Literatuur
Bijbelteksten

Uitverkiezing, Predestinatie

Uitverkiezing, ook wel predestinatie genoemd, komt meerdere keren voor in de bijbel, maar wordt door de verschillende christelijke stromingen op verschillende manieren uitgelegd. Binnen de uitverkiezingsleer zijn verschillende varianten te onderscheiden, waarvan de twee belangrijkste:

• Uitverkiezing op basis van voorkennis. Dit betekent, dat God van tevoren weet wie Hem wil liefhebben. En die personen kiest Hij. Uitverkiezing is de eeuwige, uit liefde voortkomende, beslissing van God, waarmee Hij een historisch plan voor verlossing opstelt. Daardoor geeft Hij iedere persoon de mogelijkheid voor eeuwige verlossing. God heeft Jezus uitverkoren om de enige en absolute Middelaar te zijn tussen Hem en de mensheid.
• Het geloof dat God souverein is en alles wat er gebeurt bepaalt en vaststelt, ongeacht wat een mens wil. Wat God beslist kan niemand veranderen. Hierin zijn twee richtingen:
• Het meest gangbaar is de enkelvoudige predestinatie waarbij God alleen mensen heeft uitverkoren, maar er geen afzonderlijk besluit van God is waardoor mensen worden verworpen.
• Het calvinisme kent de dubbele predestinatie, het leerstuk dat God van tevoren heeft bepaald, welke mensen hij zal uitverkiezen en welke hij zal verwerpen.

Twee varianten op bovenstaande zijn het supralapsarisme en het infralapsarisme, die verschillen in hun visie op het tijdstip waarop de uitverkiezing heeft plaatsgevonden, namelijk voor (super) of na (infra) de zondeval.

Ontwikkeling uitverkiezingsleer

Irenaeus (140-202)

De predestinatieleer is als christelijk thema nauw verbonden aan de verzoeningsleer. Deze houdt in dat Jezus, als de Christus, met zijn kruisdood plaatsvervangend boet voor de zonden van de mens. De Bijbelse teksten over de verzoening werden omstreeks 180 voor het eerst gesystematiseerd in een verzoeningsleer als basis van het christelijk geloof door bisschop Irenaeus. Voor Irenaeus was de betekenis van de verzoeningsleer in de allereerste plaats gelegen in de vergeving van de zonde. Het zoenoffer van Jezus zag hij als een uiting van Gods oneindige liefde voor de mens en was voor iedereen beschikbaar.

Augustinus (354-430)

Augustinus maakte niet Gods liefde, maar de zondigheid van de mens tot kernpunt van de verzoeningsleer. Augustinus beschouwde de mens als door en door zondig. Augustinus meende dat slechts zeer weinig mensen mochten rekenen op Gods genade. Augustinus stond op het standpunt dat de verlossing van de zonde door het zoenoffer van Jezus een onverdiende genade was, slechts geschonken aan enkele uitverkorenen. De rest van de mensheid is volgens hem reddeloos verloren, voor eeuwig. De genadebesluiten voor de redding van enkelen, zijn door God reeds aan het begin der tijden voor alle eeuwigheid vastgelegd, en daar valt voor een mens niets meer aan af te dingen, leerde Augustinus. De opvatting dat sommige mensen uitverkoren zijn om deelachtig te worden aan de genade door het zoenoffer van Jezus, en dat de mens zelf op die uitverkiezing geen invloed kan uitoefenen, heet sinds Augustinus de predestinatieleer.

Luther (1483-1546)

Calvijn (1509-1564)

Aangemaakt 5 maart 2016

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!