Dit is de vijfennegentigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend mailtje voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt verstuurd door Livius en gaat deze maand voor het eerst naar meer dan 4000 abonnees.

De nieuwsbrief is gratis en u kunt hem doorsturen aan wie u maar wil; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Zomaar eens een cursus uit het Liviusaanbod: de Geschiedenis van het Midden-Oosten (in Zoetermeer, Schagen, Bussum en Amsterdam).

Jona Lendering (redactie)

======================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

Uw redacteur moest zich bezighouden met allerlei andere dingen, maar vanuit Frankrijk schoot Michel Gybels te hulp: Euromos, Alexandria in Troas, Phocaea, Clarus, Labranda, en Magnesia aan de Meander.

Plus een pagina over Jupiter Heliopolitanus (de god van Baalbek), een handvol foto’s van Majdel Anjar, en nieuwe foto’s van het reliëf te Behistun. In de reeks museumstukken: 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 en een handvol papyri.

======================================

EGYPTE

Het was moeilijk te missen dat in een museum in Manchester een beeldje mysterieus staat te bewegen. Jammer dat de egyptologie weer in het nieuws komt met geheimzinnigheid in plaats van wetenschap.

Prachtige foto van een sarcofaag uit Qubbet el-Hawa (bij Aswan).

Het eerste ijzer dat in Egypte werd gebruikt, kwam uit meteorieten. Uw redacteur meent het eerder te hebben gelezen.

Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2, 3, 4.

En verder: Giza; nog een keer Giza; het Hyksosfort in Tell El-Yahoud opnieuw; brandstichting in Heliopolis; Shenhur.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Mesopotamisch bier. Mesopotamisch bier.

Optimistisch-stemmende verhalen uit Babylon: deel een en deel twee.

De Cyruscilinder was géén mensenrechtendocument. Het voorlopig laatste woord.

En verder: Hamoukar; Kanesh; Karakeçili; mooi 360°-panorama van Persepolis; Hatra; Ktesifon; Gaza; en uw redacteur werd helemaal blij toen hij las dat Sidon een eigen archeologisch museum gaat krijgen.

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Handig overzicht van diverse soorten Grieks aardewerk.

Wat zou de komkommertijd toch zijn zonder het Antikytheramechanisme?

Werelderfgoedstatus voor Chersonesos in Tauris (Oekraine).

En verder: neopagane tradities, Sikyon, een Macedonische krijger, Herakleion (bij Alexandrië), Zakynthos en een museum voor onderwaterarcheologie in de haven van Athene.

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Niet voor het eerst wordt de kwaliteit van het Romeinse beton geprezen.

Ook niet voor het eerst – maar wél interessant – de epidemie van Justinianus.

En verder: bedreigd Antinopolis; Prusa-Bursa; Romeinse schepen bij Ventotene; nog meer wrakken bij Tieion; Jerash; een badhuis bij Hiërapolis-Pamukkale; Rome (Colosseum).

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Nogal gehypet artikel over de eerste wijnteelt in de Provence, waaruit niet helemaal duidelijk wordt wat er nu precies nieuw aan is.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: acht schepen uit de overgang van Bronstijd naar IJzertijd; Alchester; Caernarfon; Derby; de Gask Ridge nog eens (anders dan vorige maand); de Maidstone curse scroll; St Alban’s; Teston.

En verder: Oedelem; Tongeren. Geen nieuws uit Nederland.

======================================

ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM

Jeruzalem: een kruik in een cisterne is een kruik in een cisterne. De archeoloog die daarin bewijs ziet voor hongersnood, heeft een té levendige fantasie en een té scherp oog voor publiciteit. En dat dit stuk Romeins plaveisel écht niet het eerste is dat in Jeruzalem wordt opgegraven, spreekt vanzelf. De politieke bias van dit stuk over hout uit de Al-Aksa-moskee ligt er duimendik bovenop.

Uw redacteur zou eigenlijk willen stoppen met het opnemen van berichten met titels als “In Search of Joshua’s Ai”. Khirbet el-Maqatir klinkt net zo goed en is minder bevooroordeeld over wat gevonden zal worden.

En verder: de synagoge van Huqoq; Bet Qama; Libna; Sebastia.

======================================

OVERIG

Liviusdocent Richard Kroes is eindelijk begonnen met bloggen en schrijft bijvoorbeeld over karolingische minuskels.

Stevige diplomatieke rel tussen Duitsland en Rusland over Bronstijdvoorwerpen; en nog zo’n rel (voorgeschiedenis) tussen Duitsland en Turkije.

Een handige manier om opgravingen te visualiseren. De techniek is al zeker tien jaar geleden aangekondigd, maar is nu dus werkend en rendabel.

Het bericht waarvan je wist dat die zou komen: antieke kunst en 3d-printen.

En verder: overzichtsartikel over archeologie na de Arabische Lente; een Saka-graf uit oostelijk Kazachstan; een IJzertijdgraf in Servië; Karthago; handig overzicht van wat er zoal in Bulgarije gebeurt; en een overzicht over Syrië; de Italiaanse politie vindt gestolen Etruskische oudheden terug – en hoe!

======================================

BOEKEN

De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Lujzika Adema van Kooten van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel.

‘Periere cuncta! Concidit regni status!’, aldus de bode in Seneca’s Medea. Piet Schrijvers vertaalde Trojaanse Vrouwen, Phaedra en Medea bij de Historische Uitgeverij en voorzag de stukken van inleiding en aantekeningen. En, zoals het hoort bij een goede editie, is ook de Latijnse tekst afgedrukt. Met Halina Reijn op de voorkant wordt de rauwe gruwelijkheid van de stukken extra benadrukt: ‘Nata atque genitor cinere permixto iacent!’ ‘Quo meas lacrimas feram?’

De spannende geschiedenis van het plaatsje Palmyra, strategisch gelegen tussen Parthen en Romeinen als oase in woestijngebied, wordt onderzocht door Andrew M. Smith II in Roman Palmyra; Identity, Community, & State Formation. Hoe de stad haar stedelijkheid deed groeien door handel tussen vijanden, maar desalniettemin haar tribale karakter behield, vervolgens werd ingelijfd als Romeinse kolonie, en uiteindelijk, met Zenobia als koningin, door Aurelianus in 272 na Chr. werd overwonnen. (En een recensie!)

Plinius’ Naturalis Historia heeft voor veel kunstenaars als gids gediend. Sarah Blake McHam toont Plinius’ invloed op de kunst van de Italiaanse Renaissance in Pliny and the artistic culture of the Italian Renaissance. Petrarca, Vasari, Donatello, Dürer, Mantegna, Raphael, Ghiberti, Michelangelo, Titiaan: de grootste namen van de Italiaanse (vroeg)Renaissance komen uitvoerig aan bod in dit bijzonder mooi uitgegeven boek.

Het New Yorkse Metropolitan of Art heeft een collectie Etruskische kunst die zowel qua kwaliteit als qua omvang internationaal op veel lof mag rekenen. Richard Daniel de Puma maakte er een uitvoerige catalogus van, voorzien van honderden afbeeldingen, tientallen tekeningen en tal van wetenschappelijke artikelen.

In Roman Disasters behandelt Jerry Toner de manier waarop Romeinen omgingen met, dachten over en gebruik maakten van rampen, waaronder niet alleen natuurrampen zoals de uitbarsting van de Vesuvius, maar ook verloren veldslagen zoals die van Cannae of de eerste grootschalige uitbraak van de builenpest.

======================================

DWAASHEID

Hadden we de locatie van de berg Sinaï al eens gehad? Commentaar.

======================================

INTERNET

Zomaar een paar aardige websites: een over de Hittieten en een over Dorestat.

De VCN, de Vereniging van Classici in Nederland, heeft een mooi-ontworpen nieuwe website.

======================================

EN TOT SLOT

Roman Scandals – films uit de jaren dertig zijn altijd onderhoudend.

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012, 2013) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer 67.07.91.121 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij