Gnostiek
γνῶσις G1108 "begrip, intelligentie",

Zie ook: Dwaalleringen, Evangelie van Thomas,

De gnostiek (van het Grieks γνῶσις G1108 gnó̱sis̱) is een vroegchristelijke stroming uit de eerste eeuwen van onze jaartelling.

Inhoud

Leerstellingen

De belangrijkste verschillen tussen kerk en gnostiek waren de volgende gnostieke opvattingen:

Afwijzing van uiterlijk gezag van enig instituut over het geloof

De gnostici erkennen geen officiële leer, in het "Evangelie van de Waarheid" wordt dit als volgt omschreven "Daarom, wanneer iemand gnosis bezit neemt hij wat van hemzelf is en betrekt het op zichzelf". Het is om die reden dat de mysticus Meister Eckhart (1260-1328) schreef "De mens in wie Gods Rijk aan de dag treedt en die het als nabij erkent, heeft niet langer prediking of onderricht nodig: hij weet genoeg uit innerlijke ervaring". Prediking of onderricht uit de Bijbel zien zij niet als belangrijk.

Geen historisch scheppingsproces

De materiële wereld is geen historisch scheppingsproces, maar een emanatie (= iets dat door een lichaam uitgezonden of uitgewasemd wordt, vloeit als het ware iets tevoorschijn uit zijn essentie, zijn oorspronkelijke wezen).

Geen verlossende werking van het geloof

De gnostiek biedt een weg, geen geloof, om die ervaring van verbondenheid te ontdekken in zichzelf. Dat is de essentie van de gnostiek als spiritueel pad; een weg naar de realisatie van liefde als menselijke mogelijkheid. In de terminologie van de gnostiek gaat het er niet om een christen te worden, maar een christus, iemand die zich verbonden heeft met de christus-natuur in zichzelf, en daardoor ook met de christus-natuur van de ganse werkelijkheid (Bram Moerland, Verzoeningsleer).

Geen zondeval

De gnostici wijzen de zondeval af, stellen veel eerder dat de God de mens dom wilde houden en dat Eva daarentegen door te eten van de verboden vrucht Adam uit zijn slaap van onwetendheid haalde. In het "Geheime Boek van Johannes" (een Nag Hammadi tekst) zegt Eva tegen Adam nadat ze van de vrucht gegeten heeft "Sta op en herinner jezelf. Volg mij, je eigen wortel". In een andere tekst lezen we dat als Adam wakker wordt, antwoord "Jij zult de moeder van de levenden genoemd worden, omdat jij degene bent die mij het leven schonk" ("De oorsprong van de wereld", Nag Hammadi). We zien hier dat de Bijbel stelselmatig wordt verdraaid.


Geschriften

De Alexandrijnse handschriften zijn geschreven door gnostici uit de Alexandrijnse school. De laatste tekstkritische edities van Nestle-Aland baseren zich grotendeels op de Alexandrijnse handschriften. Gezien echter de gnostische achtergrond van de aanhangers van de Alexandrijnse school is het de vraag of deze minderheidstekst de correcte is. In Hand. 6:9 lezen we al dat zij de tegenstanders waren van Stefanus en dit is een indicatie dat hun leer afwijkend was ten opzichte van de andere christenen uit die tijd. Een constatering, zoals door Jacob Slavenburg, dat de Bijbel of tenminste de Evangeliën zouden zijn vervalst (Jacob Slavenburg, Valsheid in Geschrifte, de verborgen agenda van bijbelschrijvers) is dan ook ver bezijden de waarheid.

Gnostische Evangeliën

Hiermee worden een aantal gnostische geschriften aangeduid waarvan in de titel het woord evangelie voortkomt


Aangemaakt 17 juni 2016


Koop nu