Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de 138e (en wat korte) aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. De nieuwsbrief is gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Jona Lendering (redactie)
======================================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
Over twee weken begint in Haarlem de cursus over het ontstaan van West-Europa, ofwel het verhaal over de tijd van Constantijn de Grote tot Karel de Grote. De rest van het cursusaanbod vindt u hier en let u vooral op de leuke reis naar het Romeinse Rijnland daar.
Op de blog van uw redacteur: de bijdrage van de Sovjet-archeologen aan de oudheidkunde, Ugaritische mythologie, een gedichtje over de Togatus Barberini, de Perzen van Diodorus en Possidius’ biografie van Augustinus.
In de reeks museumstukken: de Wetten van Gortyn, een schitterende kop uit Cyprus, een Achaimenidische vaas met een bijzonder verhaal, medaillons van Alexander de Grote. Plus: hoe de schaarse data, hét wezenskenmerk van de oudheidkunde, ervoor zorgen dat de gemoederen hoog oplopen.
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht dat op Kreta een mooi portret is gevonden uit de derde eeuw n.Chr. Laat de clichés over een “priceless archaeological treasure” u niet weerhouden.
======================================
EGYPTE
Omdat deze nieuwsbrief snel volgt op de vertraagde vorige nieuwsbrief, is er niet zoveel nieuws te melden. Uit Egypte begravingen in kruiken, Giza, het graf van een baviaan en het maandelijkse gesleep met mummies.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
De Studiedag van “Ex Oriente Lux” gaat over epiek.
En verder: Urartese vondsten in Armenië, opgravingen in de omgeving van het antieke Baktra, een twintig kilometer lange muur rond Pasargadai en wat achtergrondinformatie.
======================================
BLOED-OUDHEDEN
Hoe ISIS tekeerging in Nimrod – drie millennia doorstaan, in één dag vernield. De recentste verwoestingen in Palmyra en wat werd gevonden bij de bevrijding van Mosul.
Het Britse leger zoekt erfgoedspecialisten, wat de vraag oproept waarom die er niet al zijn.
Een gestolen Assyrische stèle duikt op in Londen. En kijk eens hier om te zien hoe satellietbeelden kunnen worden gebruikt om plundering op te sporen.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Laten we dit bericht het voordeel gunnen van de twijfel: een theorie dat de Alexanderroman (een geromantiseerde biografie van de veroveraar) feitelijk accuraat het testament van Alexander weergeeft.
Om helemaal blij van te worden: het standbeeld van een Cypriotische godin, opgedoken in de Turkse wateren.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Niet zulk best nieuws uit Pompeii, waar de laatste jaren meer problemen zijn.
Ooit deden ze met 6000 vrijwilligers onderzoek naar de verstaanbaarheid van sprekers in de Atheense volksvergadering. Die viel tegen. Iets dergelijks is nu gedaan voor het Forum Romanum. Dat kan nu digitaal, meldt Toebosch’ Onvolprezen Eigen Tijdschrift in een van de meest lezenswaardige stukken van de afgelopen maand.
De Römertopf, nu ook opgegraven in Tlos (Turkije).
Hoe bouw ik een goede wagen om te gebruiken in het circus?
En verder: Aegae, een Romeins scheepswrak bij Mallorca, een wonderlijke begraving bij Stanwick, Stratonicea, het amfitheater van Verona, de voortgaande opgravingen te Sanli Urfa (het antieke Edessa) en ondervoede kinderen (dit lijkt te gaan over het oude Egypte, maar let op de datering).
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
De herkomst van de Friezen: uit het Noord-Hollands kustgebied?
Heel interessant: de vondst van een glasmakerij in het zuiden van Polen. Dit gaat om de Oost-Germaanse Przeworsk-cultuur, waartoe de historisch bekende Vandalen en Bourgondiërs behoren.
Het werd een tijdje geleden al aangekondigd: een nieuw tijdschrift over de archeologie van Nederland.
En verder: een algemeen stuk over de Varusslag en het museum van Kalkriese, een niet-begrepen vondst uit Schalkwijk en een Merovingisch grafveld te Koksijde.
======================================
ISRAËL
Deze maand alleen Timna en Masada.
======================================
OVERIG
Boeiend interview met Karsten Lambers over “big data” in de archeologie.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
De joden vonden hem een zonderling, de christenen vonden hem een schismaticus, de Grieken konden zijn religieuze filosofie niet waarderen en de Romeinen vonden hem een gevaarlijke onruststoker: in An Anomalous Jew. Paul among Jews, Greeks, and Romans tracht Michael Bird een coherent beeld te creëren van de apostel Paulus, over wie iedereen een andere mening had.
Alexander de Grote en Ptolemaios I
Pierre Briant schreef The First European: A History of Alexander in the Age of Empire over Alexander de grote die tijdens de Verlichting werd opgevoerd als de eerste echte Europeaan omdat hij een succesvol wereldrijk stichtte en als verlicht heerser de ‘westerse’ civilisatie naar het achtergebleven oosten bracht.
Ian Worthington schreef een toegankelijke biografie over Alexanders generaal en vertrouweling Ptolemaios (367-283/2 BC): Ptolemy I King and Pharaoh of Egypt. Na Alexanders dood werd diens rijk opgedeeld en zou Ptolemaios in Egypte de succesvolle Hellenistische dynastie van de Ptolemaiën stichten.
Visuele Cultuur in de Romeinse Provinciën
In Beyond Boundaries: Connecting Visual Cultures in the Provinces of Ancient Rome proberen verschillende auteurs waaronder Susan Alcock de ontwikkeling van visuele cultuur en kunst in de provincies van het Romeinse Rijk een eigen gezicht te geven en tonen dat dit niet alleen werd gevormd door de afhankelijkheid van het centrum in Rome.
Literatuur in de Late Oudheid
Steeds meer waardering is er voor de literatuur en poëzie die werd geschreven in de periode van de late oudheid in de vierde en vijfde eeuw na Christus. The Poetics of Late Latin Literature door onder meer Jas Elsner is een belangrijke bijdrage aan hoe de grote veranderingen in de samenleving in deze periode van (positieve) invloed waren op de literatuur.
======================================
DWAASHEID
Als je methodisch inconsistent te werk gaat om iets wat er in het Hebreeuws niet staat zó te interpreteren dat het betrekking heeft op een gebeurtenis die in tegenspraak is met wat we uit andere bronnen weten, dan is dat weer een staaltje klinkklare wetenschap.
En jawel, je kon er de klok op gelijk zetten: mensen die de Oudheid zo nodig relevant moeten maken – wat je voor andere belangrijke zaken als een ontspannen boswandeling, een mooi concert of een spannende pot voetbal toch ook niet doet – zien parallellen tussen de te grote ego’s van Donald Trump en die van de generaals die de Romeinse republiek vernietigden. Houd toch eens op de oudheidkunde belachelijk te maken. Relevantie is de vijand van de geschiedenis.
======================================
INTERNET
Een nieuwe website om het jodendom in zijn Romeinse context te plaatsen. Kan belangrijk worden.
======================================
EN TOT SLOT
In Nijmegen is wat geld beschikbaar voor een kunstproject dat het Romeinse verleden van die stad wil benadrukken. U leest er hier meer over.
Toota witharsechwanoo!
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de nieuwspagina van het Rijksmuseum van Oudheden en bij Aantekeningen bij de Bijbel.
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
