Literatuur
Bijbelteksten

Veganisme

Het veganisme is een levenswijze waarbij men het gebruik van dierlijke producten in zijn geheel vermijdt. Dit houdt in dat niet alleen geen vlees wordt gegeten, maar ook door dieren voortgebrachte producten, zoals zuivel (melk), eieren en honing worden afgewezen. Daarnaast worden ook delen van het dierenlichaam of producten die daarvan vervaardigd zijn, zoals vlees, gelatine, leer, bont en wol, niet gebruikt.

Een minder strenge variant hierop en waarbij men alleen het eten van dierlijke producten vermijdt is het vegetarisme.

Bijbel

In de Bijbel wordt niet gesproken over veganisme. Wel lezen we dat in eerste instantie in het Paradijs er geen vlees werd gegeten door de mens (Gen. 1:29-30), dat na de zondeval Abel herder wordt en dieren offert (Gen. 4:4) en dat pas na de zondvloed expliciet toestemming door God wordt gegeven dat ook dieren gegeten mochten worden (Gen. 9:3). Vaak wordt door aanhangers Spreuken 12:10 aangehaald, maar daar wordt gesproken over “het goed zorgen voor zijn vee” en slaat dan ook meer op het welzijn van het dier. Een ander argument welke vaak wordt aangehaald is dat Daniël en zijn vrienden zich onthouden van vlees en wijn dat van de tafel van de koning komt (Dan. 1:8ev.), omdat zij zich aan "Gods paradijselijke voedselideaal" wilden houden. Echter over dat laatste lezen we niets (temeer daar we in Daniel 10:3 lezen dat deze onthouding maar tijdelijk was), logischer is dat tussen dit voedsel ook onreine dieren zaten, naast het feit dat veel vlees eerst aan de afgoden werd aangeboden of geofferd en zij daarom ieder soort vlees weigerden omdat de herkomst niet duidelijk was en zij zich op die manier tenminste aan de spijzigingswetten konden houden.

Er zijn dan ook weinig tot geen Bijbelse argumenten voor veganisme, wel zijn er in de Bijbel veel teksten die juist van het tegenovergestelde spreken. Direct na de zondeval geeft God de mens "kleding van leer" (Gen. 3:21), terwijl ook de tentdoeken van de tabernakel gemaakt zijn van geitenhaar (Ex. 26:7; 36:14), van ramsvellen (Ex. 26:14), van dugongvellen (Ex. 26:14). Slechts één tentdoek is gemaakt van een niet dierlijk product, linnen (Ex. 26:1). In het Nieuwe Testament lezen we dat Johannes de Doper kleding van kameelhaar droeg (Mat. 3:4). We zien dan ook dat het gebruik van dierlijke producten, zoals leer of wol, is toegestaan.

Ook op het eten van dierlijke producten zijn nauwelijks beperkingen, in het Oude Testament lezen we dat onderscheid wordt gemaakt tussen reine en onreine dieren, waarbij alleen het vlees van reine dieren onder bepaalde voorwaarden genuttigd mogen worden (Lev. 11; Deut. 14). Daarnaast is er nog de beperking dat men geen bloed, of vlees met bloed, mocht eten "vlees met zijn leven, zijn bloed, er nog in mag u niet eten" (Gen. 9:4) en in Handelingen 15:20 nog eens bevestigd. Op basis hiervan mogen we dus constateren dat het eten van vlees dus is toegestaan. Zou God dat niet willen dan zou Hij juist in plaats van vele ingewikkelde wetten in de Mozaïsche wetgeving eerder een wet hebben gegeven dat al het vlees eten verboden is.

Producten geproduceerd door dieren, zoals melk en honing, werden ook genuttigd. Zo wordt het beloofde land beschreven als "overvloeiende van melk en honing" (Ex. 3:8, 17; 13:5; 33:3; Lev. 20:24; Num. 13:27; etc.), naast dat er ook vermeldingen zijn dat het voor consumptie is, zoals honing (Gen. 43:11; Deut. 32:13; Richt. 14:9; 1 Sam. 14:25, 29; Spr. 24:13) of melk, boter en koeienkazen (Gen. 18:8; Deut. 32:14; Richt. 4:19; 2 Sam. 17:29; Jes. 7:22). Ook het eten van eieren werd gedaan in de Bijbel (Luk. 11:12), hoewel we lezen over een beperking bij het rapen (Deut. 22:6).

Etymologie

Het woord veganisme is afgeleid van het Engels veganism dat in 1944 in gebruik kwam als een contractie van vegetarian (WNT, lemma veganisme). Het woord is verzonnen door Donald Watson die in november 1944 een nieuw tijdschrift, The Vegan News, uitgaf. In de eerste uitgave geeft hij uitleg voor deze keuze (The Vegan News).

Religieus veganisme

Tijdens een interview zei Donald Watson dat hij weinig religieuze overtuigingen had, om vervolgens de opmerking te maken "Some theologians, I believe, think that Christ was an Essene. And if he was an Essene, he was a vegan. If he were alive today, he'd be an itinerant vegan propagandist instead of an itinerant preacher of those days, spreading the message of compassion, which, as I see it, is the only useful part of what religion has to offer and, sad as it seems, I doubt if we still have to enrol our first priest as a member of the Vegan Society." (Roger George, "Donald Watson 2002 Unabridged Interview").

Sinds 2015 bestaat er in Nederland de stichting Vegan Church, waarbij ze betogen dat ze "geen nieuw kerkgenootschap, maar een platform voor christenen die veganist zijn" (Trouw, 3 november 2015).

Bekende veganisten

De politicus Marianne Thieme (Partij voor de Dieren) werd in 2015 veganist (Parlement.com).

Volkert van der Graaf is een bekende veganist (ElsevierWeekblad, 30 januari 2019).

Aangemaakt 5 februari 2020

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!