Context
Literatuur
Vertalingen

Deuteronomium 7:20

Algemeen

Aantekeningen

Daartoe zal de HEERE, uw God, ook horzelen onder hen zenden; totdat zij omkomen, die overgebleven, en voor uw aangezicht verborgen zijn.

• ook horzelen onder hen zenden, Velen denken dat met horzelen de vieze dikke vliegen worden bedoeld die larven in het vlees leggen. Echter bij het opslaan in veel buitenlandse vertalingen zien we dat het vaak met ‘hoornaars’ is vertaald, de grote wespen die soms wel tot 4 cm lang kunnen worden. Zoeken we in het Woordenboek der Nederlandsche Taal op ‘horzel’, dan zien we de volgende omschrijving “Naam voor verschillende insecten”, waarbij als eerste wordt genoemd “t.w. voor eene (groote) soort van Wespen, Vespa crabro L.;”. Dus ook de Statenvertalers hadden al dit dier op het oog.
  De schrijver Adrian Verbree begreep dit verschil niet en gaat uit van de horzel als paardenvlieg welke niet steekt. Voor hem zijn deze passages dan ook onbegrijpelijk en hij haalt dan ook de Zwitserse theoloog Köhler aan, die stelt dat de Hebreeuwse en Arabische woorden voor ‘hoornaar’ bijna gelijk aan elkaar zijn en daar het woord in het Arabisch ook “verslagenheid” kan betekenen, slaat God de Kanaänieten waarschijnlijk met verslagenheid in plaats van met een zwerm hoornaars of horzels.
  Nu is dit een aardige theorie maar niet erg waarschijnlijk, de in Nederland voorkomende Hoornaar (Vespa crabro) mag dan nog weinig agressief zijn, zijn oriëntaalse familie (Vespa orientalis) is een stuk agressiever en alleen al bij het horen van het gezoem van de vleugels gaan paarden, koeien en anderen dieren al op de loop. Een geleerde als Edward Neufeld (Insects as Warfare Agents in the Ancient Near East, Orientalia 1980, pp. 30-57) suggereert dat bovengenoemde Bijbelse passages verwijzen naar het gebruik van wespen en hoornaars in de oorlogsvoering en haalt in zijn artikel verschillende andere historische voorbeelden aan. Wij zouden dit een eerste vorm van ‘biologische oorlogsvoering’ willen noemen.

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

Daartoe zal de HEERE, uw God, ook horzelen onder hen zenden; totdat zij omkomen, die overgebleven, en voor uw aangezicht verborgen zijn.

• צִרְעָה ^H6880 insect "Hoornaar (Vespa orientalis)" (Ex. 23:28; Deut. 7:20; Joz. 24:12 †);

• וְגַם֙ MT (5QDeut) SP;
• יְשַׁלַּ֛ח MT (4QpaleoDeut^r) SP;
• יְהוָ֥ה אֱלֹהֶ֖יךָ MT 4QpaleoDeut^r SP;
• בָּ֑ם MT (4QpaleoDeut^r) SP; במהx4QDeut^m;
• עַד MT 4QDeut^m SP;
• אֲבֹ֗ד MT SP; אבודx4QDeut^m;
• הַנִּשְׁאָרִ֛ים MT (4QDeut^m) SP;
• וְהַנִּסְתָּרִ֖ים MT (5QDeut) SP;
• מִפָּנֶֽיךָ MT (5QDeut) SP;
• Voorkomend in 5Q1=5QDeut (vrij groot fragment met veel lacunes, algemeen volgend MT); 4Q45=4QpaleoDeut^r (fragmentarisch, volgt MT); 4Q40=4QDeut^m (fragmentarisch, volgt MT);

• 4QpaleoDeut^r is in Paleo-Hebreeuws geschreven, waarbij de woorden zijn gescheiden met een spatie van ~0,2cm (DJD, IX p. 132);

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!