Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Euthanasie (Grieks εὐθανασία) is "het op hun eigen verzoek bespoedigen van de dood of ter dood brengen van hevig lijdende, ongeneeslijke zieken" (Van Dale). Historisch gezien kreeg de term euthanasie verschillende invullingen, tegenwoordig staat het voor actieve levensbeëindiging op verzoek van de persoon zelf ("Voluntary Euthanasia (Stanford Encyclopedia of Philosophy)". Plato.stanford.edu; Hugo Van den Enden, Ons levenseinde humaniseren [1995 en 2004]).
Bijna overal op de wereld wordt euthanasie als misdrijf beschouwd. Uitzonderingen zijn Nederland, België, Luxemburg en Colombia, terwijl hulp bij zelfdoding deels door Duitsland, Zwitserland, Canada en Japan en enige staten van de Verenigde Staten wordt toegestaan.
Het 6de gebod van de Tien Geboden luidt: Gij zult niet doodslaan (Exod. 20:13; Deut. 5:17). Het gaat hier om het verbod om opzettelijk te doden. Duidelijk is, dat bij euthanasie juist wel sprake is van opzet: opzettelijk levensbeëindigend handelen. In dit licht valt euthanasie dan ook meer onder zelfmoord (zie ook hieronder bij het woordgebruik van Suetonios).
Mensen die in de Bijbel bewust hun leven wilden beëindigen (al dan niet met hulp van anderen) omdat ze wisten dat ze doodgingen, en dus onder de noemer euthanasie kunnen scharen, waren Abimelech nadat hij zwaar gewond was door een molensteen die een vrouw op hem had gegooid en die zijn wapendrager vraagt om hem te doden (Richt. 9:54), koning Saul die niet door de vijand gedood wilde worden (1 Sam. 31:4; 1 Kron. 10:4) en zijn wapendrager (1 Sam. 31:5; 1 Kron. 10:5) en Zimri nadat de stad was ingenomen (1 Kon. 16:18).
Voor het eerst gebruikt bij Suetonios (69/70 – 140 n.C.), gangbaar sinds 1640–50; < Neo-Latijn euthanasia < Grieks εὐθανασία euthanasía "een makkelijke dood", van εὐ- eu- *goed/gemakkelijk" + θάνατος thánatos "dood" + ία -ia
Binnen het jodendom gaat men uit van het principe dat het leven van God is en dat het daarom geleefd moet worden, onder iedere omstandigheid, hoe moeilijk dat ook is. Euthanasie is totaal verboden (Nishmat Avraham, Yoreh De’ah, p 399:4, s.v. lachen). Dr Immanuel Jakobovits schreef "In the matter of euthanasia, for instance, any deliberate act to hasten death, whether with or without the patient's consent, is incompatible with the Jewish understanding of the sanctity of life. Judaism regards every human life (from the moment of birth) as being of infinite value. Infinity, by definition, is indivisible, so that any fraction of life, whether 10 years or a minute, whether healthy, crippled or even unconscious, remains equally infinite in value." (Dr I. Jakobovits, "Jewish medical ethics – a brief overview" in Journal of Medical Ethics, 1983, 9, p. 109-112).
Prof. Yeshayahu Leibowitz zei het volgende hierover "If one speaks of mercy killing, one must ask: “Mercy for whom?” … Here lies the danger in our decision. If we do away with our fundamental assumption that it is wrong to take human life, if we find cause to justify the taking of human life under certain circumstances, then we know what results are to be expected. It will rapidly become clear to many people that the world is rife with human creatures whose elimination would be an act of mercy." (Rabbi Mordechai Halperin, Modern Perspectives on Medical Halacha, p. 132-133).
Er is slechts één uitzondering op deze regel nl., als iemand op deze manier het leven van iemand anders kan redden (Mishna, Sanhedrin 8:7; Bavli Gittin 57b), bv. als bij een geboorte het kind kan worden gered.
Hulp in de vorm van palliatieve zorg (zoals het stopzetten van zinloze medische handelingen, en de patiënt toestaan niet meer te eten en drinken zodat deze versterft) is toegestaan op het moment dat een mens stervende is. Dit gaat zover dat aan werklieden die lawaai maken (bv. houthakkers, slopers, etc.) gevraagd mag worden dat ze hun werkzaamheden stoppen als dit lawaai het sterven belemmert (Semahot 1:1–4).
Suetonios was de eerste geschiedschrijver die de term gebruikt als hij beschrijft hoe keizer Augustus "Nam fere quotiens audisset cito ac nullo cruciatu defunctum quempiam, sibi et suis εὐθανασίαν similem (hoc enim et verbo uti solebat) precabatur." (Latin Library, Suetonius, II.99) "Want zo dikwijls, als hij hij had gehoord dat iemand snel en zonder pijn stierf, bad hij dat hij en de zijnen εὐθανασίαν [euthanasia] (dat was de term die hij gebruikt om het gebruik van zachte dood te maken)".
Diogenes Laertius (3de eeuw n.C.) noemde "een vrijwillige dood (mors voluntaria) een rationele beslissing van het leven" (Diogenes Laertius, Vitae philosophorum, VII.130). Na de 4de eeuw toen het Christendom een staatsreligie was geworden, werd zowel zelfmoord als euthanasie als een zonde beschouwd, omdat leven als een gift van God werd beschouwd (Josef Kuře, Euthanasia – The “Good Death” Controversersy in Humans and Animals, p. 10).
Kenmerkend is dat sinds 1990 (met name in Nederland) steeds weer nieuwe eufemismen zijn bedacht om euthanasie bespreekbaar te maken: vorm van levensbeëindiging, vrijwillig levenseinde, zelfgekozen levenseinde, klaar met leven, ontbreken aan levenswil, voltooid leven. Wie dan ook het verslag leest van de Adviescommissie voltooid leven merkt op dat er van deze terminologie geen duidelijke definities wordt gegeven (Adviescommissie voltooid leven, Voltooid leven Over hulp bij zelfdoding aan mensen die hun leven voltooid achten [2016], p. 24-37). Het is dan ook niet verwonderlijk dat in de slotconclusie wordt opgemerkt "Omdat het hier in de meest letterlijke zin gaat om een vraagstuk van leven en dood, is het naar het oordeel van de adviescommissie onwenselijk op dit gebied een zo grote mate van vrijheid te laten ontstaan. Het risico van een bedreiging van (het gevoel van) veiligheid van personen is hier te groot." (Adviescommissie voltooid leven, p. 230) en "het huidige juridische kader in stand te houden" (Adviescommissie voltooid leven, p. 231). M.a.w. de veiligheid van de burgers is in gevaar bij verdere verruiming van de wetgeving tot legalisering van euthanasie en zelfdoding.
Aangemaakt 19 februari 2005
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!