Dit is de 172e de aflevering van de Livius Nieuwsbrief met nieuws over de Oudheid. Een kleine 7750 abonnees ontvangen de nieuwsbrief elke maand gratis; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.

Jona Lendering (redactie)

======================================

LIVIUS’ EIGEN NIEUWS

Uw redacteur schreef een boek over de Perzische poging de Griekse stadstaten te onderwerpen, Xerxes in Griekenland. Misschien geen heel origineel thema, maar nu allerlei negentiende-eeuwse frames worden teruggebracht (voorbeeld van deze maand), is het zinvol nog eens te presenteren wat historici in de twintigste zoal hebben bedacht. De officiële presentatie is donderdag 28 november in het Rijksmuseum van Oudheden. Het boek is 3 december in de winkels.

Op de blog: er is een leuke expositie over de Egyptische god Bes in het Allard Pierson-museum, een Mykeens rund, de sage van Semiramis, de Hallstattcultuur, de West-Anatolische cultuur, het Mithrakana-feest, de Griekse welsprekendheid, het ontstaan van de Griekse klassieken, de berg Nemrud, de Romeinse wachttoren bij Krommenie, een reliëf van Persefone, de bevolking van Rome.

In de reeks museumstukken: het vorstengraf van Oss, legionairs uit Mainz, een Avaars reliëf.

In de reeks Methode op Maandag: een historische canon die wél toont waarom geschiedenis een wetenschap is, een archeologische canon, een filologische canon met de invloedrijkste antieke teksten, klimaatverandering, waarom we humaniora hebben. Plus: opgegraven potten en pannen.

======================================

HET MOOISTE VAN DE MAAND

In onze erkend subjectief “het mooiste van de maand” genoemde rubriek dit keer de uitleg van het ontstaan van het schrift door Irving Finkel.

======================================

EGYPTE

Leeuwenmummies met zulke onzinnige foto’s dat de beeldredactie de handdoek maar in de ring gooit. “It’s not clear if the lion mummies are shown in this photo.” De Nederlandse berichtgeving was beter.

Het maandelijkse gesleep met mummies: krokodillenmummie, een kattige drie-eenheid, vogelmummies.

En om blij van te worden: schitterende foto’s uit de negentiende eeuw.

En o ja: bier.

======================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Een klimaatomslag zou een rol kunnen hebben gespeeld bij de ondergang van Assyrië.

Een muur bij Sar-e Pol-e Zahab in westelijk Iran.

En verder: Mesopotamische recepten, Girdi Qala, Tell Ziraa, Ur, de Verbrande Stad.

======================================

DE OUDE GRIEKEN

Aardig artikel over de ontcijfering van het Lineair-A.

En verder: Chrysi, Kasos. En een nieuwe aflevering in de Elgin-soap.

======================================

ROME EN ZIJN RIJK

Samenvatting van het onderzoek naar de zesde-eeuwse klimaatcrisis.

Als er een gerucht is dat een centurio een schat in een meer heeft verborgen, laat je dat meer natuurlijk leeglopen.

En verder: een enorm mozaïek in Antiochia ad Cragum, Çorum, Ismailia, Krk, Madrid, Mérida, Mersin, Mustis, Pompeii, Saqqara, Varna, Zerzevan en sierraden in de Kaukasus. Plus de Romeinse drankenkaart.

======================================

BENOORDEN DE ALPEN

Een zevende-eeuws goudstuk uit Limbricht. De Ethische Code van de Nederlandse Archeologie ontraadt archeologen om medewerking te verlenen aan de prijsvorming van oudheden. Omdat die niet geldt voor journalisten, doet de NOS toch maar mee aan het ten gelde maken van de Oudheid.

Vreemd stuk over de vraag waarom we zo weinig weten over de druïden. De expliciete (negentiende-eeuwse) aanname van de vraag is dat je pas iets snapt als je de oorsprong kent. Hoe het druïdennetwerk mensen in West-Europa verbond, is prima bekend, maar de auteur lijkt een functionalistische (twintigste-eeuwse) analyse niet relevant te vinden.

Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: in Pocklington is een wagengraf gevonden (foto toont Karanovo), Ashbourne, Banbury, Canterbury, Londen, Walcot. Plus de Picten.

En verder: een kleine schat in Zugerberg.

======================================

PAPYROLOGIE IN DE PROBLEMEN

Samenvatting: professor Obbink wordt ervan verdacht papyri van de Egypt Exploration Society te hebben gestolen, de verkoopwaarde met valse claims te hebben opgedreven en het materiaal zo te hebben verkocht. (Denk aan de Eerste-Eeuwse Marcus en aan Sapfo.) Inmiddels staat vast dat niet alleen de Green Collection maar ook andere verzamelaars (ongewild?) hebben opgetreden als helers; bovendien staat nu vast dat minimaal 120 papyri bij de EES zijn verdwenen.

Hoe ernstig is dit? We hebben het nu niet langer over datafraude maar over strafrecht: illegale handel in oudheden. Vorige week werd tot tien jaar gevangenisstraf gegeven voor de verkoop van een Vikingschat en vier jaar voor medeplichtigheid. Dat is niet zomaar één op één te vergelijken, en de opgelegde straffen ogen wel erg zwaar, maar dit vonnis illustreert de ernst van de zaak.

En verder: nog meer vermiste papyri.

======================================

OVERIG

Er zou een complete nieuwsbrief te vullen zijn met nieuws over gestolen oudheden. Meestal doet uw redacteur er niks mee maar dit is vrij groot.

Overzichtsartikel over het vijfde historische verklaringsmodel, dat we physics of society zouden kunnen noemen of gewoon aanduiden als het doorrekenen van tienduizenden variabelen en varianten met de brute kracht van een computer. Historici die kritiek hebben, leven veelal (hoewel niet altijd) met de verkeerde veronderstelling dat verklaring per definitie hermeneutiek is.

“Op lokaal en regionaal niveau zijn er maar weinig archeologische vindplaatsen die een gemeentelijke en/of provinciale beschermde monumentstatus hebben. De vrees voor extra regeldruk voor particulieren en ontwikkelaars zou een van de redenen zijn.”

Graf van een vrouwelijke krijger uit Armenië. Wordt een beetje raar gebracht alsof dit een bewijs is voor Amazones – we weten immers allang dat er in die contreien vrouwelijke krijgers waren – maar het is interessant.

En verder: Nowe Objezierze (een soort Stonehenge maar ouder en drie keer zo groot), Ötzi, Rome als Lego-bouwwerk.

======================================

OUDHEIDKUNDIGE ZELFTRIVIALISERING & ANDER SLECHT NIEUWS

De Oudheid is natuurlijk helemaal niet interessant en moet dus worden opgehypet. Onze maandelijkse collectie van het ergste van het ergste.

Aandachttrekkerij: er is een expositie over Toetanchamon in Londen en dus stoffen we maar wat oude inzichten af.

Onzinnige vergelijkingen: wat hebben de Romeinen over impeachment te zeggen? (Advies: lees nog even welke vergelijkingen zinvol zijn.)

Verkeerde frames: een “unauthorised excavation” van een IJzertijdnederzetting – vroeger heette vandalisme gewoon vandalisme.

Verkeerde frames: erotisch fresco in Pompeii – want waarom zou je de moeite nemen archeologie uit te leggen als je ook vondsten kunt tonen?

En o ja, onlangs kregen historici de goede raad zich eens wat meer te verdiepen in de natuurwetenschappen. Dat we daar zelf nou nooit eerder op zijn gekomen zeg.

======================================

INTERNET

Om blij van te worden: elk gedigitaliseerd handschrift is een wonder om naar te kijken. Hier zijn er 423 uit Heidelberg.

======================================

OVERLEDEN

Fijne necrologie van Herman Vanstiphout.

Newtestamenticus Larry Hurtado is overleden. In One God, One Lord toonde hij hoe joden joods konden zijn én konden geloven in de goddelijkheid van Christus.

======================================

EN TOT SLOT

Een nieuwe visie op de Schijf van Nebra.

Toota witharsechwanoo!

======================================

Oude nieuwsbrieven zijn hier te raadplegen en een redactionele verantwoording is daar.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij