Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
De Koerdische Joden (Hebreeuws יהודי כורדיסטן, Koerdisch کوردە جوەکان) behoren tot de Mizrachi-Joodse gemeenschappen die inheems zijn in de geografische regio Koerdistan, die ruwweg delen van Noordwest-Iran, Noord-Irak, Noordoost-Syrië en Zuidoost-Turkije omvat. De Koerdische Joden leefden als gesloten etnische gemeenschappen totdat zij vanaf de jaren 1940-1950 uit de Arabische en Moslimstaten werden verdreven. De gemeenschap spreekt grotendeels Joods-Aramees en Koerdisch, waarbij het Koerdische dialect van Iraaks Koerdistan het meest overheersend is.
Historisch gezien heeft Koerdistan vele joodse gemeenschappen gehad, die volgens de overlevering in Mesopotamië woonden sinds het Assyrische Rijk hen daarheen deporteerde en waarvan we reeds in de Bijbel lezen "De koning van Assyrië voerde Israël weg naar Assyrië en bracht hen onder in Halah en in Habor, bij de rivier Gozan en in de steden van Medië…" (2 Kon. 18:11; cf. 2 Kon. 17:6; 1 Kron. 5:26).
Volgens de memoires van Benjamin van Tudela en Pethahiah van Regensburg waren er in de 12de eeuw ongeveer 100 joodse nederzettingen en een aanzienlijke joodse bevolking in Koerdistan. Benjamin van Tudela geeft ook het relaas van David Alroi, de messiaanse leider uit Centraal Koerdistan, die in opstand kwam tegen de Perzische Seltsjoekse sultan Muktafi en plannen had om de Joden terug te leiden naar Jeruzalem. Deze reizigers maken ook melding van goed gevestigde en welvarende Joodse gemeenschappen in Mosul (het Bijbelse Nineve), dat het commerciële en religieuze centrum van Koerdistan was (Ora Shwartz-Be'eri, p. 26).
In de 17de eeuw had de Joodse gemeenschap van Koerdistan de eerste vrouwelijke rabbijn en religieuze leider Asenath Barzani (1590–1670), die na het overlijden van haar man algemeen werd erkend als Koerdistan's belangrijkste Torah geleerde (פעמים Vol. 163 (2000); The Kurdish Project, Kurdish Jews).
De immigratie van Koerdische Joden naar het land Israël begon aan het eind van de 16de eeuw, toen een gemeenschap van rabbijnse geleerden naar Safed (Galilea) kwam, met als gevolg dat een Koerdisch-Joodse wijk werd gesticht. De bloeiperiode van Safed eindigde echter in 1660, met een Druzische machtsstrijd in de regio en een economisch verval.
In de jaren 50 van de 20ste eeuw waren er naar schatting een 25.000 Koerdische Joden in Koerdistan (Ari Z. Zivotofsky, What’s the Truth about...Aramaic?), waarvan het overgrote deel na de oprichting van de staat Israël gedwongen door de Arabieren daarnaartoe emigreerden (cf. Joden uit Arabische landen). Op dit moment wonen er in Israël bijna 200.000 Koerdische Joden (Times of Israel, 30 sept. 2013).
De Seharane is een Koerdisch Joods feest, dat een paar dagen duurt aan het eind van Pesach, en dat traditioneel het einde van de winter en de komst van de lente markeert (The Jewish Agency, The Seharane). Tegenwoordig valt het feest samen met Sukkoth (Times of Israel, 30 sept. 2013).
Elke familie maakte proviand klaar, nam deze mee, hun muziekinstrumenten, tenten, en verliet de steden of dorpen om naar het platteland te trekken, om bij de meren en rivieren feest te vieren in de schoonheid van de natuurlijke omgeving. Aangezien het feest enkele dagen duurde, werden alle religieuze behoeften van de gemeenschap in de proviand opgenomen, met de mogelijkheid om voedsel en huishoudelijke behoeften aan te vullen via bezoekende kooplieden.
Het feest is ook bekend bij de Koerdische moslims onder de naam Sayeran in Iran en Navruz in Irak. Alle drie de namen van het feest zijn te herleiden tot de betekenis "rondtrekken, wandelen (in de natuur)" (The Jewish Agency, The Seharane).
Aangemaakt 20 september 2021
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!