Aantekeningen bij de Bijbel: Psalm 80:14

Psalm 80:14

SV	Het zwijn uit het woud heeft hem uitgewroet, en het wild des velds heeft hem afgeweid.
WLC	יְכַרְסְמֶ֣נָּֽה חֲזִ֣יר מִיָּ֑עַר וְזִ֖יז שָׂדַ֣י יִרְעֶֽנָּה׃
Trans.	yəḵarəsəmennâ ḥăzîr mîyā‘ar wəzîz śāḏay yirə‘ennâ:

Algemeen

Zie ook: Letters (vreemde), Wouden (Bossen), Ziz (vogel), Zwijn

Aantekeningen

Het zwijn uit het woud heeft hem uitgewroet, en het wild des velds heeft hem afgeweid.

Het zwijn, Het wilde zwijn kwam veelvuldig voor in het Israël en gold als onrein (Lev. 11:7). Een van de grote problemen met deze dieren is dat ze als "levende ploegen" de grond omwoelen op zoek naar voedsel. Als zo'n kudde dieren een mooi grasveldje of een strak aangelegde wijngaard zien, dan prefereren ze deze boven de bossen.
In het verleden heeft menig trots tuinbezitter op de Veluwe met lede ogen aangezien dat in één nacht zijn grasveld was omgeploegd door een rotte (=kudde) zwijnen die uit het bos waren gekomen en de omheining hadden omgeduwd.
Het is dan ook op deze situatie waar in deze verzen op wordt gewezen. Veel agrariërs uit die tijd hadden hagen of lage muurtjes rondom hun wijngaarden om de wilde dieren tegen te houden. In Hoogl. 2:15 lezen we de oproep om "de kleine vossen, die de wijngaarden verderven" te vangen "want onze wijngaarden [hebben] jonge druifjes". Ook zwijnen wilden nogal eens proberen door zo'n omheining heen te komen. Lukte dat dan waren de gevolgen desastreus omdat dan niet alleen de opbrengst verloren ging, maar vaak ook de struiken zelf waardoor de boer helemaal opnieuw moest beginnen.
In genoemde tekst valt nog iets op, er staat niet expliciet dat zwijnen deze muren doorbraken, maar dat God dit zelf heeft gedaan. Met andere woorden, de wijngaarden lagen er onbeschermd bij, zo'n situatie kon alleen voorkomen in een tijd van oorlog of vlak daarna. Vijanden braken vaak de muren af en gooiden de stenen op het land om zo de voedselproductie te vernietigen en zo hun tegenstanders verder te verzwakken (2 Kon. 3:19; Jer. 6:6). In zo'n periode van oorlog zien we ook dat de wilde dieren van het veld overal weer verschijnen en hierop wijst de dichter als hij stelt dat het zwijn uit het bos de onbeschermde wijngaarden heeft omgeploegd.
het woud, Volgens de Talmoed is de letter ayin in dit woord "woud" (yā‘ar ^H3293) het middelpunt van de letters in de Psalmen zijn, terwijl in Psalm 78:38 het middelpunt van de verzen zou zijn (Talmoed, Kiddushin 30a). Traditioneel is deze letter verhoogd (→ Vertaalnotitie).

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
Zie hier over het gebruik van de interlineair.

יְכַרְסְמֶ֣נָּֽה

H3765

heeft hem uitgewroet

חֲזִ֣יר

H2386

zwijn

מִ

H9014

uit

יָּ֑עַר

H3293

het woud

וְ

H9006

זִ֖יז

H2123

het wild

שָׂדַ֣י

H7704

des velds

יִרְעֶֽנָּה

H7462

heeft hem afgeweid

Het zwijn uit het woud heeft hem uitgewroet, en het wild des velds heeft hem afgeweid.

חֲזִיר ^H2386 "zwijn, varken" (Lev. 11:7; Deut. 14:8; Ps. 80:14; Spr. 11:22; Jes. 65:4; 66:3, 17 †);
Ayin in Psalm 80:14

יער "woud, bos"; De verhoogde ע in מִיָּ^עַר geeft de middelste letter van het boek der Psalmen aan (Talmoed, Kiddushin 30a).
זִ֥יז שָׂדֶה sommigen zien hierin de mythische vogel Ziz (zîz śāḏay). De meeste geleerden gaan ervanuit dat het alles betreft dat beweegt in het veld. Zo geeft de NETBible als mogelijke oplossing "insecten" en de SV en HSV "wild des velds", terwijl de woordenboeken geven "the moving things of the ﬁeld" (BDB, 265) en "the small creatures that ruin the ﬁelds" (HALOT, 268, s.v. זיז I).

____

Afwijkende versnummering: hoofdstuk/vers MT 80:13; LXX 79:14

Varianten Kennicott Vetus Testamentum Hebraicum (1780):

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!