Context
Literatuur
Vertalingen

Jesaja 5:2

Algemeen

Aantekeningen

En Hij heeft dien omtuind, en van stenen gezuiverd, en Hij heeft hem beplant [met] edele wijnstokken; en Hij heeft in deszelfs midden een toren gebouwd, en ook een wijnbak daarin uitgehouwen; en Hij heeft verwacht, dat hij [goede] druiven zou voortbrengen, maar hij heeft stinkende druiven voortgebracht.

• Ook in Markus 12:1 lezen we een soortgelijke beschrijving van hoe een wijngaard met aller er op en aan wordt aangelegd.
• dien omtuind, rondom wijngaarden werden vaak hagen van Hennastruiken (Hoogl. 1:14) geplant om ze te beschermen tegen winderosie, daarnaast had het ook als voordeel dat de kwetsbare en waardevolle oogst werd beschermd tegen hongerige dieren (zoals de vossen, cf. Hoogl. 2:15).
• stenen gezuiverd, zodat de groei van de planten niet wordt gehinderd.
• edele wijnstokken, gecultiveerde wijnranken, of zoals sommige menen wijnranken die rode druiven voortbrengen.
• een toren gebouwd, een wachttoren heeft als doel dat men toezicht kon houden of er geen ongedierte was en om eventuele dieven tegen te houden. In sommige gevallen werd daarop een gebouwtje met een dak gemaakt tegen de felle zon.
• een wijnbak daarin uitgehouwen, Omdat tijdens het vervoer van druiven naar een andere locatie deze beurs kunnen raken en een hoop vocht verloren kan gaan, is het logisch om de wijnpers zo dicht mogelijk in de buurt van een wijngaard aan te leggen. Zo lagen deze wijnpersen in Avdat op slechts een halve kilometer afstand van de wijngaarden. Zie hier voor een beschrijving van hoe zo’n wijnpers functioneerde en de wijn werd geproduceerd.
• stinkende druiven voortgebracht, 1) Veel vertalingen vatten op dat het dan om de vrucht van een andere plant moet gaan en geven "wilde druiven" (NETBible, KJ), "wrange, zure druiven" (NBV). Het lijkt ons onwaarschijnlijk dat het hier om een ander soort druif gaat omdat we dan de kennis van de wijngaardenier ernstig onderschatten. 2) Ook het idee dat het om doornstruiken moet gaan, zoals de Septuagint vertaalt, is niet logisch daar in vers zes over "doornen en distels" wordt gesproken en het hier dus om iets anders moet gaan. 3) Op basis van het Hebreeuws geven andere vertalingen"stinkende druiven" (SV, HSV) "stinkbessen" (Naardense Vertaling) en mogelijk de clou geven. Na langdurige regenval zijn de druivenranken en de daarop zijnde bijna rijpe vruchten extra gevoelig voor de schimmel Valse meeldauw (Peronospora viticola) waarbij de druiven eerst beginnen te verrotten en bruin worden en vervolgens verschrompelen en afvallen. Omdat deze schimmel meestal niet alleen in de planten zit, maar ook in de grond was het toen bijna onmogelijk om het te bestrijden, omdat ook besmetting van nieuwe aanplant hoogst waarschijnlijk is. De conclusie van de profeet om deze wijngaard braak te laten liggen (Jes. 5:5-6) ligt dan ook zeer voor de hand.

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

En Hij heeft dien omtuind, en van stenen gezuiverd, en Hij heeft hem beplant [met] edele wijnstokken; en Hij heeft in deszelfs midden een toren gebouwd, en ook een wijnbak daarin uitgehouwen; en Hij heeft verwacht, dat hij [goede] druiven zou voortbrengen, maar hij heeft stinkende druiven voortgebracht.

• עָזַק ^H5823 hapax "omtuinen";
• יקב  wijnpers
• בְּאֻשִׁים ^H891 zn. mnl. mv. in beide gevallen als tegenstelling tot goede druiven (Jes. 5:2, 4†) en daarom vaak vertaald met "stinkende druiven" (P. Broers, p. 35). Hierbij stinkend omdat het van בְּאֹשׁ ^H889 "stank" is afgeleid. De Septuagint heeft hier ἀκάνθας "doornen", mogelijk omdat doornen een contrast zijn met wijngaarden (cf. Jes. 7:23-25; 32:12-13; B.M. Austin, p. 190). Ook in Job 31:40 heeft de Septuagint het zn. vrl. בׇּאְשָׁה ^H890 "stinkkruid, onkruid" overgezet met βάτος ^G942 "doornstruik" en ook daar op een tegenstelling lijkt, daar echter in vers zes over "doornen en distels" wordt gesproken lijkt dit niet voor de hand liggend. Anderzijds kunnen we op basis van de hifil van het ww. בְּאֹשׁ ^H889 "rotten, stinken" ook opmaken dat het gewoon om een stinkende rottende massa gaat welke bv. veroorzaakt kan worden door de schimmel Valse meeldauw (Peronospora viticola).

• וַֽיְעַזְּקֵ֣הוּ MT 1QIsa^a;
• וַֽיְסַקְּלֵ֗הוּ MT; ויסקולהוx1QIsa^a;
• וַיִּטָּעֵ֙הוּ֙ MT 1QIsa^a;
• שֹׂרֵ֔ק MT; שורקx1QIsa^a Kennicott^{4 17 23 30 72 96 112 113 150 175 245 246 252 258 260 264};
• וַיִּ֤בֶן MT; ויבנהx1QIsa^a;
• מִגְדָּל֙ בְּתֹוכֹ֔ו וְגַם־יֶ֖קֶב חָצֵ֣ב MT 1QIsa^a;
• בֹּ֑ו וַיְקַ֛ו לַעֲשֹׂ֥ות עֲנָבִ֖ים MT 1QIsa^a;
• וַיַּ֥עַשׂ MT; ויעשהx1QIsa^a;
• בְּאֻשִֽׁים MT; באושיםx1QIsa^a Kennicott^{17 72 93 112 126 150 158 182 224 228 252 253 258 260}; ἀκάνθας "doornen" LXX (cf. Jes. 7:23-25; 32:12-13);
• Voorkomend in 1QIsa^a (algemeen volgend MT);

• Varianten Kennicott Vetus Testamentum Hebraicum (1780):
  

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!