Literatuur
Bijbelteksten

Droogte

Gebarsten grond door de droogte

Met droogte wordt in de meteorologie bedoeld dat er gedurende een langere periode geen neerslag valt. Meer algemeen wordt onder droogte een periode verstaan met een tekort aan water.

Bijbel

Droogte

In de woestijn kan de droogte zeer snel invallen en zal de grond scheuren (Jer. 14:4). Ten tijde van Elia was er een langdurige droogte (1 Kon. 17:1ev.).

Droogte wordt als een straf gezien (Deut. 28:22; Jer. 50:38).

Terminologie

Meestal wordt er onderscheid gemaakt tussen meteorologische droogte, landbouwkundige droogte en hydrologische droogte.

• Meteorologische droogte treedt op als er een langere tijd is met minder dan gemiddelde neerslag. Meteorologische droogte gaat meestal vooraf aan de andere soorten droogte.
• Agrarische droogte heeft invloed op de productie van gewassen of de ecologie van het assortiment. Deze toestand kan ook optreden onafhankelijk van enige verandering in neerslagniveaus wanneer ofwel verhoogde irrigatie of bodemgesteldheid en erosie als gevolg van slecht geplande landbouwinspanningen een tekort aan water voor de gewassen veroorzaken. Bij een traditionele droogte wordt deze echter veroorzaakt door een langdurige periode van benedengemiddelde neerslag.
• Hydrologische droogte ontstaat wanneer de beschikbare waterreserves in bronnen zoals watervoerende lagen, meren en reservoirs onder een lokaal significante drempel komen. Hydrologische droogte treedt meestal langzamer op omdat het gaat om opgeslagen water dat wordt gebruikt maar niet wordt aangevuld. Net als een droogte in de landbouw kan dit worden veroorzaakt door meer dan alleen een verlies aan regenval.

Oorzaken

In subtropische gebieden als de Levant is vooral de zomer een droge periode omdat er weinig neerslag is.

Ook bergen kunnen een rol spelen doordat luchtstromingen dwars op een bergrug aan de loefzijde orografische neerslag tot gevolg kunnen hebben, terwijl de lijzijde in de regenschaduw van de bergen ligt. Zo lezen we in 2 Koningen 8 dat de Sunamitische opdracht krijgt om naar de andere kant van de Karmel te gaan omdat er een hongersnood komt (vermoedelijk veroorzaakt door droogte) en aan de andere kant dit niet aanwezig is.

Verstoring van de bodem. Bijvoorbeeld op de Veluwe zijn diverse klei- en leemlagen welke bij bouwprojecten doorbroken kunnen worden, met als gevolg dat het water wegloopt. Zo is in Heerde bij de bouw van het Heerderstrand in 1978 zo’n afsluitende kleilaag doorbroken en liep een deel van de beken in het gebied leeg (De Veluwnaar, 23 november 2016; KNNV, Heerdersprengen broedvogels en planten 2006, p. 4). Een soortgelijk voorbeeld is in Brabant waar de wanden van tunnels de leemlagen doorbreken en daardoor het water wegloopt. Met als gevolg dat er in de omgeving zelden nog kwelwater omhoogkomt en er een te lage grondwaterstand is (Nieuwe Oogst, 8 jul 2020).

Voorkomen van droogte

Waterreservoir Nabateeërs

Een beproefde methode is het opslaan van water en het voorkomen dat water wegloopt. In het Midden-Oosten zien we dan ook overal bij oude ruïnesteden de aanwezigheid van wateropslagplaatsen, welke soms tienduizenden liters water konden bevatten. Daarnaast valt op dat in de valleien vaak kleine dijkjes zijn aangelegd waardoor het water niet direct kan wegstromen en eerst langs de begroeiing gaat, om daarna vaak alsnog opgevangen te worden in een waterreservoir.

Aangemaakt 21 augustus 2006, laatst bijgewerkt 30 januari 2021

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!