Dit is de 169e aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. Bijna 7600 abonnees ontvangen de nieuwsbrief elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

======================================

LIVIUS’ EIGEN NIEUWS

Een greep uit het Liviusaanbod: we doen dit najaar een cursus over de Feniciërs en Karthagers in Amsterdam en Bussum en ook in Gouda. Er zijn cursussen over de Grieken in Dronten, Zaanstad en Zoetermeer, over de Romeinen in de Lage Landen in Haarlem, over de Trojaanse Oorlog in Hoorn en over het vroege christendom in Schagen.

En verder: de historiciteit van koning David; de paradox van Menon; het wonderlijke verhaal van Pytheas van Marseille; een badhuis in Amathous; valse Dode-Zee-rollen in de Schøyen-collectie; de eerste Belgen en de eerste keizers; de belegering van Jotapata; de bekering van Josephus; het Vierkeizerjaar; de belegering van Jeruzalem; Romeinse kamelen; bisschoppen in ballingschap;

In de reeks museumstukken: een Kretenzisch en een Assyrisch fabeldier; een Perzisch reliëf op een Griekse schildering. In de reeks Methode op maandag: seriatie; centrum en periferie; Thiessenpolygonen; illegale oudheden; hoe vertaal je een leenwoord?

Plus: uw redacteur schreef een boek over hoe weinig we weten kunnen over Xerxes’ invasie van Griekenland en hoe bizar het is te veinzen dat die expeditie belangrijk was voor de Europese cultuur.

======================================

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer het bericht over een Keltisch boomgraf in Aussersihl.

======================================

EGYPTE

Leuk stuk over het vroegste Egypte.

Hé, daar is de onvermijdelijke doctor Zahi Hawass weer, en hij heeft het over Egyptische koningen, maar wat ’ie daarover nou precies aan nieuws te melden heeft wordt niet helemaal duidelijk.

En verder: antiek gist (meer op Twitter), nieuwe foto’s van het graf van Toetanchamon, El-Kurru (Soedan), Siwa.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Over gestolen voorwerpen valt veel te vertellen en in deze nieuwsbrief laten we het meestal achterwege, maar de identificatie van voorwerpen uit Irisagrig is boeiend. De voorwerpen die de Green Collection had geheeld, kwamen uit dezelfde plaats. Misschien ontstaat er meer duidelijkheid over de vandalen.

Meer vandalisme: terugblik van een Syrische archeoloog op de verwoesting van het erfgoed in Syrië.

En verder: onduidelijk stukje over Urartu (twee millennia voordat die naam wordt gebruikt), Troje, Gonur Tepe, oeroude fresco’s (dus geen gewone muurschilderingen) bij Tell el-Burak, een nieuw reliëf bij Sar-e Pol-e Zahab, Sam’al, Ayanis, een Fenicisch scheepswrak voor de Spaanse kust, Oluz Höyük, een nieuw museum gewijd aan Urartu in Van, Tigranokerta (in Nagorno Karabach).

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Dit is leuk: de reconstructie van een antiek parfum. Negeer de kop over Kleopatra. (Meer)

Om helemaal blij van te worden: een Apollo en een Artemis uit Aptera op het eiland Kreta. Prachtig.

De Elgin Marbles, want komkommertijd. Hoewel, misschien is dit nog niet eens het slechtste idee.

En verder: Alexandrië, Amfipolis, kauwgum uit Chios, Karystos, Kozani, het vroege Kreta, Makounta, twee Mykeense graven in Nemea (en nog eens, maar nu met een foto van Orchomenos, dat ten slotte maar 150 kilometer verderop ligt), Paleochoria, Griekse en Romeinse baarden.

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Nieuwe vondsten van de zeebodem bij Egatische Eilanden, waar de laatste zeeslag plaatsvond uit de Eerste Punische Oorlog.

Bij Carmona in Andalusië zijn prachtige grafmonumenten. Die zijn al heel lang bekend, maar nu is er een nieuwe ontdekt.

Meer nieuws uit Spanje: Alicante en omgeving, Jerez de la Frontera, en een nederzetting uit de Visigotische tijd.

Hysterische claims over een kist uit Pompeii met voorwerpen die eigendom zouden zijn geweest van een tovenaar. De krant die in Nederland nat ging was natuurlijk Trouw.

Lief stukje: zeven Romeinse beelden die u behoort te kennen. (Ze staan allemaal in Italië.) Even aardig: het woord decimatie.

De vulkaanuitbarsting die ten tijde van keizer Justinianus de crisis inleidde waardoor de antieke wereld ten onder ging.

En verder: Alexandrië, Aphrodisias, Balsa, Batumi, Karthago, Nîmes, de situatie in Palmyra, Thyatira, Umm Al Rassas, vijf Romeinse scheepswrakken in de Egeïsche Zee en de etymologie van leprechaun.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Leuk onderzoek over langeafstandstransport van vee in de Bronstijd bevestigt soortgelijke conclusies over Britannië. Het past ook in de algemene conclusie van de DNA-revolutie dat de mensheid heel beweeglijk was in de Oudheid. (Al is deze conclusie misschien wat vergezocht.)

Een bericht over een Romeinse villa bij Neer bevat het fijne zinnetje “Een complete verrassing zijn de vondsten niet, meldt een woordvoerder van Waterschap Limburg”. Je kunt over archeologie namelijk ook schrijven zonder overdrijving.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: Anglesey, Berkshire, York, hop weer een zilverschat en tot slot Sutton Hoo.

En verder: IJzertijd-trompetten, de Krater van Vix, Erlensee, hernieuwd onderzoek in Thuin, Arnhem, Geleen, Gemonde, Hamme, Katwijk, Schieren.

======================================

ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM

Aardig algemeen artikel over de gepolitiseerde archeologie in Jeruzalem.

Analyse van het zout in de Dode Zee-rollen suggereert dat ze niet bij de Dode Zee zijn vervaardigd. Maar wie dacht dat nog?

En verder: Hippos, slechte Bijbelvertalingen.

======================================

PAPYROLOGIE IN DE PROBLEMEN

De trieste verwikkelingen rond Oxford-papyroloog Dirk Obbink: beschuldigd van diefstal is hij inmiddels geroyeerd als lid van de Association Internationale de Papyrologues. Alsof je een Nobelprijswinnaar royeert. Zoiets is in een halve eeuw niet meer voorgekomen.

Interessant: een lijst van erkende vervalsingen.

======================================

OVERIG

Een van de belangrijkste volksverhuizingen uit de Late Oudheid is die van de Turkse volken naar het westen. Ook de aankomst van de Avaren hoort bij die beweging. In Mongolië zijn nu vondsten gedaan uit de allereerste fase van de Turkse geschiedenis.

Door de verschijning van een overigens prima boek is er de laatste tijd veel te doen over Willem van Moerbeke, die dan wordt gepresenteerd als vergeten geleerde. Dat is overdreven.

Een fijn interview met Henny Groenendijk, hoogleraar archeologie en maatschappij. Over het belang van een goede relatie tussen geesteswetenschappen en publiek is er dit artikel.

En verder: gierst, Humayma, Indo-Europese oorsprongen, Karthaagse graven bij Ciudad Real, Cyricus, een Iberisch bouwwerk, van wie is het werelderfgoed?

======================================

OUDHEIDKUNDIGE ZELFTRIVIALISERING & ANDER SLECHT NIEUWS

De Oudheid is natuurlijk helemaal niet interessant en moet dus worden opgehypet, want stel je toch voor dat oudheidkundigen geïnteresseerde mensen écht inhoudelijk moesten informeren.

Aandachttrekkerij: ook de Romeinen hadden een homohuwelijk (gefundeerd commentaar).

Meer aandachttrekkerij: “Colossal ancient structures found at Gath may explain origin of story of Goliath”. De identificatie met Gath is niet zeker, de Bijbel heeft er evenmin iets mee te maken. (Meer)

Onzinnige vergelijkingen: de neergang van Rome en  Amerika. (Advies: lees nog even welke vergelijkingen zinvol zijn.)

Pseudowetenschap: de Vloek van de Farao.

Verkeerd frame: de gemakzuchtige Asterix-insteek weer eens. Geen enkele informatie waarom deze Britse vondst uit Gallië zou komen.

Nog een verkeerd frame: is Emmaus gevonden? Dat er een plaatje van een schilderij van de Emmausgangers bij staat, illustreert al dat wetenschap hier irrelevant is.

Weglaten wat je niet uitkomt: dat er allang bewijs was voor de Babylonische aanwezigheid in Jeruzalem.

En ook: waarom zijn parallellen tussen toen en nu, die stuk voor stuk stompzinnig zijn, toch zo populair? (Geneuzel)

======================================

INTERNET

Steeds meer materiaal wordt online beschikbaar gesteld. Daar besteden we niet al te vaak aandacht aan, om de doodeenvoudige reden dat er geen bijhouden aan is, maar hier is zomaar eens een aardig lijstje.

Ook online: achtenveertig Aramese teksten uit Afghanistan – allemaal zonder provenance.

======================================

OVERLEDEN

Fergus Millar is overleden, een van de belangrijkste oudhistorici. Hij schreef schitterende artikelen over het Romeinse Nabije Oosten.

======================================

Toota witharsechwanoo!

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn hier te raadplegen en een redactionele verantwoording is daar. Als u meer over Livius’ beheer van het adressenbestand wil weten, kijk dan daar.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij