Context
Literatuur
Vertalingen

Jeremia 10:5

Algemeen

Aantekeningen

Zij zijn gelijk een palmboom van dicht werk, maar kunnen niet spreken; zij moeten gedragen worden, want zij kunnen niet gaan; vreest niet voor hen, want zij kunnen geen kwaad doen, ook is er geen goeddoen bij hen.

• palmboom; In de Assyrische religie is de Palmboom geïdentificeerd als een van de heilige bomen (Mariana Giovino, The Assyrian Sacred Tree: A History of Interpretations (Academic Press Fribourg Vandenhoeck and Ruprecht Göttingen, 2007), passim; Holly Chase, "The Date Palm: Pillar of Society," in Oxford Symposium on Food and Cookery 1989: Staples (Prospect Books, 1990), p. 65); Het woord Tamrurim in Jer. 31:21 is een woordspel met Thamar de palmboom waar in deze tekst over wordt gesproken. Als men zich richt op de verkeerde wegwijzers, dan kan het verkeerd met je aflopen. Daarom is het van belang dat je niet vertoefd in de gevaarlijke woestijn maar gaat naar de veilige steden.
• 
  Facade van de troonzaal,
  Babylon, (604-562 v.C.)
  palmboom van dicht werk; Veel moderne vertalingen hebben "Het is net een vogelverschrikker, neergezet in een komkommerveld." (HSV, NBV), zich hierbij leidend door het apocriefe boek EpJer. 6:70 (zie vertaalnotitie). Lezen we ook de voorgaande verzen, dan zien we dat in het bos een stuk hout wordt gehaald welke vervolgens bewerkt wordt met bijlen of beitels, een verwijzing dat het dus om een gebeeldhouwd iets gaat wat wordt bevestigd in het volgende gedeelte waarin wordt vermeld dat dit beeldhouwwerk met zilver en goud wordt overdekt. Denk bijvoorbeeld aan het gouden kalveren welke door Aäron (Ex. 32) en Jerobeam (1 Kon. 12:28) werden gemaakt. Het gaat dus om afgodsbeelden en niet om heilige bomen, ook al is het niet onmogelijk dat het hout wat werd gebruikt afkomstig is van een heilige boom.
  In de beschrijving zien we de spottende opmerking, dat dit beeld vastgespijkerd moet worden, iets wat we ook zien bij veel Egyptische afgodsbeelden omdat het op een platform werd gezet en ervoor zorgde dat het beeld daar niet van af kon vallen. De spot gaat verder dat dit zelf gebeeldhouwde beeld niet kan lopen maar gedragen moet worden (vandaar het platform) en natuurlijk ook niet kan spreken. Het is zo machteloos dat het zelfs niet kwaad of goed kan doen, het is “niets” (het zelfde woord dat ook in Prediker wordt gebruikt “ijdelheid der ijdelheden”). Tot slot zien we de verwijzing naar de palmboom, in de omliggende landen was de palmboom een heilige boom en werd gebruikt voor het maken van afgodsbeelden. Om onder andere die reden zie ik dan ook geen noodzaak om het te vertalen met “vogelverschrikker”.
  Uit de hele beschrijving blijkt dat het gaat om het maken en vereren van afgodsbeelden en niet om het vereren van een heilige boom. Over het algemeen werden heilige bomen nooit gekapt en vervolgens vereerd (behalve als er dan een standbeeld van werd gemaakt). Dat hier dan ook sprake is van een voorloper van de kerstboom is dan ook zeer miniem, want een kerstboom wordt niet met goud of zilver overdekt zoals bij het gouden kalf. De kerstboom wordt versierd en lijkt meer op de gewoonte van de Grieken die de jaarlijkse gewoonte hadden om de Aleppo-den te versieren met bloemen en linten ter ere van hun god Attis (wat voeding geeft aan de theorie die stelt dat de Aleppo-den de originele boom van Kerstmis is), maar ook zij kapten de boom niet.
• maar kunnen niet spreken, ook in Psalm 115:5 lezen we dat de afgodenbeelden niet kunnen spreken.
• zij moeten gedragen worden, een extra beschrijving hoe machteloos de afgoden zijn, het zijn (houten) beelden die zelfs gedragen moeten worden (cf. Amos 5:26-27). Het thema dat afgoden machteloos zijn komt regelmatig terug in de Bijbel (Deut. 4:28; Ps. 115:4-8; 135:15-18; Jes. 40:19-20; 41:24; 46:6-7)

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

Palmboom

Zij zijn gelijk een palmboom van dicht werk, maar kunnen niet spreken; zij moeten gedragen worden, want zij kunnen niet gaan; vreest niet voor hen, want zij kunnen geen kwaad doen, ook is er geen goeddoen bij hen.

• תמר "Palmboom" (Phoenix dactylifera); cf. volgens het apocriefe EpJer. 6.70 (Baruch 6:69) "For as a scarecrow in a garden of cucumbers keepeth nothing” vandaar in moderne vertalingen: "Het is net een vogelverschrikker, neergezet in een komkommerveld." (HSV, NBV)
•  מקשה ^H4749 kunstwerk/gedreven/gevlochten, uit een stuk bewerkt.
• נשא ww. "dragen";

• "they will set them up that they may not move; it is wrought silver, they will not walk, it is forged silver They must certainly be borne, for they cannot ride. Fear them not; for they cannot do any evil, and there is no good in them. " LXX (de LXX is in dit hoofdstuk flink afwijkend en/of in andere volgorde geschreven!); niet aanwezig 4Q71 4Q72
• Voorkomend in 4Q71=4QJer^b (fragmentarisch);

• In 4QJer^b zijn vs. 4-11 van de MT in de volgorde van 4-5a, 9, 5b, 11;

• Varianten Kennicott Vetus Testamentum Hebraicum (1780):
  

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!