Dit is de vierenzestigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.

!! De website van Livius is verplaatst naar www.livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

Deze maand alleen een inscriptie uit Brühl. Op onze zustersite LacusCurtius een artikel over Grieks vuur dat interessant is omdat het is geschreven met de ervaringen uit de Amerikaanse Burgeroorlog in het achterhoofd. Ook een overzicht van Romeinse mensenoffers. Op onze blog wat aantekeningen bij de Cyruscilinderexpositie in Teheran (1, 2).

========================================

EGYPTE

Twee leuke artikel over opgravingen van Griekse steden: Naukratis en Thmuis.

En verder: Giza; de buste van een farao met een merkwaardige vindplaats; standbeelden van Hapi in Luxor; ostaca in Fayyum; en de onvermijdelijke doctor Zahi Hawass zet ook deze maand de egyptologie voor schut.

========================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Als de Sumerische cultuur in de loop van het vierde millennium archeologisch "zichtbaar" wordt, is ze op sommige punten al erg "af", en er is al zeker een kwart eeuw geleden geopperd dat een deel van de evolutie moet hebben plaatsgevonden in een ander gebied. Dat was echter niet gevonden (hoewel inmiddels het zuidoosten van Iran kandidaten heeft opgeleverd), en daarom werd geopperd dat het begon in een nu verzwolgen gebied van de Perzische Golf. De Golfoase-hypothese is nu terug, al gaat het over een wat eerder moment.

De ook in de Bijbel genoemde koning Toi van Hamath zou vermeld staan op een kleitablet. Daarmee zou de eerste tijdgenoot van koning David schriftelijk zijn geattesteerd.

In het verlengde daarvan: de chronologie van de IJzertijd staat in Israël al een tijd ter discussie. In Megiddo moet nu aan alle twijfel een eind gemaakt worden.

Er zal geen einde komen aan het moddergooien naar Iran: hier is weer eens een voorbeeld - let op het einde, waar de Sivanddam van stal wordt gehaald (officieel antwoord). En hier is weer eens een ontkenning.

En verder: Tal Ahmar; oosterse strijdwagens; Tell Aviv; Qumran; erfgoedmanagement in Susa; Jeruzalem; en nog een keer Jeruzalem - waarin wordt bewezen wordt wat vanzelfsprekend zou moeten zijn. Vervolg 1, vervolg 2.

========================================

GRIEKENLAND, BULGARIJE en TURKIJE

Leuk filmpje over het Antikythera-mechanisme. Laat het gebruikte bouwmateriaal u niet afleiden.

En verder: Allianoi; Germanicia; Istanbul (Hagia Sofia).

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

De paarden uit de Maremmen blijken af te stammen van het ras dat ook werd bereden door de Romeinse keizers.

En verder: Laodicea (Syrië); kinderskeletten uit Pompeii; Rome (Colosseum); Jesser al-Shoghor; een vloektablet uit Libanon (vindplaats niet genoemd) - en eindelijk een nuttige toepassing van storm op zee.

========================================

BENOORDEN DE ALPEN

Belangrijkste nieuws: 14 januari wordt de afdeling Archeologie van Nederland in het Rijksmuseum van Oudheden weer geopend.

Het maandelijkse rijtje uit Groot-Brittannië: de Frome Hoard opnieuw (het gewicht was overigens niet 16, maar 160 kilo); Lowestoft en een Anglo-Saksische nederzetting bij Cramlington,

En verder: spectaculaire vondst van een Keltisch vorstengraf bij Herbertingen (bij de Heuneburg); Romeins grafveld te Ronse; een zilverschat in Everbeek; overzichtsartikel over Asse; Romeinse voorwerpen in Castricum; en Valkenburg (ZH); Frankfurt am Main.

========================================

OVERIG

Ooit had deze nieuwsbrief een rubriek "De Elgin Soap" waarin elke maand wel wat geharrewar over de Parthenonfriezen gemeld kon worden. Het werd wat saai, maar hier is dan toch De Elgin Sequel en De Sequel van de Elgin Sequel.

Een artikel over laboratoriumtechnieken om munten te analyseren bevat weinig nieuws, maar zet wel handig een aantal mogelijkheden bij elkaar.

De mythe van de Karthaagse mensenoffers is al een eeuwigheid geleden weerlegd. Maar we doen vrolijk alsof dat niet zo is, indachtig het bij archeologen zo geliefde adagium "breng nieuws nooit slechts één keer naar buiten als je ook twee keer naar fondsen kunt hengelen".

En verder: Sohar (Oman) en enkele foto's van manuscripten uit het Vaticaan.

========================================

JODENDOM en CHRISTENDOM

Dit is interessant: het Grieks blijkt veel langer een joodse liturgische taal te zijn geweest dan werd aangenomen.

Edith van den Berg rondt een reeks artikelen over het Bijbelboek Micha af (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) en legt tevens uit hoe de Bijbelse chronologie in de algemene chronologie van het Nabije Oosten is verankerd (1, 2, 3).

Was er een vrouw onder de "wijzen uit het oosten"? De vraag klinkt onzinnig, maar het antwoord is serieus.

Het Sir Bani Yas-eiland ligt in het oosten van de Perzische Golf. En er heeft een christelijk klooster gestaan. Fascinerend.

========================================

DWAASHEID

Ach ja, laten we Sodom en Gomorra maar eens opduiken. Probleem is natuurlijk wel dat de ruïnes niet onder water liggen. De profeet Sefanja beschrijft ze als een distelveld (2.9).

========================================

BOEKEN

Van de hand van Christian Laes en Johan Strubbe verscheen, alweer een tijdje geleden, Jeugd in het Romeinse Rijk. Uw redacteur zit het met veel genoegen te lezen (recensie).

========================================

INTERNET

2010 zal de annalen ingaan als het jaar waarin de universiteiten het internet serieus begonnen te nemen. In de rubriek "internet" konden regelmatig leuke en belangrijke nieuwe zaken worden genoemd. We ronden af met enkele tijdschriften die nu digitaal kunnen worden geraadpleegd: American Journal of Philology, Arethusa en Classical World.

Het Palestine Exploration Fund heeft allerlei negentiende-eeuwse foto's online geplaatst: hier (meer).

========================================

OVERLEDEN

Jacqueline de Romilly is overleden. Uw redacteur herinnert zich de opwinding bij het lezen van haar boek over Thucydides.

========================================

EN TOT SLOT

...uitleg over de overgang van de Bronstijd naar de IJzertijd, waarmee uw redacteur u van harte een gelukkig 2011 toewenst.

--

Jona Lendering

http://www.livius.nl/

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010) en bij Aantekeningen bij de Bijbel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij