Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de 122de aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. De nieuwsbrief is gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Jona Lendering (redactie)
=====================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
In de eerste plaats: dank voor uw bijdragen aan onze jaarlijkse collecte, vorige maand. We kwamen precies uit de kosten en dat stemt dankbaar.
Een greep uit het Liviusaanbod: Thijs Gerbrandy geeft een leuke – en door de deelnemers zeer gewaardeerde – cursus over islamitische kunst, die u kunt volgen in Gouda en Schagen.
Uw redacteur blogde over de Perzen en Sogdiërs, had een reeks over Romeinse visies op wat nu Nederland heet (één, twee, oudvaderlands boemeranggebruik, antiek Groningen, monsterlijke Franken), en wandelde van Byzantijnse keizerinnen via Filemon en Baukis naar Sodom en Gomorra.
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht over de opgraving in Gernsheim, waar ooit een Romeins fort werd verlaten en vervolgens overgenomen door een inheemse bevolking. Dat leverde onverwacht rijke vondsten op.
======================================
EGYPTE
Een lief artikel over de zorg waarmee een vier millennia oude leren rol wordt gerestaureerd.
Vorige maand werd geopperd dat in het graf van Toetanchamon mogelijk nog twee kamers zouden zijn. Daarnaar wordt nu meteen onderzoek ingesteld. Voorspelling: dit wordt een tweede Amfipolis, vol opgeklopte verwachtingen die onvermijdelijk niet worden waargemaakt en even onvermijdelijk het aanzien van de oudheidkunde verder beschadigen.
Hoppa, zestien piramides in Soedan erbij. Verwant: een graf in Axum.
Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2.
En verder: de Nijltak bij Qantara, Luxor, een gemummificeerde torenvalk.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Mooie pithoi uit Kanes (Kültepe). Maar als u zegt dat u die al zag in het museum van Kayseri, dan hebt u gelijk: dit is meer van hetzelfde.
De vondst van een nog onbekend fragment van het Gilgamesh-epos roept – voor de zoveelste keer – de ethische vraag op of een museum gesmokkelde teksten moet aankopen.
Een wat ongelukkige kop, maar wel een boeiend stuk over onderwaterarcheologie bij Silifke.
Interessant bericht over een nog niet bekende IJzertijd-schriftsoort uit Georgië.
En verder: Aslantepe (Melitene), Hittitisch eten, Çavuştepe, Kish, verder onderzoek in Sidon (een van de interessantste opgravingen van dit moment).
======================================
BLOED-OUDHEDEN
Een deprimerend overzicht over Palmyra, een overzicht over Irak en Syrië, plundering op industriële schaal, een interview met een ooggetuige van de vernietiging (NB: misschien niet neutraal) en gestolen materiaal duikt op in Londen.
En o ja: Jemen. En ook Egypte, waar het grootschalige plunderen ooit is begonnen. Meer Egypte. De onvermijdelijke doctor Zahi Hawass bagatelliseert de problemen.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Een leuke ontdekking in Athene, waar een Apollo-orakel is opgegraven waar we het bestaan niet van vermoedden.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Om helemaal blij te worden: een filmpje over een villa bij Positano.
De Kasteel van Amstel-prijs voor het nieuwsbericht waarmee op de schandaligste wijze naar aandacht wordt gehengeld, gaat naar dit artikel: een archaïsch huis op de Quirinaal in Rome. Dat deze vondst niet werd verwacht, en dat Rome groter was dan vermoedde, kan onmogelijk waar zijn, omdat de oude bewoning van de Quirinaal allang bekend was. Ze werd vroeger toegeschreven aan de Sabijnen. Dit is het soort gezwam waarmee de oudheidkunde zichzelf voor schut zet bij iedereen die wel eens een boek leest.
Een voor-Romeins graf in Pompeii. En een berichtje over kranen in Pompeii dat alle media haalde en eigenlijk nergens over gaat.
En verder: Akaki, Askalon, Byzantijns Giresun, Heraclea Sintica, Khenchela (leuk!), Myra, Sofia, Terrracina, Zerzevan.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
Er is een groot megalithisch monument gevonden bij Stonehenge.
Dit is heel, heel erg leuk: een crowdfundingsactie om DNA-onderzoek te laten doen naar wat menselijk materiaal dat is gevonden in Leuth. Uw redacteur beveelt het initiatief van harte bij u aan.
Interessant stuk over de onthoofde skeletten uit York: die blijken ook de bijtsporen van een leeuw te hebben. Gaat het om begraven gladiatoren?
En verder: Barneveld, Romeinse villa’s bij Deurne en Dilbeek, Maasmechelen.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Een contextloos zegel uit Jeruzalem dat alleen op basis van stilistische kenmerken in de tiende eeuw wordt gedateerd, wordt meteen benut als bewijs dat er administratieve taken zijn uitgevoerd in Jeruzalem. Dat kan goed waar zijn, maar het is een vérgaande conclusie die nooit zou zijn getrokken als men niet bewijzen wilde dat koning David en Salomo belangrijke heersers waren.
Zijn de graven van de Makkabeeën bij Mode’in ontdekt?
Lekker artikel over de manier waarop Tischendorf de Codex Sinaiticus (een van de belangrijkste Bijbelmanuscripten) ontdekte. Hij wordt enigszins gerehabiliteerd.
Een keurig overzichtsartikel over het te bouwen Bijbelse Museum in Washington noemt alles wat er verkeerd is gegaan: de onduidelijke herkomst van de stukken bijvoorbeeld, en de religieuze boodschap. Is het een “tax-deductible kitsch attempt at spreading Christian fundamentalist propaganda”, of kan de nieuwe directie er nog iets moois van maken?
======================================
OVERIG
De BBC wil een TV-serie maken over de Trojaanse Oorlog.
Een bekende puzzel: waar komen de Basken vandaan? Hun taal lijkt op geen enkele andere taal, hun bloedgroepen wijken af van die van hun buren. Dat is vreemd, want het Baskenland ligt bepaald niet afgelegen maar aan de hoofdweg van Frankrijk naar het Iberische Schiereiland. DNA-onderzoek maakt duidelijk waar de Basken vandaan komen, maar niet waarom ze niet assimileerden.
Hoe prepareer je een papyrussnipper voor een expositie?
Curieus artikel over Tomsk. Afgezien van de standaard- hype, lijkt er wel iets te zijn ontdekt.
Hoe je als archeoloog aan fondsen komt: subsidie aanvragen en niks doen, want er is toch niemand die controleert of je wel een opgraving verricht.
En verder: de schedel van Beda Venerabilis + Toebosch’ onvolprezen Eigen Tijdschrift heeft een leuk stuk over Robert Koldewey.
======================================
DWAASHEID
Oktober 2015 zal de geschiedenis ingaan als de eerste maand in ruim tien jaar waarin er geen oudheidkundige dwaasheden te melden waren.
======================================
EN TOT SLOT
Kijkt u nog even naar het crowdfundingproject uit Leuth?
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer IBAN NL26 INGB 0670 7911 21 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel. (Als u niet in Nederland woont: BIC/SWIFT INGBNL2A.)
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
