Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Gebedsgenezing, ook wel de gave van genezing genoemd (in het Engels Faith healing), is dat voor iemand wordt gebeden om genezing. Of meer algemeen wordt onder gebedsgenezing verstaan het proberen te genezen van mensen door tussenkomst van een religieus geïnspireerde genezer of predikant. Hij of zij tracht via het aanroepen van bovennatuurlijke krachten het herstel van lichamelijke of psychische aandoeningen te bewerkstelligen en komt in deze vorm in vele culturen en religies voor.
De allereerste keer dat er sprake is van gebedsgenezing is als Abraham tot God bidt en Abimelech wordt genezen (Gen. 20:17). Een ander geval is als Paulus bidt voor de vader van Publius en na handenoplegging gezond wordt (Hand. 28:8). Terwijl de Psalmist tot God roept en stelt dat Die hem heeft genezen (Ps. 30:3). Daarnaast zijn er vele andere voorbeelden van een wonderbaarlijke genezing, maar waar niet specifiek wordt vermeld dat dit na gebed gebeurde (→ Genezing).
In de Bijbel wordt het als een van de geestesgaven beschouwd (1 Cor. 12:9, 28, 30), terwijl in de brief van Jakobus wordt gezegd "Is iemand onder u ziek? Laat hij dan de ouderlingen van de gemeente bij zich roepen en laten die voor hem bidden" (Jak. 5:14) met de constatering "het gebed van het geloof zal de zieke behouden, en de Heere zal hem oprichten" (Jak. 5:15). Waarbij niet staat dat de zieke (altijd) zal genezen maar de nadruk wordt gelegd dat die behouden zal worden. Verder wordt meermalen opgeroepen (zonder dat dit specifiek via gebed moet) om de zieken te genezen (Mat. 10:8; Mark. 16:18).
Een van de verplichtingen in de Mozaïsche wetgeving is dat als iemand gewond is geraakt tijdens een ruzie die persoon of geldelijk gecompenseerd wordt of zorg voor genezing krijgt (Ex. 21:18-19). Waarbij Rashi verklaart dat de agressor "betaalt het honorarium van de arts". Terwijl anderzijds op basis van Oudtestamentische teksten (Gen. 20:17) dit een aanmoediging was om voor de zieken te bidden.
Gebedsgenezing wordt genoemd in de beroemde passage in Traktaat Berakhot. Twee rabbijnen in het bijzonder, Rabbi Ḥiyya bar Abba en Rabbi Yochanan bar Napacha, waren beroemd vanwege hun genezende kracht (Berakhot 5b). Het was om die reden dat de vroegere synagoge niet alleen een plaats van heilige samenkomst was, maar ook een centrum voor genezing. Ten tijde van de Middeleeuwen toen er meer (betrouwbare) medicijnen kwamen werd de synagoge minder een plaats voor genezing.
Binnen het Jodendom zijn dan ook diverse standaard gebeden, zoals Refuah Shlema en Mi Shebeirach (Jewfaq, Prayers for Healing; cf. Sefaria, Praying for healing).
In sommige pinkster- en charismatische evangelische kerken is een speciale plaats gereserveerd voor gebedsgenezingen – vaak gecombineerd met handenoplegging – tijdens de eredienst of voor evangelisatiecampagnes. Hierbij zijn er, zoals Tom de Wal, die stellen "Jezus genas iedereen en daar wil ik Mijn kerk ook naar toe hebben" (Frontrunners, Genezing).
Een bekende gebedsgenezer was Jan Zijlstra die vooral in het nieuws kwam vanwege de genezing van Janneke Vlot (Trouw, De dokter wil wonderen gaan toetsen, 30 oktober 2009).
Er is relatief weinig objectief wetenschappelijk onderzoek verricht naar gebedsgenezing. De Nederlandse arts Dirk Kruijthoff heeft in zijn proefschrift Healing after Prayer, an interdisciplinary case study als een van de eersten een oriënterend onderzoek gedaan en waarin hij de volgende definities hanteert (D.J. Kruijthoff, p. 234):
Tevens viel het Kruijthoff op dat de genezingservaringen geen verband hielden met de context waarin het gebed plaatsvond, want behalve tijdens gebedsdiensten gebeurde het in veel gevallen ook na andere vormen van gebed (D.J. Kruijthoff, p. 236). Uit zijn onderzoek bleek dat er geen enkele 'wetenschappelijk onverklaarde genezing' was, hoewel hij enkele als 'medisch opmerkelijk' benoemde (D.J. Kruijthoff, p. 237). Dit komt overeen met het medisch bureau welke betrokken is bij de genezingen te Lourdes en waaruit blijkt dat minder dan 1% (7000 uit 6 miljoen) van alle genezingen als 'wetenschappelijk onverklaard' wordt bevonden (B. François, p. 148; D.J. Kruijthoff, p. 237; S. Paas, p. 4).
Vanwege het feit dat er toch enige (gedocumenteerde) onverklaarbare genezingen zijn stelt Zakaria Erzinclioglu "For example, most scientists dismiss the notion of faith-healing, a phenomenon for which there is a certain amount of evidence" (Z. Erzinclioglu, p. 60) en beschouwt gebedsgenezing niet als pseudowetenschap. Temeer daar in vele gevallen degene die bidt om genezing dit enkel uit geloof doet en geen enkele pretentie heeft dat dit wetenschappelijk is of zich op medisch terrein wil begeven maar eerder gevolg geeft aan wat in Jakobus 5:15 staat.
De Nieuwtestamenticus John Dominic Crossan schreef "Ik heb Lourdes in Frankrijk en Fatima in Portugal bezocht, genezingsheiligdommen van de christelijke Maagd Maria. Ik heb ook Epidaurus in Griekenland en Pergamum in Turkije bezocht, genezingsheiligdommen van de heidense god Asklepios. De wonderbaarlijke genezingen die in beide plaatsen werden opgetekend, waren opmerkelijk hetzelfde. Er hangen bijvoorbeeld veel krukken in de grot van Lourdes, als stille getuigen van degenen die kreupel aankwamen en weer heel vertrokken. Er zijn echter geen prothesen bij, geen getuigen van verlamden wiens verloren ledematen werden hersteld…" (J.D. Crossan, p. 64) en geeft daarmee kernachtig weer dat veel van deze zogeheten genezingen niet of nauwelijks zijn te controleren. Dit wordt bevestigd in het proefschrift van Dick Kruijthoff waar hij in zijn slotbeschouwing constateert "Geen van de genezingen werd uiteindelijk beoordeeld als ‘onverklaard’" en "Wel werden 11 genezingen beschouwd als ‘medisch opmerkelijk’. Het ging daarbij meestal om plots herstel van ernstige chronische ziekten, waarbij in het beste geval hooguit sprake zou kunnen zijn van een geleidelijk herstel." (D.J. Kruijthoff, p. 237).
Volgens Romee Boots heeft een deel van de genezingen te maken met dat deze gebedsgenezers "mensen regelmatig vertellen dat de pijn zal verdwijnen en na het gebed verdwenen zal zijn, worden hun verwachtingen daarop ingesteld. Vervolgens handelt ook het lichaam naar deze verwachtingen. Dit placebo-effect zorgt ervoor dat mensen de pijn tijdelijk niet voelen" (CVandaag, Bidden voor zieken door de ogen van de wetenschap: sluit gebedsgenezing het menselijke verstand uit?).
De argumenten van gebedsgenezers als reactie als iemand niet geneest zijn volgens Andrew Wommack in een drietal groepen onder te delen "Gebrek aan kennis van Gods woord", "Twijfel" en "Rebellie" (A. Wommack, p. 2). Echter dit komt zeer onbevredigend over omdat in alle gevallen dan de oorzaak bij de zieke wordt gelegd, terwijl we in de Bijbel lezen dat ook Jezus niet iedere zieke in Bethesda genas (Joh. 5:2ev.), terwijl elders staat dat Jezus slechts weinigen genas (Mark. 6:5). Ook Paulus met zijn doorn in het vlees (2 Cor. 12:7; cf. Gal. 4:13-15), Trofimus (2 Tim. 4:20), Epafroditus (Fil. 2:25-27) of Timotheus (1 Tim. 5:23) werden niet direct genezen en waar nergens wordt gesproken dat het hun eigen oorzaak was. Religieonderzoeker Miranda Klaver stelt dan ook in een artikel over de gebedsgenezer Tom de Wal "Dus als het tegenzit in het leven, is het altijd aan jezelf te wijten. Dit is een vorm van religieuze macht uitoefenen waar mensen beschadigd door kunnen raken." (Omroep Brabant, 15 februari 2023).
Aangemaakt 3 mei 2023
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!