De laatste tijd lezen we regelmatig in de kranten dat het onderhoud van kerken een steeds grotere last wordt voor de Staat en onder het mom van dat er een strikte scheiding moet zijn tussen Kerk en Staat willen de diverse gemeenten dan ook onder het onderhoud van deze kerken uit.

Gaan we dieper op deze materie in dan blijkt dat de eigendomsrechten historisch nogal ingewikkeld liggen. De meest simpele variant zijn de waterstaatskerken die  in de eerste helft van de 19e eeuw zijn gebouwd en waarbij het Ministerie van Eredienst zowel ambtelijk als financieel betrokken was. Deze kerken werden door de Staat gebouwd omdat in de grondwet de godsdienstvrijheid geborgd. De toen heersende godsdienst was het Protestantisme en de Room Katholieke kerken werden op basis van deze grondwet gesteund. Tegenwoordig zien we dat moskee’s op een zelfde basis worden gesubsidieerd.

Moeilijker wordt het als we spreken over de diverse protestantse kerken,  in 1798 werd door een wet van Napoleon alle torens (incl. de kerktorens) eigendom van de burgerlijke overheid. De torens konden nl. een militaire functie vervullen als uitkijkpost en bij calamiteiten, zoals hoog water, was de toren een hoge, droge schuilplaats. Tegenwoordig hebben ze alleen een seculiere functie als beeldbepaling van het dorp of de stad. Juridisch zijn de eigendomsrechten betwist.

Nu in een tijd van bezuinigingen willen gemeenten kerken voor alternatief gebruik instellen. Hierbij is opvallend dat niet meer alleen sprake is van de betwiste kerktorens, maar dat de gehele kerk gemakshalve plotseling staatseigendom is. Blijkbaar willen de overheidsinstanties wel de lusten (lees eigendom) van de kerken, maar niet de lasten (lees onderhoudskosten). Ik ben geen jurist, maar het lijkt mij logisch dat eerst wordt gekeken of wetgeving die door een bezetter is opgedrongen wel rechtsgeldig is en zo nee dat het wordt teruggegeven aan de oorspronkelijke eigenaar (incl. een vergoeding voor de eeuwenlange confiscatie). In dit geval zal de rechtmatige eigenaar ook voor de (onderhouds)kosten moeten opdraaien. Zolang dit echter niet duidelijk is, lijkt het mij zeer voorbarig van de verschillende overheidsinstanties om alternatieve ideeën te ontwikkelen voor geloofshuizen, die nog in gebruik zijn. Daarnaast zijn dit soort ideeën, volgens mij, behoorlijk respectloos, temeer daar het alleen kerken betreft. Ik heb nl. nergens een bericht gelezen dat de diverse moskees die met staatssteun zijn gebouwd ook voor alternatieve doeleinden moeten worden gebruikt.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij