Dit is de negenenvijftigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.

Het najaarsprogramma is nu online en de folder kan al worden gedownload. Schrijf u in, en kom vooral naar de lezingendag op 2 september!

Jona Lendering (redactie)

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

De sectie over Persepolis is helemaal vernieuwd en ook de pagina over Dormagen is herzien. De god Baal heeft een pagina gekregen en dat geldt tevens voor de Tabula Leersumiana. Op onze zustersite LacusCurtius niet alleen een stevig deel van Athenaeus' Deipnosophistae, maar ook een (voor deze nieuwsbrief niet helemaal terzake) bonte verzameling artikelen over Nederlanders en Vlamingen in de Verenigde Staten.

========================================

EGYPTE

Artikelen waarin gewag wordt gemaakt van "mysterie" en "grote piramide" laat u, verstandig als u bent, natuurlijk ongelezen. Soms is dat echter jammer, want er zit toch iets aan te komen, lees maar.

De onvermijdelijke doctor Zahi Hawass is met een boormachine op zoek naar de neus van de sfinx. Dat heet archeologie, en als je dit leest weet je weer wat de prioriteiten zijn.

Je wordt ook niet vrolijk van het gedoe rond het graf van Kleopatra - het is er niet, iedereen weet dat, en de dames en heren egyptologen zouden een stuk geloofwaardiger zijn als ze wisten te verhinderen dat er steeds weer aandacht aan wordt besteed.

Het maandelijkse gesleep met mummies: een, twee, drie.

En verder: Saqqara maar weer eens, het Qarunmeer (de foto toont iets anders), Beni-Sueif, Zuid-Asasif, plus een overzichtsartikel van de laatste vondsten.

========================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Het is niet voor het eerst dat mensen proberen de muziek van Ugarit te reconstrueren, maar het blijft leuk. En nog zo een, dit keer uit Egypte.

Een wat klungelig geschreven artikel over het ontcijferen van dode talen bevat genoeg interessants om er toch even naar te kijken.

In Hazor is een kleitablet gevonden met een wetstekst en in Bronstijd-Jeruzalem is voor het eerst een spijkerschrifttekst gevonden (commentaar).

Vorige maand was er een vernietigend rapport over de teruggave van oudheden aan de musea van Irak en dus krijgen we deze maand de publicitaire damage control.

Israel Finkelstein is een van de bekendste archeologen in Israël; hij heeft nu een eigen website, waar veel aardig materiaal is te vinden. Een van de interessantste artikelen gaat over zijn voorstel de IJzertijdchronologie aan te passen. Buitengewoon de moeite waard.

Jan Pieter van de Giessen blogt over archeologische sites in Israël: vijftien stukjes inmiddels en er komt meer. Voeg daar Kiryat Gat maar aan toe.

En verder: Tal Om al-Mara, Tell Afis, Silo, Tell Fadous-Kfarabida, Tartous, Megiddo, Daraa opnieuw en nog eens, Bosra, Raqaa, Ramat Rahel, de Hellenistische stad Umm el-Amed, graven in Petra en een interview met Marc Van De Mieroop.

========================================

IRAN en CENTRAAL-AZIË

Judith Weingarten vertelt het verhaal van de laat-Sasanidische koningin Buran.

Het British Museum zou de Cyruscilinder uitlenen aan het archeologisch museum van Teheran, en stelde dat onverwacht uit omdat er kleitabletten zouden zijn ontdekt waarop dezelfde tekst te lezen zou staan. Nu wordt het feit dat er verschillende kopieën zijn geweest, gebruikt om te bewijzen dat enkele in China gevonden fragmenten geen vervalsingen zijn. Ondertussen weten we nog altijd niet waarom de cilinder niet naar Teheran mocht.

En verder: een Skythisch graf, Isfahan en een Sasanidische vuurtempel.

========================================

GRIEKENLAND, BULGARIJE en TURKIJE

In Bitola, in Macedonië, is een derde-eeuwse necropolis gevonden.

Het jaarlijkse artikel over de doodsoorzaak van Alexander - het is tenslotte komkommertijd.

En verder: İkiztepe, Paros, Hala Sultan Tekke, Van, Kyparisia opnieuw, Tayinat (voorganger van Antiochië), Hissar (hoofdstad van de Odryssen), Milas, Pompeiopolis, Geronissos, make-up-gerei uit Myra, Cyzicus, Grieks monumentenbeheer en een lief filmpje over de kleuren van de antieke sculptuur.

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

Een leuk filmpje van die scheepswrakken die voor de Italiaanse kust zijn ontdekt.

Bij Ostia lijkt een gigantisch kanaal te zijn gevonden.

En verder: een vorstengraf in Tarquinia, Pompeii, het atelier van Philistus in Autun, Viminacium, Borissovo, Apamea, Lyon, fresco's in Novae, Romuliana.

========================================

BENOORDEN DE ALPEN

Een interessant graf uit de Hallstatt-tijd bij Salzburg.

Don't believe the hype: er is inderdaad een verzameling schrijfplankjes gevonden bij Houten, maar het aantal fragmenten met leesbare tekst schijnt 19 te zijn, en niet 100. Het type is ook niet dat van Vindolanda (met inkt beschreven en betrekkelijk gemakkelijk leesbaar) maar Tolsum (een wastablet met krassen in het hout). Dit kan alleen maar uitlopen op een teleurstelling.

In Tongeren zijn twee zuiltrommels gevonden van een Jupiterzuil.

Het maandelijkse rijtje nieuws uit Groot-Brittannië: een villa in Aberystwyth, Brynsiencyn, Porthmadog, Papcastle, Exeter, meer Exeter, Chichester, Silchester, een vrouwelijke gladiator in Herefordshire was natuurlijk niet wat ze zeiden dat het was, meer gladiatoren (York), Caernarfon, Powys, Lincoln, Chedworth, een enorme muntvondst in Somerset, Caistor en het maandelijkse hoe-wil-je-in-vredesnaam-als-geleerde-serieus-genomen-worden-artikel.

En verder: een Romeinse haven bij Studen (bij Bern).

========================================

OVERIG

Die Thor Heyerdahl-achtige expeditie om met een nagebouwd Fenicisch schip om Afrika heen te zeilen heeft de Azoren verlaten en lijkt nu op weg naar... Ierland?

De bescherming van het bodemarchief is belangrijk, en het is goed dat clandestiene opgravers zich bij de rechter moeten verantwoorden. Met rechtszaken als deze verliest de wetenschap echter draagvlak.

Wow: Iberische wapens uit de vierde eeuw v.Chr. in Valencia.

"Because of Latin and Greek, I am a better person": te vrezen valt dat de auteur het nog meent ook. Waarom is het toch nooit voldoende dat de Oudheid gewoon interessant is?

========================================

JODENDOM en CHRISTENDOM

Edith van den Berg blogt over Hosea: 1, 2, 3, 4, 5.

Net nu er consensus leek te groeien dat de Dode Zee-rollen op verschillende plaatsen in het land van Israël zijn geschreven, bewijst een Italiaans lab dat tenminste één rol in Qumran is geproduceerd.

Opnieuw gelazer op de Tempelberg. De inzet is nog altijd dezelfde: de Palestijnse beheerders menen dat de tempel van Salomo / de tweede tempel / de tempel van Herodes niet op de plek hebben gestaan waar de Rotskoepel zich verheft. Wat in de bodem zit, kan dus geen archeologische waarde hebben. Je mag er dus een buldozer overheen halen.

En verder: de Samaritaanse tempel bij Nablus, een vierde-eeuwse synagoge, Dura Europos 1-2-3, een klooster in Tela'ar in Syrië.

========================================

DWAASHEID

Hierom kan uw redacteur kan echt boos worden: een gepromoveerde die meent dat Archimedes Romeinse schepen in brand stak met een stoomkanon zoals Leonardo da Vinci ontwierp. Voor wie het nog niet wist: Archimedes' brandstichting staat niet vermeld in onze bronnen. Het is een Byzantijns sprookje.

Koning Arthur hadden we in deze rubriek nog niet gehad - het werd dus tijd dat de ronde tafel werd opgegraven, en het blijkt een Romeins amfitheater.

Tot slot een canard van vaderlandse bodem: Venlo beweert ouder te zijn dan Nijmegen en Nijmegen slaat terug met stadsrechten die de stad van keizer Trajanus zou hebben gekregen. Dat argument gaat terug op een reconstructie van het Romeinse gemeenterecht uit 1926; de studie van het Romeins recht heeft sindsdien echter niet stilgestaan. Het argument is kul.

========================================

BOEKEN

Het voorgaande brengt ons automatisch bij het gegeven dat archeologen te weinig geschiedenisboeken lezen. En omgekeerd: historici lezen te weinig archeologieboeken. Uw redacteur, ongehinderd door valse bescheidenheid, is van mening dat als De Rand van het Rijk. De Romeinen en de Lage Landen volgende maand eenmaal leverbaar is, er geen excuus meer bestaat voor deze onbelezenheid en dat we voortaan niet meer worden lastiggevallen met de Nijmeegse stadsrechten.

Uw redacteur schreef het boek met zijn Liviuscollega Arjen Bosman en ze signeren het 2 september. Mensen die onze folder krijgen toegestuurd, krijgen medio augustus een kortingsbon.

========================================

INTERNET

Het aannemen van een valse identiteit is een strafbaar feit. Raphael Golb schreef op allerlei blogs over de theorieën die zijn vader opperde over de Dode Zee-rollen, en misbruikte daarbij de naam van geleerden die kritisch over dachten over de opvattingen van vaderlief. Juridisch is de zaak al beklonken - het bewijs voor identiteitsfraude is ijzersterk - maar Golb Junior wijst een schikking af en laat het aankomen op een rechtszaak. Extra publiciteit = extra verkoop. Wetenschappelijke ethiek, eenentwintigste eeuw.

========================================

EN TOT SLOT

Deze nieuwsbrief eindigt meestal met een grapje, maar zolang de wetenschap zich niet van dit, dit, dit en vooral dit weet te ontdoen, valt er eigenlijk weinig te lachen.

--

Jona Lendering

http://www.livius.nl/

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010) en bij Aantekeningen bij de Bijbel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij