Dit is de drieënzestigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief,  voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.

Het voorjaarsprogramma wordt u deze maand toegezonden, maar u kunt de nieuwe brochure hier al downloaden.

Jona Lendering (redactie)

========================================

NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE

Alleen een nieuwe pagina over Qasr Bshir. Maar dat is wel pagina #3500, dus een bescheiden jubileum. Op onze zustersite LacusCurtius een groot deel van de Latijnse tekst van het astrologische handboek van Firmicus Maternus. (meer nieuws...)

========================================

EGYPTE

Op het randje van dwaasheid: dankzij een NMR-analyse is weer eens ontdekt hoe de piramiden zijn gebouwd - of beter: waarvan - en de constructie gebeurde alwéér zonder buitenaardse hulp. Meer usual suspects: een grafveld bij Giza en de sfinx (ook al bij Giza).

Relevanter: onderzoek naar hondenbotten moet het antwoord geven op de vraag hoe de laatste fase van de evolutie verliep van 's mensen beste vriend.

Saoedi-Arabië is niet beroemd om zijn grootse bodemarchief, maar dat is niet terecht (zie bijvoorbeeld de net afgelopen expositie in het Louvre). Uit Tayma komt nu een kleine vondst met vérstrekkende implicaties: een cartouche van Ramses III. Hoe groot was de Egyptische invloed aan de andere zijde van de Rode Zee?

Een nieuwe maand, een nieuwe standbeeld van Amenhotep III.

Het maandelijkse gesleep met mummies: een, twee, drie.

En verder: Memfis, veldwerk in de Fayum, toverspreuken, die sfinxen uit Luxor weer eens, Amarna, astronomie, koningin Arsinoe II en het ontstaan van het Egyptische christendom.

========================================

HET OUDE NABIJE OOSTEN

Hier zou je graag bij willen zijn: soldaten die naar Irak worden uitgezonden, krijgen speciale training om oudheden te herkennen.

Kleine maar mooie website over Babylonische wiskunde met goede foto's van enkele belangrijke kleitabletten.

Een buitengewoon interessant artikel over de gevolgen van verstedelijking op de menselijke genenkaart.

Aardig stuk over de gebarentaal van Palmyra.

En verder: Tal Faras; een grammatica van het Sumerisch; Tel Esur; Suwaida (nog eens); enkele ongedateerde vondsten uit Tal el-Karkh; Khirbat en-Nahas (beetje gehyped gebracht, maar niet oninteressant; satellietfoto); bij Karchemish worden eindelijk de mijnenvelden geruimd; geld voor de restauratie van onder andere de Ishtarpoort in Babylon (die de laatste keer dat uw redacteur er was, nog in Berlijn stond).

========================================

IRAN en CENTRAAL-AZIË

Gezichtsreconstructies zijn helemaal hip - als het het meisje van Yde niet is dan is het wel het gezicht van een vrouw uit de Verbrande Stad. Helaas geen plaatje.

De CAIS meldt vandalisme in Masjid-e Solaiman. Het kan waar zijn; het kan ook de zoveelste poging zijn Iran in diskrediet te brengen.

En verder de deprimerende situatie in Afghanistan.

========================================

GRIEKENLAND, BULGARIJE en TURKIJE

Alleen klein nieuws uit Tseri; Doliche; Nea Pafos; Pafos; Nemea; Stratonicea; een wrak bij Nea Styra; Istanbul-Küçükçekmece;  en een interessant proefschrift over Epicureïsche kosmologie.

========================================

ROME EN ZIJN RIJK

In Pompeii zijn een deel van een gladiatorenschool en het Huis van de Moralist ingestort, met voorspelbare klachten over de verwaarlozing van het werelderfgoed. Ongetwijfeld neemt men een glas, doet men een plas en blijft alles zoals het was.

Meer Pompeii: eeb tot nu toe onbekende paardensoort die toch niet was wat het leek.

En verder: een Dianatempel in de Maremmen; Agrigento; het badhuis van het Tiende Legioen Fretensis in Jeruzalem; restauratiewerkzaamheden in het Colosseum; de Tempel van Venus en Roma heropend; Homs; Corinthe; fresco's uit Apamea; archeologisch bewijs voor de Perzische inname van Jeruzalem in 614.

========================================

BENOORDEN DE ALPEN

Een Keltisch votiefdepot, niet ver van Basel, in de Rijn.

Een artikeltje dat al een half jaar geleden in deze nieuwsbrief had moeten staan: waterputten in Sint-Gillis-Waas.

Een leuk project om het antieke Keulen in 3d te tonen.

Het maandelijkse rijtje nieuws uit Groot-Brittannië: Fen Causeway; Londen; Musselburgh; Uttlesford.

En verder: Leende; Valkenburg ZH; Heeswijk; Rijswijk; de basiliek van Tongeren.

========================================

OVERIG

Een fascinerend artikel over de herkomst van de akkerbouw.

Berlusconi's restauratie van een Venus-en-Mars viel deze maand niet te ontwijken - dus nog maar een keer.

Oudheidkundigen zitten met hun neus in de boeken en met hun rug naar het internet. Uw redacteur legt uit: 1, 2 en het slot volgt later.

========================================

JODENDOM en CHRISTENDOM

Raphaël Golb (korte inhoud van het voorafgaande) kreeg zes maanden gevangenisstraf; uit niets blijkt dat de universiteit van Chicago disciplinaire maatregelen nam tegen Golbs vader, die toch medeplichtig was.

Er is een hoop te doen geweest om het zogeheten Geheime Evangelie van Marcus (overzicht) maar het lijkt nu toch authentiek te zijn.

Ook deze maand zou de nieuwsbrief incompleet zijn zonder een bericht over alweer een nieuwe techniek om de Dode Zee-rollen te bestuderen.

En verder: de Tempelberg maar weer eens, relikwieën in Jericho en het jaarlijkse stukje over Chanoeka.

========================================

DWAASHEID

Misschien blijkt het geen dwaasheid te zijn, maar de theorie dat de legionairs van Crassus als huurlingen in China eindigden, is alweer een tijdje zwaar onder vuur komen liggen. Tot er sterke bewijzen zijn, groeperen we het dus maar in deze rubriek.

========================================

BOEKEN

Het dateren van het einde van de antieke cultuur is een kwestie van definitie, maar niemand zal ontkennen dat de opkomst van de Islam cruciaal is geweest. Een heel, heel goed boek is Fred Donners Muhammad and the Believers. Tweedelige recensie hier en hier.

========================================

INTERNET

Er is een kritische editie van de pseudepigrafische teksten online. De toekomst zou er zo wel eens uit kunnen zien: tekstkritiek die niet meer als boek wordt gepubliceerd, maar voortdurend geactualiseerd online komt.

Bij de Wikipedia wordt wel onderscheid gemaakt tussen de eerste en de tweede generatie. In de eerste fase won de internetencyclopedie snel aan breedte: over alles ontstond wel een pagina. Toen die er eenmaal waren, was een deel van de lol ervan af en nam het aantal auteurs snel af. De overblijvers, de "tweede generatie", zijn serieuze mensen die goede stukken schrijven. Zoals dit stuk over amulet MS 5236. Wie vertaalt het in het Nederlands?

Het aantal manuscripten dat online verschijnt, neemt gestaag toe. Dit keer het Leidse handschrift met de Palestijnse Talmoed.

En op Achemenet het Achaimenidisch Museum - een mooie site.

========================================

EN TOT SLOT

U leest dit vermoedelijk op 6 december - de benodigde achtergrondinformatie is hier.

--

Jona Lendering

http://www.livius.nl/

Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010) en bij Aantekeningen bij de Bijbel.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij