een ‘vrije’ levensstijl, die we ook bij de vroege gnostiek tegenkomen. Ook in veel huidige kerken zien we zo’n levensstijl terug. Het is dan ook belangrijk om op te merken, dat zo’n compromis zonde is. Voor de christenen uit Thyatara betekende het dat ze niet meer in hun gilde konden blijven, voor de hedendaagse kerk dat ze niet te veel met de wereld gelijkvormig moeten worden.