Al langere tijd zit ik persoonlijk met het vraagstuk over een 'goed persoon' of een 'goede regering'. Bestaat er wel iets als een goed persoon, iets als een goede regering (in christelijke maatstaven)? Zeker nu ik met een klas van mij het thema 'China' behandel komt dit weer oprakelen. Toen ik mijn literatuur over onder andere Mao Zedong (officieel Mau Tse-toeng in de Nederlandse spelling, maar dit is sinds de jaren '80 'veramerikaniseert') las, viel het me op dat er in aan dit vraagstuk vrijwel geen aandacht werd besteed. Zelfs niet in christelijke tijdschriften! Vandaar dat ik het toch wil behandelen: “Mao en het christelijk geloof”. Voordat we daarnaar gaan kijken zou ik toch graag wat meer achtergrond informatie over Mao zelf geven.

Mao Zedong, de persoon

Deze persoon, geboren als boer in de provincie Hunan in het jaar 1893, had een soort van haat-liefde relatie met zijn vader. Hij haatte hem vooral vanwege het werk dat hij moest doen voor zijn vader (vandaar dat hij ook al snel weg ging), maar hij hield van het geld dat zijn vader hem stuurde toen hij aan het studeren was.

Geboeid door boeken leerde Mao enorm veel, helaas was hij gehinderd door weinig talenkennis, zodat hij vooral aangewezen was tot de Chinese klassiekers (die hij zeer goed kende!) en vertalingen. Na een tijdje was zijn geld weer op en ging hij als de verloren zoon terug naar zijn ouders. Hij ging les geven (in geschiedenis) en studeerde op eigen houtje verder. In deze periode kwam hij ook in aanraking met de Nationalisten.

Hij sloot zich kort hierna ook aan bij de communisten, die toen nog samenwerkten met de nationalisten. Hij leerde, door vertalingen, het marxisme kennen en zette dit naar zijn eigen hand. Hij was zeer filosofisch ingesteld wat er uiteindelijk ook voor zorgde dat hij ging schrijven en zich steeds verder in bepaalde dingen ging verdiepen.

Tijdens de lange mars (1934) bewees Mao dat hij een zeer goede leider was. Sindsdien ging hij zich ook steeds meer als leider (van China) profileren.

Toen hij in 1949 daadwerkelijk aan de macht kwam verloor hij zijn tijd voor zijn gezin en hobby's, hoewel hij die wel altijd als belangrijk achtte.

In 1976 stierf Mao Zedong. Hij had ondertussen het land economisch enorm vooruit geholpen.

Het doel van Mao

Uiteindelijk had Mao China dus zeker uit een soort van economische dip gehaald. Spence betoogd zelfs dat Mao van China een welvarende mogendheid heeft gemaakt, terwijl het eerst een 'achterlijke staat' was! Maar ten koste van wat?

Het Maoïsme is eigenlijk een soort van Marxisme/Leninisme aangepast door Mao. Kort gezegd leerde Marx: 'Utopia zal de nieuwe mens voortbrengen'.

En Mao zegt: 'De nieuwe Mens zal Utopia voortbrengen'.

Als we de recente Chinese geschiedenis lezen, zien we de gevolgen hiervan. We zien dat Mao geloofde dat de 'nieuwe mens' dus perse arbeiders in de fabriek moesten zijn, waardoor er meer verbouwing moest zijn op het platteland, waardoor er zo enorm veel is misgegaan dat er miljoenen mensen zijn omgekomen door de honger.

Maar als we puur als christen kijken naar Mao's ideologie, wilde hij dus een Hemel op Aarde bouwen (om het even in christelijke termen uit te drukken). Dit wilde hij doordat mensen hard gingen werken, maar ook doordat mensen rein gingen leven! Klinkt wel heel mooi.

In het hard werken had Mao zich natuurlijk enorm vergist, maar het rein leven was natuurlijk een mooi principe, maar was het motief erachter ook zo mooi?

Uiteindelijk zullen we moeten concluderen dat dit ook niet zo was, want wat hield rein leven volgens Mao blijkbaar niet in dat je aandacht gaf aan je kinderen. Hij was er namelijk niet voor zijn kinderen. Meerdere malen heeft Mao zijn kinderen in de steek gelaten, onder het mom van dat hij het land moest besturen, of een andere excuus

Dus ondanks dat Mao's ideologie heel erg mooi klinkt, kwam de ideologie wat minder mooi uit de verf. Ook heiligt het doel natuurlijk niet alle middelen.

Mao wilde zo graag een goede economie, dat hij hier enorm veel druk op zette, waardoor mensen uiteindelijk bang werden om hem de reële oogstcijfers te vertellen. Waardoor die hongersnood kwam. Wat uiteindelijk wel weer goed kwam, maar wel enorm veel slachtoffers heeft gebracht.

Mao en de christenen

Afgelopen twee maanden heb ik zeker 8 geschiedenisboeken en/of artikelen over Mao Zedong opengeslagen (waarvan er zeker 3 van christelijke hand waren) en toch heb ik slechts in een enkel artikel iets over het christendom in China ten tijde van Mao gelezen.

Het viel me op dat zulk soort zaken dus er weinig toe doen als er geschiedschrijving plaats vindt over een groot totalitair heerser. Het is jammer want dit bewijst alleen maar weer dat er te weinig aandacht wordt gegeven aan het christendom in de maatschappij.

Het christendom had namelijk enorme moeite onder de heerschappij van Mao.We mogen dus aannemen dat christen vervolgt werden, ondanks dat het in veel historische boeken genegeerd wordt! Je had er zelfs een hele beweging voor de 'Drie zelfbeweging', die christenen probeerden te verleidden tot een sektarisch geloof.Later tijdens de 'Grote sprong voorwaarts' moesten de kerken sluiten van Mao. De weinige kerken die vanaf dit moment nog open zijn werden vanaf 1966 vervolgd door de 'Rode Garde'. De kerk bleef gelukkig voortbestaan, helaas wel ondergronds.

Op het moment dat Mao sterft kwam de godsdienstvrijheid niet terug. Momenteel is die er nog steeds niet! We zagen het bij de olympische spelen, toen alle 'onzuivere elementen' weg moesten.

Dus blijf ik nog steeds zitten met de vraag of je iemand een goed persoon kunt noemen. Mao wordt geroemd (zelfs door de westerse mensen, denk hierbij o.a. Spence), maar Mao wordt ook terecht verguisd.

Goed en kwaad is niet altijd te kiezen, soms moeten we slechts hopen op het minst kwade uit alle kwaad. En of Mao dat nou was?

Verder lezen:

Lambert – China voor Christus (meer theologie dan geschiedenis)

Matzken – De bekoring van Mauistisch denken (verschenen in BIJBEL en Wetenschap1975)

R. Spence – Mao

Clements – Mao

Mao Zedong – Early works

Nienhuys en Shan-Hwei – China

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij