Herkomst Subtropisch China en Klein-Azië
Inhoudsstoffen
54 % vette olie met oliezuur, linolzuur en palmitinezuur,
eiwit en enzymen.
Toepassing
Met 18% eiwit, 16%
koolhydraten, 54% vet en verder vele mineralen en vitamines, voornamelijk uit de
B-groep zijn amandelen bijzonder voedzaam en zowel als hele amandelen als in de
vorm van notenmoes bovendien zeer smakelijk. Kinderen kregen vroeger amandelen
tegen de hoest. De uit de zaden geperste amandelolie is een zachte, zeer goed
vetvasthoudende verzorging van de huid. Amandelmeel, het restant dat na het
uitpersen overblijft, reinigt de huid op zachte wijze.
Naast de zoete amandel zijn er nog twee andere soorten: de bittere amandel en de
kraakamandel. De kraakamandel kan, net als de zoete amandel, gegeten worden maar
de bittere amandel bevat het giftige glucoside amygdaline waaruit in de darm
blauwzuur vrijkomt. De chemisch van amygdaline ontdane olie van de bittere
amandel is een aromatische smaakmaker en een goede geurstof, die gebruikt wordt
door banketbakkers en fabrikanten van cosmetica.
Dioscurides schreef heel veel kwaliteiten toe aan de bittere amandel. Uitwendig
gebruikt zou het middel zomersproeten in het gezicht laten verdwijnen, zou het
de menstruatie bevorderen en hoofdpijn en zweren verzachten. Bij inwendig
gebruik zou het middel pijn verzachten, water afdrijven, de stoelgang bevorderen,
de slaap stimuleren, helpen bij hoesten, leverklachten, gasvorming... De lijst
lijkt wel eindeloos.
Wetenswaardig
Alle benamingen van de amandel in Europese talen zijn afgeleid van het
Griekse amygdale of amygdalos. De oorsprong van dit woord is niet meer te
achterhalen. Het voorvoegsel 'al-' in de Iberische naam (bv. Spaans 'almendra')
is het in de samenstelling terechtgekomen Arabische lidwoord 'al' of 'el' dat
tijdens de Moorse bezetting van het Iberisch Schiereiland ingang vond in vele
wetenschappelijke termen. De geslachtsnaam prunus is afgeleid van het Griekse
proumnon = pruim, familie van de amandel. De soortnaam dulcis = zoet slaat op de
smaak van de pit.
De amandel was in de Steentijd al bekend en werd vermoedelijk vanaf de Bronstijd
al bewust gecultiveerd. Waarschijnlijk is de amandel de oudste cultuurvrucht van
de oude wereld en het succesverhaal loopt door tot in de huidige tijd. Al in de
17e tot 16e eeuw voor Christus kwam de uit Azië afkomstige amandelboom via
Perzië naar Klein-Azië, Syrië en Egypte. In de 5e eeuw kwam de plant ook naar
Griekenland en het Romeinse Rijk. Karel de Grote droeg veel bij aan de
verspreiding van de amandelboom en tegenwoordig is de boom niet meer weg te
denken uit de mediterrane landen. Hij geldt daar als het symbool van de
waakzaamheid en van de wedergeboorte, want hij bloeit al in januari.
Vooral uit het oude Griekenland komen vele sagen waarin de amandelboom een rol
speelt. Volgens een sage zou de amandel zijn ontstaan uit een druppel bloed van
de Griekse godin Cybele, de
shaked
De roeping van Jeremia
Spijs voor Farao’s
Oude Doos: Amandelboom
De amandelboom bloeit…
Amandelen
De bereiding van amandelspijs
Almonds – a symbol of watchfulness and old age
Almond staff in the ark of the covenant