Het is een bekend fenomeen dat iedere nieuwe vertaling van de Bijbel wordt afgekraakt. Het is dan ook logisch dat nu met de verschijning van de NBV21 er kritiek is. De vraag is of deze kritiek terecht is omdat het veelal redenen zijn die niets met vertalen te maken hebben en eerder een verzuchting dat de criticus liever een andere vertaling leest.

Een aantal jaren geleden schreef ik al het artikel “Slechte Bijbelvertalingen?” waarin een en ander werd behandeld en raad de lezer aan om ook die nog even te lezen.

Deze keer een paar kleine aanvullingen op basis van de pas uitgegeven NBV21. Als voorbeeld zullen we Hooglied 3:11 behandelen:

Gaat uit, en aanschouwt, gij, dochteren van Sion! den koning Salomo, met de kroon, waarmede Hem Zijn moeder kroonde op den dag Zijner bruiloft, en op den dag der vreugde Zijns harten. (SV)

Ga naar buiten en zie, dochters van Sion, koning Salomo met de kroon waarmee zijn moeder hem kroonde op de dag van zijn bruiloft, ja, op de dag van de blijdschap van zijn hart! (HSV)

Kom kijken, meisjes van Sion, kijk naar koning Salomo! Kijk! De kroon waarmee zijn moeder hem tooide op zijn bruiloftsdag, de dag die zijn hart zo verblijdt. (NBV, NBV21)

Eerbiedskapitalen

Er was indertijd grote kritiek dat de eerbiedskapitalen niet in de NBV stonden en deze zijn nu weer terug. Enerzijds prachtig omdat de lezer direct begrijpt of het God, Jezus of de Heilige Geest betreft. Of anders gesteld, waarvan de vertalers menen dat in zo’n tekst God, Jezus of de Heilige Geest wordt bedoeld.

We zien dat de SV hier “Hem” en “Zijn” met hoofdletters hebben, omdat zij Hooglied allegorisch willen opvatten en derhalve willen laten slaan op Jezus. Dit is echter een theologische interpretatie waarvan we ons moeten afvragen of die correct is, daar in deze tekst over Salomo wordt gesproken en volgens deze interpretatie Salomo dan gelijk aan Jezus zou zijn. Het is om die reden dat de HSV, maar ook de NBV en de NBV21 dit met kleine letters hebben geschreven.

Dochters of meisjes van Sion

Een tweede wat opvalt is dat de SV “dochteren en HSV “dochters” heeft, terwijl de NBV en de NBV21 “meisjes”. Letterlijk staat er in de Hebreeuwse grondtekst “dochters” en kan als secundaire betekenis ook opgevat worden als “meisjes”. De “meisjes” van de NBV en NBV21 is technisch bezien niet zozeer een verkeerde vertaling. Met de “dochters/meisjes van Sion” worden alle vrouwelijke inwoners van Sion (= Jeruzalem) bedoeld. Echter deze uitdrukking is tegenwoordig vrij onbekend en de vertalers zitten dan ook met het probleem hoe je dit correct moet vertalen.

Iedere vertaling heeft te maken met de brontaal (hier Hebreeuws) en de doeltaal (hier Nederlands). De vertalers van de SV en HSV willen zoveel mogelijk een woord-voor-woord-vertaling en hebben gekozen voor “dochters”. De vertalers van de NBV en NBV21 willen naast brontekstgetrouwheid (geen afbreuk aan wat er in het Hebreeuws staat) ook zoveel mogelijk doeltaalgerichtheid (het moet voor de lezer duidelijk zijn wat er wordt bedoeld) zijn, dat houdt in dat het goed Nederlands moet zijn met daarin alleen in het Nederlands gebruikelijke woorden en zinsconstructies.

In ons voorbeeld stonden de vertalers voor de uitdaging om voor het Hebreeuwse woord banot ^H1323 “dochters, meisjes” een goed Nederlands woord te kiezen waaruit blijkt dat de vrouwelijke inwoners van Sion worden bedoeld en tegelijk geen afbreuk doet aan de grondbetekenis van het woord. Zover ik weet is er geen Nederlands woord dat equivalent is aan “dochter/meisje” en tegelijk “inwoner van” betekent. Het is dan ook om die reden dat in de vertalingen voor “dochter” of “meisje” is gekozen en men hooguit kan afvragen welke van de twee dan het beste is. Komt er in de toekomst een Nederlands woord welke de lading van het Hebreeuwse woord dekt dan zal in een toekomstige vertaling dit woord worden gebruikt.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij