→ Voor andere personen met deze naam zie: Ezra
Ezra (Hebreeuws עֶזְרָא, Grieks Ἔσδρας, Latijn Esdras), ook wel Ezra de Schriftgeleerde (עזרא הסופר, Ezra ha-Sofer) genoemd, was een afstammeling van Seraja (Ezra 7:1) en leefde van 480–440 v.C.. Hij was degene die bepalend was voor de canonisering van de Tenach (Oude Testament).
Alles wat we weten over Ezra staat in Ezra 7-10 en Nehemia 8. Over zijn vroege leven worden in de Bijbel geen bijzonderheden vermeld. Hij woonde in Babylon. Hij stamde uit een familie van hogepriesters en wordt "de zoon van Seraja" genoemd (Ezra 7:1) Hij "was een vaardig schriftgeleerde in de wet van Mozes" (Ezra 7:6).
Hij leidde ongeveer vijfduizend Judese ballingen uit de ballingschap van Babylon terug naar Jeruzalem in 458 v.C. (in het zevende jaar van koning Artaxerxes). Op basis van de Torah (de Wet) bracht hij de verstrooide Joodse gemeenschap weer tot een eenheid.
Volgens de overlevering was het Ezra die voor het eerst in het zogenaamde kwadraatschrift de boeken van het Oude Testament zou hebben opgetekend en ook bepaalde welke boeken tot de Bijbel behoren. Dit idee is onder andere gebaseerd op verwijzingen in 2 Maccabeeën 2; Baba Bathra 14b-15a en 4 Ezra 14. Zonder dat Ezra genoemd wordt zien we dit ook terug bij Flavius Josephus (F. Josephus, Geschiedenissen, Tegen Apion, 1.8).
Zie ook: Tombe
Verschillende tradities zijn ontwikkeld in de loop de plaats waar hij begraven. Volgens de Joodse geschiedschrijver Flavius Josefus werd Ezra in Jeruzalem begraven (Marcus, David, Haïm Z'ew Hirschberg, and Abraham Ben-Yaacob. "Ezra." Encyclopaedia Judaica. Ed. Michael Berenbaum and Fred Skolnik. 2nd ed. Vol. 6. pp. 652-654).
In de 11de eeuw ontstond in Irak een levendige graftraditie en een traditie zegt dat Ezra is begraven in al-Uzayr in de buurt van Basra (Irak) op de westelijke over van de Tigris (Gordon, Benjamin Lee. New Judea; Jewish Life in Modern Palestine and Egypt. Philadelphia: J.H. Greenstone, 1919, p. 70; Meri, Joseph W. The Cult of Saints Among Muslims and Jews in Medieval Syria. Oxford: Oxford University Press, 2002, p. 23). Door de grillige loop van de Tigris moest de tombe soms elders herbouwd worden. De "tombe van Ezra" was één van de weinige historische gebouwen die de vele bombardementen van de Golfoorlog heeft overleefd. Begin 2015 waren er geruchten dat de tombe door strijders van de Islamitische Staat (deels) was verwoest (RD, 17-02-2015), echter David Stanley gaf in april van hetzelfde jaar melding dat er geen verwoestingen of beschadigingen aan het gebouw waren (zie foto's).
Een andere lokale traditie beweert dat hij is begraven in Tadif in de buurt van Aleppo, in het noorden van Syrië. (Tawil, Hayim & Schneider, Bernard 2010, Crown of Aleppo: The Mystery of the Oldest Hebrew Bible Codex, Philadelphia, Jewish Publication Society 2010, p. 63; Laniado, David, Li-Qedošim ašer ba-areṣ, Jerusalem 1980, p. 26 (Hebreeuws); Frenkel, Miriam, artikel: Atare pulḥan yehudiyyim be-ḥalab bi-yme ha-benayim ha-tikhoniyyim, verschenen in: Harel (הראל), Yaron, Assis, Yom Ṭov & Frenkel, Miriam (eds.), Ereṣ u-mlo’ah: meḥqarim be-toledot qehillat aram ṣova (ḥalab) ve-tarbutah, vol. I, Ben-Zvi Institute: Jerusalem 2009, pp. 174 – 175 (Hebreeuws); Khatib, Muḥammad Zuhair, Rabṭ al-Sabāba al-yamanī). In 1899 ontdekte Max Freiherr von Oppenheim 14de eeuwse Hebreeuwse inscripties in de nabijgelegen synagoge. De tombe zelf is vele eeuwen intact gebleven (Walter P. Zenner (2000). A global community: the Jews from Aleppo, Syria. Wayne State University Press. p. 34). In september 2013 is de tombe vermoedelijk verwoest door Al-Qaida (JTA, 25-9-2013; The Times of Israel, 25-9-2013).