Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de 144e aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. De nieuwsbrief is elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Jona Lendering (redactie)
======================================
HUISHOUDELIJKE MEDEDELING
De Livius Nieuwsbrief heeft momenteel op de kop af 6670 abonnees, die we nooit zullen lastigvallen met abonnementsgelden of advertenties. Maar één keer per jaar bedelen we – en dat is vandaag.
Uw redacteur is per maand ongeveer drie dagdelen bezig met de Nieuwsbrief: uren waarin hij niet kan werken voor de Livius-vennootschap en in feite leeft op de kosten van de vennoten. Die doen daar niet moeilijk over, maar als u hun geste wil beantwoorden en in hun kosten wil delen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer
IBAN NL26 INGB 0670 7911 21
t.n.v. Livius,
o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief.
Dank u wel. (Als u niet in Nederland woont: BIC/SWIFT INGBNL2A.)
======================================
LIVIUS’ EIGEN NIEUWS
Een greep uit het Liviusaanbod: op donderdag 31 augustus – goede kans dat dat de dag is waarop u dit leest – begint in Haarlem onze cursus over de geschiedenis van Iran en volgende week maandag begint in Hoorn onze cursus over de herkomst van de Europese volken (of eigenlijk: het westerse DNA). Andere cursussen vindt u hier en reizen vindt u daar.
Op de Livius.org-site is een nieuwe pagina over Nineveh, omdat er vanaf oktober een expositie daarover is in het Rijksmuseum van Oudheden. Om u op te warmen stukjes over de spreekwoordelijke Assyrische wreedheid, Mesopotamische ziggurats, staatsverdragen en meer.
Een recensie van een erg boeiend boek over het gebruik van archeologisch en geschreven bewijsmateriaal, van een erg interessant boek over Plinius’ landhuizen, van een erg slecht boek over Petrus en van een heel erg goed boek over beelden van de Oudheid in de Vroege Nieuwe Tijd, Oudheid als ambitie.
In de reeks “methode op maandag”: het gebruik van continuïteiten en vergelijkingen om relevantie te geven aan oudheidkundig onderzoek. In de reeks museumstukken: de grafsteen van Augustinus’ moeder Monnica en een manuscript van Ovidius met een mooie afbeelding. Plus: welke tien teksten uit de Oudheid illustreren het beste aspecten van de antieke samenleving die nog altijd invloed hebben?
======================================
HET MOOISTE VAN DE MAAND
In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer een prachtig artikel over palimpsesten uit het klooster van Sint-Catharina in de Sinaï.
======================================
EGYPTE
Farao Sanacht (derde dynastie) was wel erg lang. Leed hij aan een hormoonafwijking?
De vier G’s van de egyptologie: grote piramide, geheime kamer, geen nieuws, geneuzel.
Antieke graffiti in faraonische graven: een leuk stuk in Toebosch’ onvolprezen Eigen Tijdschrift.
En verder: hellenistische graven in Minya en Romeinse graven in de Dakhla-oase.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Het NRC Handelsblad verdient een prijs voor een genuanceerd bericht over een elders nogal gehypet kleitablet met een goniometrische tabel.
Om blij van te worden: een neohittitisch beeld van een vrouw. Voor zover uw redacteur is dit het eerste in zijn soort.
En verder: Tayinat, Karchemis en een paardengraf bij Van.
======================================
BLOED-OUDHEDEN
Langzaam maar zeker keren we terug naar waar het allemaal begon: naar Egypte, waar plunderaars proberen de hulp te krijgen van egyptologen, terwijl papyri nog altijd gewoon op eBay te koop worden aangeboden. Plundering in Minya en Sohag (vijf doden).
Mocht u nog niet op het idee zijn gekomen zelf ook maar te gaan plunderen, dan krijgt u hier de winstprognoses voorgespiegeld. Restauratiewerkzaamheden in Nimrud, De schade in Mosul/Nineveh. De tussenhandelaren.
Een onverwachte draai aan het Green-schandaal: donaties aan een organisatie die Palestijns erfgoed plundert.
======================================
DE OUDE GRIEKEN
Er was vorige maand nogal wat te doen over de genetische continuïteit van Mykeense, klassieke, Byzantijnse en moderne Grieken. Kanttekeningen.
Dit kan heel interessant gaan worden: onderzoek naar de Griekse stad Barka in Libië. Hopelijk horen we er snel meer over.
De Griekse Brexit-eis die je wist dat zou komen. Inderdaad, de Elgin Marbles moeten terug.
De conservator van het museum in Cleveland meent dat een beeld van Apollo in zijn collectie een origineel van Praxiteles is. Een plaatje van het beeld ontbreekt, maar kijk eens hier.
Silvia de Wild blogt onverdroten verder over Asklepiades: 1, 2, 3.
En verder: een Mykeens graf bij Nemea en een hellenistische tempel in Gadara en een ditto inscriptie op de Krim. Plus: Griekse voeding.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Uit de stad zelf: twee sarcofagen uit de derde-vierde eeuw.
De Spaanse zilvermijnen en de opkomst van Rome als wereldmacht: we wisten het natuurlijk allang – Titus Livius wordt niet moe van het opsommen van de buit uit het schatrijke Iberië – maar het is nu bevestigd met chemische analyses.
Met röntgenstralen worden nieuwe details ontdekt in antieke fresco’s in Herculaneum.
En verder: Satricum, geluk volgens Seneca, Aspendus, antimoonvergiftiging (oudheidkundige standaardoverdrijving), Aegae, Nicopolis ad Istrum, Oricum, Realmonte, Sofia, plus: lood in Romeinse waterleidingen.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
De opgravingen in Dalfsen gaan verder. Laat het gebruik van woorden als “schatgraven” u niet weerhouden dit stuk toch te lezen.
Lief artikeltje over heerstraten en heirbanen.
Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: een Angelsaksisch grafveld, Charney Basset, Exeter, Faversham, Lincoln, een muntschat in Lincolnshire.
Plus een muntschat die rond 274 moet zijn begraven. De pointe is hier dat ze begraven moet zijn door mensen die doodsbang waren toen het Gallische keizerrijk instortte en Aurelianus het centrale keizerrijk herstelde.
En verder: Bronstijdvondsten in Sion (Zwitserland), IJzertijdvoorwerpen uit Zweden, een IJzertijdnederzetting in Someren.
======================================
ISRAËL en het CHRISTENDOM
Een oudchristelijk commentaar op de evangeliën is teruggevonden. De ontdekker waarschuwt tegen litteralisme en dat is helaas geen open deur meer.
En verder: Kanaänitische vondsten in Libnah en een Byzantijns mozaïek.
======================================
OVERIG
Heel de planeet moest meegenieten van een zonsverduistering in Amerika. Die moest dus ook worden benut voor een stukje “ook in de Oudheid hadden ze zonsverduisteringen”. Het Antikythera-mechanisme werd eveneens weer uit de kast gehaald. En Mesopotamische voorspellingen. Het is immers makkelijker wat kliekjes op te warmen dan uit te leggen waar oudheidkundigen nu echt mee bezig zijn.
Een tijdje geleden is al geprobeerd een genealogie op te stellen van sprookjesmotieven. Daar wordt nu DNA-onderzoek op losgelaten.
En verder: heel oude wijn, Perperikon, citrusvruchten, een Pictische konings-site.
En nog verder: het belang van letterenstudies en nog eens. En een oproep wat zorgvuldiger om te gaan met menselijke resten. Plus een vrij serieuze verdediging van dr. I. Jones.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Roel Salemink van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel, die u de boeken snel zal leveren als u gebruik maakt van de onderstaande links.
In Oudheid als ambitie. De zoektocht naar een passend verleden 1400-1700 kijken de auteurs naar hoe koningen en keizers in de late Middeleeuwen en vroegmoderne tijd teruggrepen op de klassieke oudheid om hun macht te legitimeren: ‘Ouderdom was macht en werd als argument gebruikt om aanspraken te maken op privileges en grondgebieden’. (recensie)
Hadrian’s Wall. Archaeology and History at the Limit of Rome’s Empire is een met foto’s geïllustreerd boek over de geschiedenis en archeologie van de muur van Hadrianus in noord Engeland. Geschreven door archeoloog Neil Hodgson, die zelf veel bij de muur heeft opgegraven.
In het boek Pharaoh’s Land and Beyond. Ancient Egypt and Its Neighbors wil auteur Pearce Creasman laten zien dat er nooit sprake is geweest van een homogeen Egyptisch koninkrijk onder de farao’s maar dat het uit een lappendeken van volkeren en culturen bestond.
De Cambridge Companion to Ancient Ethics gaat in op de moraalwetenschap van de presocraten tot de neoplatonisten, met aandacht voor onder meer Plato, Aristoteles, de stoïcijnen, epicuristen en Plotinus.
In Taste and the Ancient Senses vragen de auteurs zich af of de antieke mens dezelfde smaaksensaties kende als wij vandaag en wat dit zou kunnen betekenen voor onze kennis van de gewoonten en gebruiken van het verleden.
Op 28 september presenteren we bij Athenaeum Boekhandel Spui het boek Het Jaar 117. Sporen van Trajanus en Hadrianus in de Lage Landen van Tom Buijtendorp. Aanmelden kan via deze link.
Wilt u zich aanmelden voor de oudheid-nieuwsbrief van Athenaeum Boekhandel met daarin nog meer oudheid-boekennieuws, stuurt u dan een bericht aan klassieken@athenaeum.nl.
======================================
DWAASHEID
De beker waarin Jezus water in wijn veranderde – het is niet eens meer grappig. Bedoeld is natuurlijk steengoed, waarin water ritueel rein kon blijven. En de Lijkwade van Turijn is ook niet langer grappig.
Dit is dan weer wel grappig: de invasie van Caesar is een verzinsel uit de tijd van Alfred de Grote.
======================================
OVERLEDEN
Bruce Malina is overleden, een nieuwtestamenticus die erg veel werk heeft gemaakt van het ijken van tekstuitleg aan de sociale wetenschappen.
======================================
EN TOT SLOT
Een schokkende ontdekking over de oude wereld.
Toota witharsechwanoo!
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de nieuwspagina van het Rijksmuseum van Oudheden en bij Aantekeningen bij de Bijbel.
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
