Dit is de zevenenzeventigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend mailtje voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius. De nieuwsbrief is gratis en u kunt hem doorsturen aan wie u maar wil.

Jona Lendering (redactie)

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

Verschillende artikelen: een Achaimenidisch reliëf bij Gardanah Gavlimash, de Siloam-inscriptie uit Jeruzalem, een stuk over het manicheïsme (dank aan Michel Gybels) en een lang stuk over Lambaesis-inscriptie.

========================================

EGYPTE

Een jaaroverzicht van de Egyptische archeologie, met een flauwe grap over de vloek van de farao. Ondertussen blijven de toeristen weg, zoekt men verbrande boeken bij elkaar, wordt er nog altijd gegraven (mooie foto), al is het de vraag of je daar nou echt vrolijk van wordt.

Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2, 3.

Juist nu u begon te vrezen dat u nooit meer van hem zou vernemen, is daar plotseling, onvermijdelijk als vanouds, onze doctor Zahi Hawass, die bescheiden opmerkt dat hoewel de dingen altijd veranderen, hij de enige is die de Egyptische geschiedenis begrijpt omdat hij het verleden echt kan zien.

En verder: nog eens die zeventien piramiden die op satellietfoto’s waren ontdekt, het Dal der Koningen, nog eens (KV 64), een tempel in Meroë (Soedan dus), Fayyum, Fayyumportretten, en de prangende vraag wat een wiwi is.

========================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Ook deze maand weer wat voorwerpen die aan Iraakse musea worden teruggegeven.

Je wordt helemaal blij als je leest dat de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië verzeild lijken te zijn geraakt in een archeologische ruzie over de vraag waar de dromedaris is gedomesticeerd is. Onlangs waren de Saoedi’s aan de beurt, deze maand de Emirati’s, en wij zijn de lachende derden, met meer informatie dan we ooit hadden over een belangrijke maar onderbelichte regio. En er komt nog een museum bij ook!

Vorige maand hadden we een artikel over gleuven in rotsen bij Jeruzalem; deze maand een antwoord. Ook meer nieuws over dat zegel waarover we vorige keer al schreven: 1, 2.

De grens tussen archeologie en politiek valt geheel weg in dit artikel over de vondst van een Byzantijnse stempel met een afbeelding van een menora. U hoeft niet meer dan de titel te lezen. Vergelijk.

En verder: Aleppo, de Merneptah-Israël-inscriptie, Tel Dan, Ninive, Tekoa, Arbela, Sanaa, monumentenbeleid in Jordanië (pagina laadt langzaam), Bosra, als bier geen bier blijkt te zijn, antieke raadsels, zomaar wat kleitabletten en een lief artikel over een Koerdisch privémuseum.

========================================

GRIEKENLAND en TURKIJE (en wijde omgeving)

Jaaroverzicht van de Griekse archeologie in 2011: tien ontdekkingen. En een jaaroverzicht van Bulgarije.

Twee scheepswrakken bij Kreta. Daarover gaan we hopelijk snel meer van horen.

Hé, de Elgin Marbles. Die waren we al weer enkele nieuwsbrieven lang kwijt. Het schrijnende contrast is hier.

Een Griekse tempel met doe-het-zelf-instructies, en een Griekse tempel in de verkoop (of niet).

En verder: Pafos, Perperikon, Kirsehir, Santorini, Constantinopel (meer).

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

Gemengde berichten uit Libië (meer; meer; meer).

Leuk artikel over vier keizerinnen (Plotina, Marciana, Matidia en Sabina).

De Eerste Hoofdwet van de Archeologie schrijft voor dat als je niet wat iets is, het wel religieus zal zijn. Een illustratie uit Engeland.

En verder: Etruskische graven in Viterbo, Capua, Pompeii, Ostia (leuke foto’s), het spelbord van een astroloog, Jableh, Deguech.

========================================

BENOORDEN DE ALPEN

Als reactie op de vorige nieuwsbrief, waarin een vermelding stond over antieke Moezelwijn, wees een abonnee erop dat het toch echt ging om wijn uit de Pfalz. Oeps. Daar is nog een boel over te zeggen, kijk maar.

De perfect bewaard gebleven Romeinse helm uit Hellaton was deze maand moeilijk te missen.

Een penning wordt gepresenteerd als een toegangsbewijs voor een Londens bordeel. Het kan waar zijn, maar uw redacteur heeft er zo zijn twijfels bij.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Must Farm en (ernaast) Peterborough, Caerleon en een curieus artikeltje over de Muur van Hadrianus.

En verder: Deinze, Valkenburg (ZH), Arkum, Krefeld-Gellep.

========================================

JODENDOM EN CHRISTENDOM

De vondst van joodse teksten in Afghanistan was al vrij sensationeel. Inmiddels wordt duidelijk dat daaronder een onbekend werk is van de Saadia Gaon, een invloedrijke joodse denker uit de negende eeuw, die Griekse filosofische ideeën introduceerde in de rabbijnse traditie (meer).

Simpele vragen kunnen de leukste zijn: waarom is Jezus vanaf de zesde eeuw afgebeeld met lang haar en dito baard, terwijl niemand er destijds zo uit zag?

Ontdekking van een oud manuscript van de Brief aan de Romeinen.

========================================

OVERIG

Het grote publiek uitleg geven over de Oudheid kent een eigen problematiek. Het NRC Handelsblad gaf uw redacteur extra ruimte om de problemen eens te benoemen aan de hand van een boek dat in elk geval opvallend weinig feitelijke onjuistheden bevat. De conclusie is echter somber: om een voldoende goed boek te produceren, moet het wetenschapsbeleid worden omgegooid – niets minder.

Dit scoort hoog op de Ktesias-schaal voor slechte archeologische berichtgeving: je vindt een graffito met een alfabet, en concludeert dat de Bijbel dus al in de tiende eeuw v.Chr. geschreven kan zijn. Het is niet helemáál onwaar, maar totaal irrelevant.

Het Romeinenfestival is dit jaar in het weekend van 2-3 juni.

En verder: geschiedenis van de lippenstift, zijde, prietpraat over de toepassing van moderne technieken in de archeologie (“this marriage of social and natural sciences is an emerging discipline”), een interview met Aren Maeir, mooie panorama’s, en tot slot archeologie en mensenrechten.

========================================

DWAASHEID

De Bijbelcode! Die hadden we in alle voorgaande afleveringen van deze nieuwsbrief nog niet gehad.

========================================

INTERNET

Ook deze maand weer allerlei digitaliseringsprojecten, zoals een volledige Engelse vertaling van de Talmoed.

Weer eens een aflevering in de strijd om open access: de academische uitgeverij als vijand van de wetenschap. Misschien een beetje overdreven, maar niet zo heel veel.

========================================

OVERLEDEN

Professor Lambert is overleden, een van de meest vooraanstaande assyriologen van de twintigste eeuw.

========================================

EN TOT SLOT

Uw redacteur schreef een boek over de kwaliteit van de oudheidkunde, De klad in de klassieken, en gaf een interview. Verschillende verwante blog-artikelen: institutionalisering als drug en een pleidooi voor wat meer respect voor het historisch ambacht.

========================================

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer 67.07.91.121 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij