Aantekeningen bij de Bijbel: Handelingen 14:12

Handelingen 14:12

SV	En zij noemden Barnabas Jupiter, en Paulus Mercurius, omdat hij het woord voerde.
Steph	εκαλουν τε τον μεν βαρναβαν δια τον δε παυλον ερμην επειδη αυτος ην ο ηγουμενος του λογου
Trans.	ekaloun te ton men barnaban dia ton de paulon ermēn epeidē autos ēn o ēgoumenos tou logou

Algemeen

En zij noemden Barnabas Jupiter, en Paulus Mercurius, omdat hij het woord voerde.

Dit gedeelte doet denken aan het bekende verhaal over Philemon en Baucis van de dichter Ovidius (Metamorphosen, VIII, 615-724) en de met de goden worden Jupiter en zijn zoon Mercurius bedoeld. Toen de mensen zagen dat er een zieke genezen was riepen ze De goden zijn in mensengedaante naar ons afgedaald!, waarna ze vervolgens Barnabas Jupiter en Paulus Mercurius noemden, omdat hij de woordvoerder was.
Dat Paulus Mercurius wordt genoemd omdat 'hij het woord voerde' (Grieks: ho hègoumenos tou logou; lett. 'de leider van het spreken') is niet verwonderlijk, een soortgelijke parallel is te vinden in De Egyptische Mysteriën van Iamblichus, waarin Mercurius beschreven wordt als 'de god die de leider is van de toespraken' (Grieks: theos ho tón lógon hègemón). Een andere reden is dat Barnabas waarschijnlijk ouder was dan Paulus en dus vanzelfsprekend Jupiter werd genoemd.
Dat in deze streek een Jupiter en Mercurius verering aanwezig was, blijkt onder andere uit de vondst van een inscriptie door Sir William Calder in 1910 te Sedasa (dichtbij Lystra) van ongeveer 250 n.C. over een beeld van Hermes (=Mercurius) dat tezamen met een zonnewijzer aan Zeus (=Jupiter) was gewijd door mannen met Lycaonische namen. Later in 1926 ontdekte hij in samenwerking met Professor W.H. Buckler een stenen altaar in de buurt van Lystra, dat gewijd was aan de 'Hoorder der Gebeden' (=Zeus) en Hermes.