Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de honderdennegende aflevering van de Livius Nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend mailtje voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.
De nieuwsbrief is gratis en u kunt hem doorsturen aan wie u maar wil; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Zomaar een greep uit het Liviusaanbod: de reis naar Griekenland (die erg leuk belooft te zijn) of de cursus over het ontstaan van de Egyptische cultuur (die ook erg leuk belooft te zijn).
Jona Lendering (redactie)
======================================
HUISHOUDELIJKE MEDEDELING
De Livius Nieuwsbrief bestaat deze maand negen jaar. We hebben 4713 abonnees, die we nooit zullen lastigvallen met abonnementsgelden of advertenties. Maar eens in het jaar bedelen we – en dat is vandaag.
Uw redacteur is per maand ongeveer twee, drie dagdelen bezig met de Nieuwsbrief: uren waarin hij niet kan werken voor de Livius-vennootschap en in feite leeft op de kosten van de vennoten. Die doen daar niet moeilijk over, maar als u hun geste wil beantwoorden en in hun kosten wil delen, overweeg dan een bijdrage te storten op IBAN NL26 INGB 0670 7911 21 (BIC/SWIFT INGBNL2A) t.n.v. Livius, o.v.v. “nieuwsbrief”. Uw steun is niet verplicht, maar wordt beslist gewaardeerd.
======================================
NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE
We zijn nog volop bezig met de vernieuwing van de site, maar we breiden de reeks museumstukken vrolijk uit: een Romeinse inscriptie, een hondengraf en reliëf uit Lycië.
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
Het mooiste van de maand is dit filmpje over het maken van Egyptische dodenmaskers.
======================================
EGYPTE
Leuk bericht over het ontstaan van de Egyptische lijkbezorging.
Alsof we niet elke vijf maanden horen hoe de piramides zijn gebouwd, doen we d’r nog maar ’ns een hypothese bij. Van voorbarige theorieën is in de oudheidkunde nog nooit iemand arm geworden.
En verder: Abydos, Berenike, kunstledematen, verfsporen in Fayyumportretten, gesleep met mummies en hoe het fout blijft gaan met de bescherming van het Egyptische erfgoed: 1, 2.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Hoe het erfgoed in Irak verder wordt gesloopt – deprimerend voorspelbaar. Verwant: wat er met Aramese inscripties gebeurt.
De heropening van het museum in Bagdad is al enkele keren aangekondigd. Ook deze maand weer, maar het gebruikelijke berichtje dat het toch is uitgesteld, bleef achterwege, zodat we moeten concluderen dat er ook eens gewoon goed nieuws kan komen uit Irak.
En verder: Erbil, Hasanlu, Kültepe (Kanes) en Nemrud Dagi.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Sokrates stierf door het gebruik van dolle kervel. Dat kan niet zo harmonisch zijn gegaan als we bij Plato lezen.
Indachtig het spreekwoord dat je een archeologische vondst nooit één keer in het nieuws moet brengen als je ook twee keer naar fondsen kunt hengelen is hier Amfipolis opnieuw. Dit is de link van vorig jaar. Leuke foto’s, dat dan weer wel.
Er zat altijd een luchtje aan de Sapfo-fragmenten, want we hoorden almaar niet waarom de betrokkenen zo zeker wisten dat ze echt oud waren. Inmiddels begint dat luchtje onwelriekend te worden.
En verder: een Myceens graf bij Amfissa, de Artemistempel in Efese (eerste zin zegt Izmir), Euromos, Kavousi, Korinthe, Kouklia en Kourion.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Etruskische vondsten in Montepulciano en Cetamura del Chianti.
Veertig landkaarten die de Romeinse geschiedenis illustreren.
In Boedapest zijn plannen om de residentie van de gouverneur van Pannonië in Aquincum te reconstrueren.
Keizer Augustus overleed 2000 jaar geleden. Uw redacteur interviewde iemand die ronduit geërgerd was over de hype.
Miko Flohr geeft zijn mening over de stille ontmanteling van de archeologie in Italië. En Robert Nouwen heeft een oordeel over een plan het Colosseum deels als hotel in gebruik te nemen.
Misschien werd Pompeii niet, zoals altijd aangenomen, verwoest in augustus.
En verder: Batumi, Cosa, Cyzicus, Rome (gouden huis), Sagalassos en Sofia.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
Fascinerend: IJzertijdskeletten in de Moezel.
Het moest een keer worden gevonden, het Romeinse fort bij Gernsheim. En dat is nu dan ook gebeurd.
De Duitse amateurarcheoloog die een enorme schat vond en zich bij de rechter moest verantwoorden, moet inderdaad voorkomen.
Tussen de regels lijkt hier te staan – maar uw redacteur kan een fractie té argwanend zijn – dat in het Belgische Gooik professionele archeologen worden genegeerd.
Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Colchester, Nether Compton, Warmington, York en een toiletbril uit Vindolanda.
En verder: Bibracte, Tienen, Trier en een bloedstollend mooi filmpje van het Nijmeegse Romeinenfestival.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Wat wil het zeggen dat Jezus van Nazaret uit Nazaret kwam? Uw redacteur nam een voorschot op zijn nog te verschijnen boek.
Indachtig het al aangehaalde archeologische spreekwoord… dit keer de wijn uit Tel Kabri maar weer eens.
Even verwarrend: twee bijna identieke muntschatten van Joodse opstandelingen uit het jaar 70 en uit de Bar Kochba-opstand.
Het is niet bekend hoe het christendom in Egypte kwam. Maar je kunt over de wél bekende vroegste fasen wel leuk schrijven. Met adembenemend mooie plaatjes.
En verder: Gaza, Gezer en Jeruzalems Klaagmuur.
======================================
OVERIG
En het goud van de Krim in het Allard Piersonmuseum. Waarheen zou dat nu terug moeten?
Plunderingen in de Fezzan. Met commentaar.
Hoe het verder gaat met de digitalisering van de Loeb-serie. Alleen als je het filmpje kijkt, hoor je dat je mag betalen voor de teksten. Een sigaar uit eigen doos dus, want op het merendeel van de boeken berust geen copyright.
En verder: het ontstaan van menselijke talen, een Fenicisch wrak om helemaal blij van te worden, het graf van een zeer vroege Turk, de oudst-bekende inscriptie in een voorloper van het huidige Arabische schrift.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt deze maand verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
Keizer Augustus stierf op 19 augustus precies 2000 jaar geleden waardoor er veel extra aandacht voor hem is. De nieuwe biografie Augustus – From Revolutionary to Emperor van de bekende oudhistoricus Adrian Goldsworthy komt daarmee op een goed moment. Eerder schreef hij onder meer over de val van het Romeinse Rijk en een biografie van Caesar.
Het sterfjaar van Augustus is als uitgangspunt genomen voor een tentoonstelling in het Römisch-Germanisches Museum in Keulen (14 AD. Römische Herrschaft am Rhein, tot 19 oktober) waarin het Romeinse beleid in de noordelijke Rijnprovinciën in de eerste eeuw van onze jaartelling tegen het licht wordt gehouden (catalogus).
Het leven van Augustus wordt ook opgevoerd in fictieve maar zeer erudiete en meeslepende vorm in John “Stoner” Williams’ boek Augustus, zojuist verschenen in Nederlandse vertaling. Zie hier de recensie.
Van de hand van de Amsterdamse hoogleraar Oud-Grieks Irene de Jong verscheen onlangs Narratology and the Classics: a Practical Guide. Het boek is enerzijds een introductie in de verhaaltheorie en de onderliggende structuren binnen teksten, anderzijds wordt de narratologie toegepast op antieke teksten (in Grieks en Latijn) en worden deze vergeleken met modernere voorbeelden. In verband met het verschijnen van het boek organiseert Spui25 op 12 september de Estafette van de Europese Literatuur en heeft het boek een introductieprijs van €22.95.
Narratologisch interessant is ook de Griekse komedie waarover zojuist een nieuwe Cambridge Companion is verschenen: Cambridge Companion to Greek Comedy. Daarnaast is er ook een nieuwe uitgave van de Cambridge Companion to the Roman Republic.
Verhalen genoeg in het net uitgekomen Goden, Monsters en Helden. De Mythologie van de Oude Grieken van Mediterraan archeoloog (en Liviusdocent) Josho Brouwers. In dit boek gaat de auteur verder dan alleen het doorgeven van verschillende Griekse mythen omdat hij probeert ze in een context te plaatsen. (Zijn eigen commentaar is hier en een interview is daar.)
Zojuist verschenen is de vertaling van Michael Scotts Delphi: A History of the Center of the Ancient World bij uitgeverij Prometheus/Bert Bakker (Nederlands). Scott behandelt de complete geschiedenis van het het invloedrijke orakelheiligdom in Centraal Griekenland van het prille begin tot haar einde ver na de opkomst van het Christendom.
Een vergelijkbaar boek over een ander bekend Grieks heiligdom is The Parthenon Enigma door Joan Connelly over de geschiedenis en de rol van het Atheense Parthenon door de eeuwen heen. Meer oude Grieken in Edith Halls Introducing The Ancient Greeks waarin het succes van “de” Grieken wordt bekeken vanuit het perspectief van verschillende groepen Grieken die zich hadden verspreid over het hele Mediterrane gebied. Pericles of Athens van Vincent Azoulay beschrijft daarentegen het leven van één enkele, maar ook een van de meest succesvolle Grieken uit de geschiedenis.
Voor hen die zijn geïnteresseerd in de geschiedenis van de archeologie is er The Great Archaeologists een fraai geïllustreerd boek van uitgeverij Thames & Hudson met biografieën van bekende en minder bekende archeologen die het vak hebben gemaakt tot wat het nu is.
Top 5
======================================
DWAASHEID
Mocht u aarzelen of deze animatie over culturele centra de positivistische misvatting illustreert, aarzel dan niet langer. Het illustreert de positivistische misvatting.
======================================
EN TOT SLOT
Van Lego kun je alles maken. Zoals een reconstructie van de slag bij Asculum. Met olifanten. Als u het bloedbad niet meer kunt aanzien: het citaat waarop u wacht komt na 1’40”.
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer IBAN NL26 INGB 0670 7911 21 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel. (Als u niet in Nederland woont: BIC/SWIFT INGBNL2A.)
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
