Context
Literatuur
Vertalingen

Genesis 1:5

Algemeen

Aantekeningen

En God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de eerste dag.

• dag, Gaat het hier om een dag, anders dan een dag van vierentwintig uur? Één van de moderne verdedigers van de opvatting dat ywōm met tijdperk vertaald moet worden, is een bekende Amerikaanse evangelische oudtestamenticus, Gl. L. Archer in zijn inleiding op het Oude Testament (GL. L. Archer, A Survey of Old Testament Introduction, Chicago, 1985, p. 189-194). Volgens hem zijn er drie verschillende opvattingen mogelijk:
  1. Het Hebreeuwse woord ywōm geeft een letterlijke dag van 24 uur aan: de schepping (of herschepping) heeft in zes dagen plaatsgevonden. Merkwaardigerwijs verbindt hij deze theorie aan de restitutietheorie, die hij overigens afwijst.
  2. Het woord ywōm geeft een openbaringsdag weer. Mozes zou dan in een visioen, gedurende zes dagen hebben gezien hoe God de hemel en de aarde heeft geschapen. Zoals Archer zelf al opmerkt, is er weinig in de tekst van Genesis, dat hiervoor steun biedt.
  3. Het woord ywōm betekent niet dag, maar tijdperk of stadium. De zes scheppingsdagen zijn dan ook scheppingstijdperken geweest.
  Archer hangt de derde theorie aan. Het is volgens hem de enige opvatting die min of meer in harmonie is met hetgeen de geologie en evolutietheorie ons leert. Zijn bezwaren tegen de opvatting van ywōm als letterlijke dag zijn tweeledig: In Gen. 2:4 staat letterlijk: “Dit is de geschiedenis van de hemel en de aarde in hun geschapen worden, op de dag (ywōm) dat zij gemaakt werden”. Het woord ywōm slaat in dit vers op de hele schepping in zes dagen en niet op één dag. Ten tweede staat er in Gen. 1:27 dat op de zesde dag man en vrouw werden geschapen. Uit Gen. 2 blijkt echter duidelijk dat tussen het scheppen van Adam en de schepping van Eva meer dan één dag moet zijn geweest. Immers hoe was het mogelijk dat binnen een dag of waarschijnlijk zelfs in enkele uren Adam niet alleen in staat was de hof van Eden te bewerken, maar ook alle dieren van een naam te voorzien en op te merken dat hij eenzaam was. Daarom moet de zesde dag, aldus Archer, wel langer hebben geduurd dan vier en twintig uur. Als dat zo is, kunnen de andere dagen ook wel langer dan vier en twintig uur hebben geduurd.
  Heeft Archer hierin gelijk? Men behoeft hiervoor slechts de gezaghebbende woordenboeken van het Bijbels Hebreeuws te raadplegen (Zoals bijv. W. Gesenius, Hebräisches und Aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament, 17e Aufl., Berlin (1915) 1962; Brown Driver Briggs Gesenius, A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, based on the Lexicon of W. Gesenius, Oxford 2e druk (1951) 1972; L. Koehler en W. Baumgartner, Lexicon in veteris testamenti libros, Leiden 1985. Hebräisches und Aramäisches Lexicon zum Alten Testament, 3. Aufl., neubearbeitet vom W. Baumgartner, enz.). In één blik ziet men dat het woord ywōm, losstaand en niet verbonden met een voorzetsel, in alle gevallen “dag”, in de gewone betekenis van het woord, betekent. Duidelijke teksten zijn onder andere Gen. 8:22 en 29:7, waar “dag” wordt gebruikt als tegenstelling tot “nacht”. Wanneer ywōm echter met een voorzetsel, zoals bijvoorbeeld be (in, op) wordt verbonden, dan kan wel vertaald worden met “ten tijde van” of “toen” in plaats van “op de dag (dat)”. Dit is echter een vaste uitdrukking, zoals we ook in het Nederlands kunnen zeggen “ten dage van” met de betekenis van “ten tijde van”. In Gen. 2:4 wordt ywōm gebruikt in samenstelling met be en mag om die reden vertaald worden met “toen”. Deze tekst mag daarom niet gebruikt worden als bewijs voor een vertaling van ywōm als “tijdperk”. Dat het om letterlijke dagen gaat, blijkt wel uit de uitdrukking “en het was avond, en het was morgen…”, en uit het feit dat op de derde dag zon, maan en sterren werden geschapen. Hoelang zo’n dag precies heeft geduurd, valt natuurlijk niet meer na te gaan. Wij weten niet of de tijdsduur van de draaiing van de aarde ten tijde van de schepping verschilde van die heden ten dage. Maar daaruit mag niet de conclusie worden getrokken dat de duur van zo’n dag dan wel gelijk aan die van een tijdperk moet zijn geweest. Daarom worden bovengenoemde theorieën, hoe aantrekkelijk het ook mag zijn om de zo de evolutieleer met het Bijbelse scheppingsverhaal te verbinden, niet gesteund door onze kennis van het Hebreeuws (Prof. dr. P.A. Siebesma, ‘Enkele grammaticale opmerkingen bij de uitleg van Gen. 1:1-5’, in de Handleiding bij de studie van het Bijbels Hebreeuws, Barneveld 1991, p. 57-84).
• avond … morgen, Bij de joden begint de dag in de avond en eindigt als het weer donker wordt.
• de eerste dag, Lett. "dag 1"; Dasberg heeft "één dag" (cf. J.P. Lettinga, Grammatica van het Bijbels Hebreeuws, §39.e).

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

En God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de eerste dag.

• וַיִּקְרָ֨א אֱלֹהִ֤ים לָאֹור֙ יֹ֔ום וְלַחֹ֖שֶׁךְ "God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht"; Zodra de copula van het verbum wordt gescheiden, treedt het pf. in de plaats van de narrarivus (J.P. Lettinga, § 72.2.1).
• 
  Genesis 1:5 in 4QGen^g
  וַיִּקְרָ֨א "het een naam geven" (van קָרָא ^H7121) d.i. het in beheer/eigendom nemen. Bij sommige manuscripten (4QGen^g) is daarna een ruimte toegevoegd. Hiervoor zijn verschillende verklaringen: 1) Misschien omdat het de eerste keer is dat we de stem van de Schepper horen? 2) Misschien is het zo dat de lezer een moment neemt om te horen en met aandacht te luisteren naar wat er verkondigd wordt? 3) Misschien is het omdat de lezer ontzag heeft bij het horen van Zijn stem? 4) Het is waarschijnlijk al die dingen en nog veel meer. 5) Het is een wissing of beschadiging van het manuscript (E. Ulrich, p. 3). Ondanks dat er hier een beschadiging is, geeft dit geen verklaring waarom de ruimte zo groot is.
• לילה ^H3915 "nacht";
• ערב ^H6153 "avond";
• בקר ^H1242 "morgen";
• אֶחָֽד ^H259 getal "één"; Soms is het naar de zin rangtelwoord, b.v. יֹ֥ום אֶחָֽד 'dag één' = 'de eerste dag' (J.P. Lettinga, § 39.e).

• וַיִּקְרָ֨א MT SP (+ spaties ויקראx4QGen^g);
• אֱלֹהִ֤ים MT (4QGen^b) 4QGen^g SP ὁ θεὸς LXX; אלהי Kennicott¹⁰⁹;
• לָאֹור֙ MT (4QGen^b) SP;
• יום MT SP Damascus Pent. Codex ἡμέραν LXX; יומםx4QGen^g (fragmentarisch, Tg^op, Syr; dittography (ממ) of uitleggend (יומם, "overdag"), (cf. Gen. 8:22);
• קָ֣רָא MT (4QGen^b 4QGen^g) SP;
• לָ֑יְלָה MT (4QGen^b) SP;
• וַֽיְהִי־עֶ֥רֶב MT 4QGen^b SP;
• יֹ֥ום אֶחָֽד MT 4QGen^g SP;
• Voorkomend in 4Q2=4QGen^b (fragmentarisch); 4QGen^g;

• Varianten Kennicott Vetus Testamentum Hebraicum (1780):
  

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!