Dit is de vierentachtigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend mailtje voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.

Onze brochure is eerder deze maand verspreid, maar u kunt u ook via de website inschrijven voor een cursus of informatie aanvragen over een reis.

De nieuwsbrief is gratis en u kunt hem doorsturen aan wie u maar wil; om af te melden volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

We blijven nog even in Libanon, en wel met het beroemdste van het beroemdste uit dat land: de cederboom en de prachtige opgraving van Baalbek. Daar word je helemaal blij van.

========================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Leuk artikel over de domesticatie van het paard en het ontstaan van sociale ongelijkheid.

Hoe een stel boerenkinkels uit Mesopotamië de avondhemel versjteerde.

Een ongelukkige kop, maar het onderzoek van de Behistuninscriptie gaat wel ergens over.

Teruggave van de Begram Ivories aan Afghanistan, met een geweldig mooie foto.

Maandenlang geen nieuws uit Iran, en dan ineens – pats! –afgezien van Behistun nog eens vier stukjes: Siraf, Shazand, Jeyran, Yasuj.

En verder: nog steeds zorgen om Babylon, vandalisme in Gomel, Sidon. En Syrië, natuurlijk, waar zich een ramp voltrekt in Aleppo.

========================================

EGYPTE

Een paar maanden geleden werd aangekondigd dat men een van de koninklijke grafschepen zou gaan opgraven. Daarvan zijn er enkele bekend, maar wat in de grond zit, is veilig, dus men heeft ze gelaten waar ze zijn. Nu is er dus een opgegraven.

Ondertussen is er iets raars mee aan de hand. Er is ooit afgesproken dat als een van die ondergrondse bewaarplaatsen zou worden geopend, eerst zou worden geboord om de lucht eruit te halen. Het gaat immers om een zeldzame vindplaatsen van ruwweg dateerbaar, vijfduizend jaar oud vergelijkingsmateriaal voor de huidige dampkring. Je zou aandacht hebben verwacht voor zulk belangrijk onderzoek. Die ontbreekt, zodat je achterblijft met vooral de laffe bijsmaak dat wetenschap minder belangrijk was dan het genereren van wat positieve publiciteit voor het antieke Egypte.

Ondertussen zoekt Egypte wegen om een nieuw, beter egyptologiebeleid vorm te geven. Een idee en de kritiek.

Een heerlijk artikel over het gebruik van fractals om vermiste monumenten op te sporen.

Als iets met de islam in verband kan worden gebracht, lijkt elke hoax ineens geloofwaardig. De hoax en het antwoord.

Wetenschap zonder wartaal, dat moeten we niet willen met z’n allen. Gelukkig benut de onvermijdelijke doctor Zahi Hawass de komkommertijd om de media weer te bereiken (en nog eens). En vanzelfsprekend wijst niemand erop dat hij meer in het Engels publiceerde dan in het Arabisch – kortom, dat hij zijn eigen mensen niet uitlegde waarom egyptologie belangrijk is. Gevolg.

En verder: Beni Hassan, Meroë, Giza en het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2.

========================================

GRIEKENLAND en TURKIJE (en wijde omgeving)

Hé dat is leuk: een nog onbekend fragment van Aristoteles.

Hier kun je nu echt van genieten, al moet je even door het taaie taalgebruik heen bijten: een hellenistische stamboomkwestie kan worden opgelost door inzichten uit de moderne genetica én tandheelkunde.

De netwerken tussen de hoofdpersonen in de Ilias zijn geloofwaardig. Een leuke toepassing van de physics of society, de nieuwe benadering die in elk van de menswetenschappen wordt toegepast, en nu dus ook op de Oudheid. Maar waarom wordt zulk intellectueel uitdagend onderzoek nou toch nooit gedaan door de oudheidkundigen zelf?

De vondst van een Byzantijns fort is gewoon aardig. Je hoeft het niet met Herculaneum te vergelijken, en ook niet te zeggen dat het je iets hebt ontdekt, want de vindplaats was allang bekend (hier is ’ie).

En verder: een werkplaats uit de Late Bronstijd op Cyprus, Knossos, Nisyros, Didyma, Alanya, Nikopolis, scheepswrakken voor de kust van Attika, Kemer, de stadsmuur (en universiteit) van Harran, een beeldschoon Neohittitisch beeld (nog eens), Selinunte (lijkt gehypt), Gordion, twee Hittitische katachtigen zonder plaats en een lief stukje over Griekse muziek.

In Griekenland gaan overigens de musea wat langer open.

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

Een mooie nieuwe website over de laat-Romeinse schrijver Sidonius Apollinaris.

De graffiti van Pompeii trokken de aandacht weer eens. Komkommertijd. En nog een komkommer: het Colosseum staat wat uit het lood. Je krijgt wel eens het idee dat ze in Italië hun oudheden alleen maar verwaarlozen om kranten van kopij te voorzien.

Maar de ontdekking van de loop van de Aqua Virgo in Rome, dat is dan weer wél leuk. En de Via Appia.

Verdrietig word je er daarentegen van dat een van de belangrijkste musea van Libië, Bani Walid, tijdens de volksopstand is geplunderd. Gelukkig hebben we de foto’s nog, maar het materiaal, afkomstig van de Limes Tripolitanus (het meest unieke archeologische monument van Libië) is onvervangbaar. Gelukkig gaat het onderzoek naar de halfwoestijn verder.

En verder: Poitiers, de haven van Narbonne, Herculaneum, nog eens, Pula, Beirut, Byblos en de epidemie van Justinianus.

========================================

ISRAËL

De archeologische opgraving op de Berg Gerizim is opengesteld. Zwaar politiek.

Nog meer politiek: de Tempelberg en het antwoord. Vervolg, vervolg, vervolg, vervolg, vervolg, vervolg en voorlopig slot. Je zou er inderdaad balorig van worden.

Al een tijdje worden niet-joodse archeologie vindplaatsen systematisch gevandaliseerd. Inmiddels de eerste veroordeling.

De hoeveelheid flauwekulberichten uit Israël is meestal wel te behappen, maar deze maand was het excessief. Dus nee, de vondst van ¹⁴C-dateerbaar graan in Hazor is gewoon interessant. Dat is al voldoende. Ze bewijst niets over de Intocht, die niemand rond 1300 v.Chr. plaatst. Uw redacteur was zó kwaad dat hij er maar een hele reeks blog-posts aan wijdde, en kreeg tijdens het schrijven nog meer Israëlische nonsens aangeboden: nee, dat zijn vermoedelijk géén skeletten van de verdedigers van Jeruzalem (maar de val van de stad werd in dat weekend wel herdacht), en dat zegel is niet Samson en de leeuw. Een bevriende archeologe uit Canada bood nog wat aanvullende kopij: de gelijkenis van de jonge archeoloog.

En verder: de haven Akko is weer eens in het nieuws, Gath ook, Horvat Kur en Huqoq.

========================================

BENOORDEN DE ALPEN

Tweehonderd skeletten of veenlijken? Dat wordt niet helemaal duidelijk, maar het is wel zeker dat dit een majeure archeologische vondst is (meer; officiële site met verschillende pagina’s).

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Birrens, Chedworth, Chichester, veenlijken bij Cladh Hallan, Colchester, Ewell, Great Ellingham, Hull, Long Melford, South Creake. En nog eens een voorbeeld dat het niet het vermaledijde journaille is dat de archeologie belachelijk maakt, de wetenschappers zelf. Ga toch weg. Met je pizzeria.

En verder: Cothen en Wervik.

========================================

OVERIG

Een nieuwe techniek om met röntgenstralen munten te bestuderen, en een andere nieuwe techniek voor remote scanning. Plus een leuk artikel over de luchtfoto’s waarop de Gentse universiteit zich al een tijdje toelegt.

Het afgelopen jaar zijn er verschillende berichten gekomen uit Vlaanderen dat het mensen niet langer zint hoe ingrijpend archeologisch onderzoek kan zijn. Meer afkalvend draagvlak hier.

En verder: klimaatreconstructie.

========================================

DWAASHEID

Met dank aan Trouw blijkt het wereldrecord wetenschappelijke zelfinfantilisering toch nog scherper te kunnen, al blijft het traditiegetrouw in handen van een oudheidkundige discipline.

En hoppa, er is weer een kwakhistoricus die, door de bias van de Griekse bronnen om te keren, denkt simsalabim een Perzisch perspectief te hebben op Alexander de Grote. De man citeert alleen Griekse bronnen om een positief verhaal over Iran te scheppen. Je wordt er zo verschrikkelijk moe van. En dat mag dan werken aan een universiteit.

Een “vruchtbaarheidsadelaar”? Commentaar.

========================================

INTERNET

Dit moet het werk zijn van een maniak, maar we kunnen er alleen maar dankbaar voor zijn: een krankzinnige hoeveelheid online-informatie over Byzantium. Let vooral op de nuttige sectie “Syriac” (wat wij Aramees noemen).

En hier is een kolossale catalogus van Romeinse munten.

========================================

OVERLEDEN

James Mellaart is overleden, een van de invloedrijkste archeologen uit de vorige eeuw. “Çatalhüyük was not as old as Jericho, but it was three times the size and a much more advanced example of the agricultural revolution, a transformation of human society greater even than the Industrial Revolution of modern times.”

========================================

EN TOT SLOT

Het was eigenlijk de bedoeling in deze nieuwsbrief geen aandacht te besteden aan al die irritante artikelen waarmee men de moderne Olympische Spelen gebruikt om aandacht te trekken voor de Oudheid. Maar één artikel wilde niet meewerken. Het is namelijk gewoon leuk.

========================================

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer 67.07.91.121 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel.