Er is al eerder over dit schitterende boek geschreven op onze weblog, maar soms is een boek de moeite waard om nog een keer aandacht te krijgen. Want er zijn maar weinig boeken in het Nederlands taalgebied die de periode behandelen waarin het Jodendom en het Christendom zich van elkaar verwijderden. Het is een moeilijk boek, omdat met zo'n onderwerp het voor de schrijver onmogelijk is om het te behandelen zonder zich te begeven op meerdere wetenschapsterreinen. De vraag die ik me dan ook stelde is of het om die reden is dat er maar zo weinig boeken hierover zijn geschreven, zijn er schrijvers die zowel kennis hebben van het Jodendom, het Christendom, maar ook van de geschiedenis uit deze periode.

Toen Jona Lendering dan ook aankondigde dat hij dit boek ging schrijven had ik heel veel vraagtekens, wat is de scope, doet hij de twee religies niet tekort, of zal de nadruk niet te veel liggen op de toenmalige politieke en culturele omstandigheden. Het moge duidelijk zijn dat als je het boek leest de schrijver hier inderdaad soms tekort in is geschoten, in het geval van het Testimonium Flavianum vat hij de problematiek samen in enkele alinea's om vandaar uit verder te gaan met zijn standpunten. met een sneltrein dendert hij over de geloofscrises van de joden heen als hun tempel is verwoest, zonder nauwelijks te kijken dat dit al eerder is gebeurd met het verlies van de verbondsark en dat dit oa. een reden kon zijn waarom er zoveel "sekten" in het toenmalige Jodendom waren. Want hoe kon je je geloof in uitvoer brengen zonder de daarbij behorende rituelen, problemen waarmee ook gelovigen van tegenwoordig mee worstelen. Nauwelijks wordt aandacht besteed aan de vele proselieten die er in de antieke wereld waren en waarvan velen over gingen tot het christelijke geloof om maar te zwijgen van de vervolging, niet alleen fysiek maar ook geestelijk. Waarom zouden mensen vanuit een relatief "veilig geloof" over gaan naar een geloof die een outsider van je maakt?

Toch zouden al deze vragen niet beantwoord kunnen worden als je niet kijkt naar de politieke omstandigheden, want zowel de Romeinse overheersers als de toenmalige geestelijke leiders hadden een eigen politieke portefeuille waar Lendering tot in detail op ingaat. Iets wat je mist bij veel christelijke en joodse schrijvers over dit onderwerp. En dat maakt het boek waardevol, want er wordt in een kennisgebied gegraven waar andere schrijvers paranoia omheen lopen. Wetenschappelijke barricades worden bestormd en dwingen de lezer om na te denken wat er toen allemaal was gebeurd en (zonder dat dit een doel van het boek is) wat dat voor ons tegenwoordig betekent. Want zoals toen er verschillende sekten waren die een exclusieve religie wilden creëren, zien we dat ook tegenwoordig. Zagen we vroeger dat sekten zich afzonderden en hun eigen boeken voor zichzelf schreven, ook tegenwoordig zien we Bijbelgenootschappen "hun boeken" voor zichzelf houden. Waren er vroeger politieke heersers die niet positief tegen sommige geloven stonden, ook tegenwoordig is dat nog het geval. Zagen we hoe vroeger de gelovigen hun eigen weg zochten om hun geloof te beleven, ook tegenwoordig zien we dat.

Het is om die reden dat ik dit boek interessant vind, want het laat zien hoe gelovigen toen hun weg zochten onder moeilijke omstandigheden en dat slechts enkele groeperingen het wisten te overleven. Dat het boek minder gaat over de beweegredenen waarom deze groeperingen geloofden doet er niet toe en is ook niet het doel van dit boek. Het boek geeft een historisch inzicht over wat er toen gebeurde en hoe de sadduceeën, farizeeën, essenen en christenen acteerden in een wereld die hen vijandig gezind was en een weg zochten om te overleven.

Israël verdeeld is het nieuwste boek van Jona Lendering. Het is te koop via Athenaeum.nl en is afgelopen zondag 23 november 2014 gepresenteerd in het Rijksmuseum van Oudheden.

Zie hier voor meer informatie of bestellen.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij