Context
Literatuur
Vertalingen

Exodus 20:5

Algemeen

Aantekeningen

Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen; want Ik, de HEERE uw God, ben een ijverig God, Die de misdaad der vaderen bezoek aan de kinderen, aan het derde, en aan het vierde [lid] dergenen, die Mij haten;

• voor die niet buigen, noch hen dienen, in de zin dat het verboden is om zich klein te maken voor deze afgoden en zich tot slaaf van hen te maken. Dit gaat verder dan alleen het "vereren" van afgoden.
• Die de misdaad der vaderen bezoek aan de kinderen, de NBV geeft "Voor de schuld van de ouders laat ik de kinderen boeten", wat grammaticaal mogelijk is daar עָוֺן ^H5771 zowel met "misdaad" als met "schuld" vertaald kan worden. Voor "bezoeken" zie vertaalnotities hieronder.
• ben een ijverig God, de Naardense Vertaling en de HSV hebben "ben een na-ijverig God", waarbij de HSV als verklarende noot heeft: "De HSV heeft getracht om in dit bekende en in de kerkelijke liturgie zo vaak gebruikte Bijbelgedeelte zo dicht mogelijk bij de SV te blijven. Een andere mogelijke vertaling is “ijverend”. Het gaat er in dit vers namelijk om dat God ijvert (d.w.z. opkomt) voor Zijn eer.". De NBV geeft (iets vrijer): "uw God, duld geen andere goden naast mij", met als verklarende noot "Ook een vertaling met ‘jaloers’ zou hier mogelijk zijn, maar omdat dat woord allereerst op een gevoel duidt en een wat negatieve bijklank heeft, is hier met het oog op de context vertaald".
• die Mij haten, 1) het heeft betrekking op de ouders, daar eerder in dit vers wordt gesproken dat de ouders in overtreding geweest en derhalve het nageslacht meesleuren in het onheil (cf. NBG51, WV, etc.); 2) het heeft betrekking op de kinderen, waarbij het onderdeel is van "aan het derde, en aan het vierde" Bij de vertaalaantekeningen van de NBV wordt betoogd "Het achteraan staan van deze frase in de brontekst pleit ervoor de bepaling als een toespitsing van het voorafgaande te zien. Deze interpretatie sluit aan bij Deuteronomium 7:10 en 24:16 waar duidelijk de persoonlijke verantwoordelijkheid gesteld wordt. De Nieuwe Bijbelvertaling sluit zich aan bij de tweede interpretatie". Ook de kanttekeningen van de SV benadrukken dit "Dat is, nakomelingen; te weten, zodanigen, die de voetstappen van hun vaders navolgende, ook de zonde der afgoderij begaan.", terwijl in een voetnoot ook de HSV dit als een mogelijke verklaring geeft.
• Het vers kan erop wijzen dat degenen die de HEERE haten en niet Zijn geboden bewaren de zonden die hun vaders begaan zullen herhalen en ervoor zullen lijden. Deut. 24:16 zegt dat mensen zullen sterven voor hun eigen zonden en niet de zonden van hun vader (cf. Deut. 7:10 en Ezech. 18). Het kan dan ook te maken hebben met de patronen van zonde die steeds opnieuw worden herhaald van generatie op generatie; als de zonde en de schuld niet volledig in de ene generatie werden ontwikkeld, dan zullen deze zich ontwikkelen en voortzetten in de volgende generatie. Maar het kan ook betekenen dat de gevolgen van de zonden van de vaders zal worden ervaren in de volgende generaties, in het bijzonder in het geval van Israël als een nationale entiteit (U. Cassuto, Exodus, p. 243).

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen; want Ik, de HEERE uw God, ben een ijverig God, Die de misdaad der vaderen bezoek aan de kinderen, aan het derde, en aan het vierde [lid] dergenen, die Mij haten;

• תָעָבְדֵ֑ם֒ hofal van עָבַד ^H5647 "werken, dienen" in de zin van verleid om te dienen of was gemaakt om te dienen (Ex. 20:5; 23:24; Deut. 5:9; 13:2 †).
• קַנָּא ^H7067 "jaloers, naijverig" (Ex. 20:5; 34:14; Deut. 4:24; 5:9; 6:15 †).
• פָקַד ^H6485 pōqēḏ is moeilijk te vertalen, meestal met "bezoeken, aandacht geven", hier zou het vertaald kunnen worden als "handelen met" in de negatieve zin van "straffen" (cf. 1 Sam. 15:2; hoewel het in Ex. 13:19 in positieve manier wordt gebruikt). "vergeldt aan de kinderen" HSV; "laat ik de kinderen boeten" NBV;
• Het Akkadisch en het Ugaritisch kennen nog geen lidwoord. Ook in het oudste Hebreeuwse proza ontbreekt het vaak, vandaar עֲוֹ֨ן אָבֹ֧ת ‘ăwōn ’āḇōṯ 'de zonde van de vaders' (J.P. Lettinga, Grammatica van het Bijbels Hebreeuws, §68.b);
• שִׁלֵּשִׁ֥ים mnl. mv. van שִׁלֵּשִׁים "derde";
• רִבֵּעִ֖ים mnl. mv. van רִבֵּעַ "vierde"; De getallen שִׁלֵּשִׁ֥ים en רִבֵּעִ֖ים staan in het kort weergegeven als onderdeel voor een langere expressie, die wordt gezien als aanvulling bij de beschrijving van de reeds vermelde kinderen (NETBible).
• שָׂנֵא ^H8130 "haten"; reject NETBible; haten SV HSV Naardense vertaling NBV;

• לֹֽא MT SP; לוא Pap^Nash;
• תִשְׁתַּחְוֶ֥֣ה לָהֶ֖ם֮ MT SP Pap^Nash;
• אָֽנֹכִ֞י יְהוָ֤ה MT SP Pap^Nash;
• אֱלֹהֶ֙יךָ֙ MT (1QExod) SP Pap^Nash;
• אֵ֣ל MT (1QExod) SP Pap^Nash;
• קַנָּ֔א MT SP; קנוא Pap^Nash;
• פֹּ֠קֵד MT SP (Pap^Nash);
• אָבֹ֧ת MT; אבות SP;
• בָּנִ֛ים MT SP (Pap^Nash);
• עַל MT SP Pap^Nash;
• שִׁלֵּשִׁ֥ים MT Pap^Nash Kennicott⁶¹; שלישים SP;
• וְעַל־רִבֵּעִ֖ים לְשֹׂנְאָֽ֑י MT SP Pap^Nash;
• Voorkomend in 1Q2=1QExod (fragmentarisch, 2 woorden, van geen tekstuele waarde);

• Diverse manuscripten (MM) beschouwen dit vers als vers 4.

• Varianten Kennicott Vetus Testamentum Hebraicum (1780):
  

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!