Literatuur
Bijbelteksten

Ouderdom

Ouderdom, het oud zijn.

Bijbel

Leeftijd Adam tot Jozef

Voor de zondvloed werden zeer hoge leeftijden bereikt, waarbij Metuselach met 969 jaar de oudste mens was (Gen. 5:27). Omdat de mensheid steeds meer verdorven was zei God "Mijn Geest zal niet voor eeuwig met de mens twisten, omdat ook hij vlees is, maar zijn dagen zullen honderdtwintig jaar zijn" (Gen. 6:3). We zien dan ook dat de leeftijd na de zondvloed bij iedere generatie drastisch omlaag gaat. Na Jozef – die 110 jaar werd (Gen. 50:26) – zien we dat dit zich stabiliseert (cf. Mozes die 120 jaar werd; Deut. 34:7 en Aaron die 123 jaar werd; Num. 33:39). Hierbij is opvallend dat de Psalmist over de maximale leeftijd van de mens zegt "De dagen van onze jaren: daarin zijn zeventig jaren, of, als wij zeer sterk tachtig jaren" (Ps. 90:10) en waaruit blijkt dat zelfs die 120 jaar niet meer wordt bereikt. Koning David stierf op 70-jarige leeftijd (2 Sam. 5:4), terwijl diverse latere koningen zelfs die leeftijd niet haalden omdat ze voortijdig werden gedood.

Het is om die reden dat in de Bijbel een hoge ouderdom wordt gezien als een zegen van God (Spr. 22:4). Maar ook dat dit niet altijd even makkelijk was, er zijn dan ook diverse Bijbelteksten waaruit blijkt dat men juist dan afhankelijk is van God (Ps. 71:18; Jes. 46:4). Terwijl anderzijds in Prediker 12 in bloemrijke taal het proces van ouder worden wordt beschreven.

Een bekende uitdrukking die meermalen in de Bijbel voorkomt is: oud en der dagen zat, lett. 'oud en in dagen verzadigd' (Gen. 25:8; 35:29; 1 Kron. 23:1; 29:28; 2 Kron. 24:15; Job 42:17) en waarmee wordt bedoeld dat men een hoge leeftijd heeft bereikt waarin men verzadigd is van het leven. Hiervandaan komt tevens de Nederlandse uitdrukking "Oud en der dagen zat". Dit wil niet zeggen dat het een 'voltooid leven' is in de zin van dat men opgeleefd is, maar eerder dat men een goed leven met God heeft gehad, zoals ook de Psalmist zegt "Ik zal hem met lengte van dagen verzadigen, Ik zal hem Mijn heil doen zien" (Ps. 91:16).

Van Sara werd gezegd dat ze op hoge leeftijd nog zwanger werd van Izak (Gen. 24:36).

Jodendom

In de Mishna (Aboth. v. 21) wordt een opsomming van de diverse leeftijden kenmerkend beschreven

Op vijfjarige leeftijd, het lezen van de Bijbel;
tien jaar, het leren van de Misjna;
dertien jaar, gebonden aan de geboden;
vijftien jaar, de studie van de Talmoed;
achttien jaar, huwelijk;
twintigjarige leeftijd de uitoefening van handel of zaken (actief leven);
dertig jaar, volle kracht;
veertig, volwassenheid van de rede;
vijftig, de tijd om raad te geven;
bij zestig, aanvang van de ouderdom;
zeventig, de tijd van grijsheid;
tachtig, de leeftijd van de zeer sterken;
negentig, gebogen;
honderd, alsof hij dood en weg was, en van de wereld weggenomen.

.

Aangemaakt 31 augustus 2012, laatst bijgewerkt 8 april 2023

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!