Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Een mijter (Latijnse mitra, "muts met banden") is tegenwoordig het traditionele, ceremoniële hoofddeksel van pausen, bisschoppen en abten in onder meer de Rooms Katholieke kerk, de Anglicaanse Kerk en de Oosters-orthodoxe Kerk.
Afkomstig van het Griekse μίτρα mítra (van het Ionisch μίτρη mítrē) was oorspronkelijk een onderdeel van de legeruitrusting (Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, lemma μίτρα), meestal een metalen beschermer die rond de taille en onder een kuras wordt gedragen. Vervolgens evolueerde het tot een hoofdband of hoofdbedekker, zo lezen we bij Herodotus dat het een hoofdband is die door vrouwen wordt gebruikt voor hun haar en een soort formele Babylonische hoofdtooi (Herodotus, Histories 1.195, 7.90) is geworden en daarom door anderen als teken voor verwijfdheid wordt gebruikt (Aristophanes, Thesmophoriazusae, 941).
In de LXX in Exodus 29:6, Leviticus 8:9 en andere teksten wordt μίτραν gebruikt voor מִצְנֶפֶת H4701, het hoofddeksel van de hogepriester.
Drie soorten mijters worden gedragen in de Rooms Katholieke kerk (Brittanica, lemma mitre):
Zoals ieder kledingstuk is de mijter onderhevig aan de mode. Zo is de mijter kegelvormig tot rond 1100, waarna een ronde dop verschijnt, terwijl de twee puntige schilden (cornua) pas in de 12de eeuw verschijnen. Aanvankelijk worden deze lateraal gevormd als lagere pieken, sinds het midden van de 12de eeuw, cornuaboog, die voor en achter zijn geplaatst. Tegen het einde van de middeleeuwen worden deze hoger (Catholic Encyclopedia, lemma Mitre).
Tegenwoordig is de mijter vooral bekend als hoofdbedekking van Sint Nikolaas, hoewel ook hier deze in de loop der jaren aan mode onderhevig was. Ook staat men er zelden bij stil dat Nikolaas van Myra, waar Sint Nikolaas van is afgeleid, op oude afbeeldingen meestal zonder mijter wordt afgebeeld omdat tijdens het concilie van Nikaia (325) de voorzitter Nikolaas zou hebben verboden nog langer zijn bisschoppelijke gewaden te dragen (→ Nikolaas van Myra). In 2008-2009 speelde er een discussie over het kruis op de mijter van Sint Nikolaas, omdat dit "discriminerend" zou zijn en de "religieuze neutraliteit" niet wordt gerespecteerd (Volkskrant, 29 november 2008; RD, 19 november 2009; Nieuwsblad.be, 24 november 2009) met als gevolg dat het kruis werd vervangen door andere emblemen of helemaal werd weggelaten.
De loper in het schaakspel is een gestileerde vorm van de mijter ♗♝ (Wikipedia, Staunton-schaakstukken).
Het idee dat de mijter van oorsprong het hoofddeksel van van Dagon is, komt van Alexander Hislop die schreef "As the Pope bears the key of Janus, so he wears the mitre of Dagon. The excavations of Nineveh have put this beyond all possibility of doubt" (A. Hislop, The Two Babylons, p. 314). Dit op basis van een tekening van Layard die toen net een publicatie van zijn opgravingen had gedaan (Layard Babylon and Nineveh, p. 343). Dat deze tekening helemaal niet Dagon, maar één van de Apkallū, nl. Uanna, voorstelt, meldt Hislop niet (zie foto hiernaast van Uanna, met daarnaast de tekening van Layard). Nodeloos om te constateren dat dit een van zijn vele verdachtmakingen is van de Rooms Katholieke kerk.
Aangemaakt 6 november 2019
  |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
