Literatuur
Bijbelteksten

Fouten in de Bijbel

Ook in de Bijbel komen fouten voor, meestal zijn die veroorzaakt bij het overschrijven door een kopiist. In de tekstkritiek zien we dan ook dat die de verschillende overgeleverde manuscripten met elkaar vergelijken en op die manier proberen de oorspronkelijke tekst te reconstrueren.

Algemeen

Vaak wordt (door atheïsten) gesteld dat er tienduizenden fouten in de Bijbel staan. Zij verwijzen dan naar de vele verschillen en varianten die in de diverse overgeleverde manuscripten worden gevonden (→ Tekstkritiek). Wat in dit geval wordt verzwegen dat dit veelal fouten betreft die door kopiisten zijn gemaakt en totaal niet relevant zijn of er in de Bijbel zelf fouten staan. Voorbeelden zijn een verwisseling van een letter bv. de Hebreeuwse letter ד (daleth) lijkt veel op de ר (resh), of in het Grieks de θ Th en de O O of de dubbele ΛΛ L en de Μ M.

Ook in veel vertalingen staan fouten, dit kunnen eenvoudige zetfouten zijn tot zelfs verkeerde interpretaties van de grondtekst. Echter ook hier geldt dat dit geen afbreuk doet aan wat er in de grondtekst staat en geen argument is om te stellen dat de Bijbel vol met fouten staat.

Fouten

In de Bijbel komen we een aantal passages tegen die niet kunnen kloppen en waarvan we moeten uitgaan dat de overgeleverde tekst om een één of andere reden niet correct tot ons is gekomen.

• In 1 Samuel 13:1 lezen we dat Saul één jaar oud is (בן שנה ben-šānâ "een zoon van één jaar") als hij begint te regeren. Terwijl we in Handelingen 13:21 lezen dat hij in de veertig was. Door theologen worden er meerdere verklaringen gegeven (→ 1 Sam. 13:1).
• 2 Samuel 21:8 "daartoe de vijf zonen van Michal, Sauls dochter, die zij Adriel, den zoon van Barzillai, den Meholathiet, gebaard had" Terwijl we in 2 Samuel 6:23 lezen dat Michal nooit kinderen heeft gehad, veel vertalingen geven dan ook of Merab, of Michal's zuster.
• In 1 Kronieken 7:14 lezen we dat Asriel de zoon van Manasse is, terwijl elders het de zoon van Gilead, welke de zoon van Machir was is (Num. 26:29-30). Deze Machir wordt ook genoemd en vermoedelijk is er iets weggevallen in de tekst, of de volgorde veranderd omdat hij de eerstgeborene van Manasse was (Num. 26:29; Joz. 17:1)
• 2 Kronieken 11:18 " En Rehabeam nam zich, benevens Mahalath, de zoon van Jerimoth, den zoon van David"; Ook de Masoreten hadden dit opgemerkt vandaar de voorgestelde wijziging: בן "zoon (van)" is בת "dochter (van)"; dat Mahalath een vrouw is, kunnen we concluderen uit het feit dat Mahalath later 3 zonen kreeg: Jeus, en Semaria, en Zaham (vs. 19).
• In 2 Koningen 24:8 staat "Jojachin was achttien jaren oud", terwijl in 2 Kronieken 36:9 wordt aangegeven dat hij "acht jaren" oud was (→ Jojachin). Mogelijk dat in de tweede tekst een getal is weggevallen.
• In 2 Koningen 24:8 wordt gesteld dat Jojachin drie maanden regeerde, terwijl in 2 Kronieken 36:9 wordt gesteld dat hij drie maanden en tien dagen regeerde (→ Jojachin). Een verklaring hiervoor is dat in de eerste tekst een afgeronde periode wordt gebruikt.

In de Hebreeuwse grondtekst zien we bij sommige teksten dat er punten boven en/of onder de afzonderlijke letters of gehele woorden zijn gezet, de zogeheten Puncta extraordinaria of Nequdot (J.P. Lettinga, §8.c). Deze worden gebruikt om aan te geven dat de betekenis van deze letters en/of woorden onzeker is en zelfs misschien weggelaten moeten worden.

Interpretatiefouten

Ook zijn er teksten die vreemd overkomen en waarvan in eerste instantie gezegd kan worden dat ze fout zijn. Het betreft hier dan ook zaken die we tegenwoordig anders bekijken dan ze vroeger werden bekeken, of omdat het dagelijks taalgebruik is en de desbetreffende tekst niet een wetenschappelijke onderbouwing is.

• Zo wordt in Leviticus 11:19 en Deuteronomium 14:18 de vleermuis tussen de onreine vogels wordt gezet, terwijl het toch overduidelijk een zoogdier is. De reden hiervan is dat men toen een andere indeling eropna hield dan tegenwoordig (→ vleermuis).
• In diverse teksten wordt gesteld dat we God moeten vrezen (Lev. 19:30; Deut. 6:13; 31:12; יָרֵא ^H3372), terwijl in andere teksten staat dat we God moeten liefhebben (Deut. 6:5; 11:1; אָהַב ^H157). Hierbij wordt vergeten dat in het Hebreeuws "vrezen" vooral te maken heeft met "ontzag hebben, respect hebben" en niet zoals de moderne interpretatie "bang zijn voor" en dan het tegengestelde lijkt van "liefhebben". Het is om die reden dat in modernere vertalingen vaak voor "vrezen" een ander woord wordt gekozen zodat het duidelijk is wat er wordt bedoeld.
• In diverse vertalingen (SV, NBV, HSV) lezen we in Genesis 36:14 "dochter van Zibeon". Als "dochter" slaat op Aholibama dan wordt kleindochter bedoeld, in het Hebreeuws kan בַּת ^H1323 nl. ook kleindochter betekenen. Als het slaat op Ana dan moet het "zoon" zijn, zoals ook de LXX en SP het hebben opgevat. Waarschijnlijk hebben de vertalers hier niet bij stilgestaan.

Schijnbare contradicties

In de Bijbel zijn er ook tal van voorbeelden waarvan in eerste instantie het lijkt dat ze tegenstrijdig zijn. Echter bij nadere bestudering niet zozeer een contradictie zijn.

• In Jeremia 23:24 lezen we dat niemand zich kan verschuilen voor God, terwijl in Genesis 3:8-9 we lezen dat God roept waar Adam en Eva zijn. Echter in dit geval wil het niet zeggen dat God niet wist waar Adam en Eva zich verstopt hadden, als wel dat de vraag betrekking heeft waarom Adam en Eva zich verstopt hebben.

Aangemaakt 18 juni 2015, laatst bijgewerkt 15 augustus 2020