Dat we in Nederland onze eigen variant op de King James only (KJO) hebben is de afgelopen dagen weer eens duidelijk geworden. Voor het gemak noem ik ze de “Statenvertaling 1637 beweging” omdat er nog geen officiële naam is gegeven voor deze groepering. De Statenvertaling 1637 beweging beweert dat de Staten Vertaling (SV) van de Bijbel superieur is aan alle andere (latere) vertalingen van de Bijbel.

De reden is dat de Scholengroep Driestar-Wartburg heeft aangekondigd dat het gebruik van de Herziene Statenvertaling (HSV) door docenten met ingang van het cursusjaar 2023-2024 wordt toegestaan (RD, 23 aug. 2023). Als tegenreactie is er een petitie opgestart dat de Driestar-Wartburg moet vasthouden aan de geliefde Statenvertaling van 1637 en welke inmiddels door enige duizenden is ondertekend.

Petitie voor gebruik SV1637

Wat opvalt zijn de argumenten die ze in hun petitie gebruiken:

dat er in Openbaring 22, Deuterenomium 12 en andere plaatsen in de Bijbel duidelijk staat dat het niet toegestaan is om Gods dierbare Woord door mensenhand te veranderen

Los van het feit dat ze al niet een Bijbelboek goed kunnen spellen (het is Deuteronomium ipv. Deuterenomium) valt op dat ze verwijzen naar twee Bijbelgedeelten.

Waarschijnlijk wordt verwezen naar “Al dit woord, hetwelk ik ulieden gebiede, zult gij waarnemen om te doen; gij zult daar niet toedoen, en daarvan niet afdoen.” (Deut. 12:32). Het gaat hier om de inzettingen en rechten die het volk Israël van God heeft gekregen van hoe ze zich in het land moeten gedragen (cf. Deut. 12:1). Dit heeft dus niets met de Bijbel in zijn geheel te maken.

De andere verwijzing is naar Openbaring 22:19 “En indien iemand afdoet van de woorden des boeks dezer profetie, God zal zijn deel afdoen uit het boek des levens, en uit de heilige stad, en [uit] hetgeen in dit boek geschreven is.” Ook hier zien we dat het slaat op het boek Openbaring en niet op de gehele Bijbel. Beide verwijzingen en interpretaties zijn dan ook een vorm van eisegese (inlegkunde).

Maar laten we met hen meegaan en stellen dat beide teksten op de hele Bijbel slaan. In hun volgende argument lezen we:

dat ondertekenaars niets tegen de school, evenmin tegen het college van Bestuur hebben, maar graag zien dat God door de dierbare Statenvertaling, net als in vroegere tijden, weer dóór de Heilige Geest de aloude bekering werkt in onze kinderharten; de mens kan veranderen, maar God verandert niet

We mogen hieruit dus opmaken dat de HSV een verandering is door mensen. Of anders gesteld het is een verandering ten opzichte van de Statenvertaling. Zowel de SV als de HSV zijn vanuit de grondtalen vertaald, waarbij in beide gevallen modern Nederlands (zoals dat toen werd gesproken) is gebruikt. Mogelijk het enige grote verschil is dat de HSV voor het Oude Testament niet alleen gebruik heeft gemaakt van de Hebreeuwse Masoretische tekst maar ook van de opgedane kennis van o.a. de Dode Zee-rollen. Als de HSV iets is wat valt onder “de mens kan veranderen” dan valt de SV daar zeker ook onder omdat ook zij een vertaling hebben gemaakt. Er zijn zelfs bewijzen dat de vertalers van de SV een bewuste verandering ten opzichte van de grondtekst hebben doorgevoerd. Bijvoorbeeld het hoofdlettergebruik zoals in "den koning Salomo, met de kroon, waarmede Hem Zijn moeder kroonde op den dag Zijner bruiloft, en op den dag der vreugde Zijns harten" (Hoogl. 3:11) terwijl duidelijk uit de context blijkt dat het om Salomo gaat en niet om Jezus. Oorzaak is dat de vertalers een allegorische interpretatie toepasten en derhalve deze hoofdletters toevoegden.

Dominee A. A. Egas haalt als argument aan: “In de Bijbel komt ter sprake dat Elia [hij bedoelt Elisa] naar een Sunamitische vrouw gaat en haar mededeelt dat ze haar land moet verlaten vanwege een dreigende hongersnood. In de SV staat dan: ‘want de HEERE heeft een honger geroepen’. Iedereen kan dat begrijpen. Dat betekent dat de honger komt op Zijn bevel. In de HSV is dit als volgt vertaald: ‘want de HEERE heeft een hongersnood aangekondigd’. Het woord ‘geroepen’ is weggelaten. Daarmee verdwijnt het aspect dat de Heere regeert en de hongersnood als een straf gaf. Dit is voor mij één van de bewijzen dat een hertaling niet nodig is.” (Cvandaag, 30 aug. 2023). Juist uit zijn argumentatie blijkt dat een vertaling in modern Nederlands hard nodig is omdat hij blijkbaar niet weet dat het gebruikte Hebreeuwse woord qārāʾ in 2 Koningen 8:1 niet alleen ‘roepen’ betekent, maar vooral ook ‘proclameren, aankondigen’. Het woord ‘geroepen’ is dan ook niet weggelaten, maar is zeer correct door de HSV vertaald met “aankondigen” en daarmee wordt het aspect dat de Heere regeert en de hongersnood als straf gaf extra benadrukt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Sandor van Leeuwen zijn verbazing uitte dat “dat juist leden van kerken waar de predikanten niet of nauwelijks kennis hebben van de grondtalen, menen de Statenvertaling met hand en tand te moeten verdedigen” (Twitter, 29 aug. 2023; Cvandaag, 30 aug. 2023).

Daarnaast valt op dat ze oproepen om de Statenvertaling 1637 te gebruiken, terwijl in de praktijk de Driestar-Wartburg deze nooit heeft gebruikt, maar de editie van de GBS. Welke overigens is gebaseerd op de Van Ravesteyn-editie uit 1657 en ook die hebben gereviseerd en zodoende een geheel nieuwe SV editie ontstond. Feit is dan ook dat sinds de verschijning van de Statenvertaling in 1637 er vele revisies zijn doorgevoerd. Veelal om bestaande fouten te corrigeren, maar ook omdat het Nederlands veranderde en er modernere woorden werden gebruikt. Een voorbeeld hiervan is 'wijt van begrijp' (Gen. 34:21; 1 Kron. 4:40; Jes. 22:18 †) en waarmee de omvang wordt bedoeld. De Jongbloed-editie zette dit (foutief) over naar 'wijd van begrip' wat totaal iets anders is, terwijl de GBS-editie dit correct overzette naar 'wijd van ruimte'. Onnodig om te stellen dat de HSV dit ook op een correctere manier in modern Nederlands heeft vertaald.

Schermafdruk reactie

We moeten dan ook constateren dat de oproep van de petitie zeer misleidend is. Ze wijzen niet alleen de HSV af, maar willen bovendien dat ook revisies als de GBS of Jongbloed-editie niet (meer) worden gebruikt (ook al zullen ze dat niet erkennen). Daarnaast vinden zij dat de veranderingen t.o.v. de grondtekst in deze SV-1637 door de Heilige Geest zijn geïnspireerd en derhalve deze vertaling boven de grondtekst stellen en dus een zeer eigenmachtige ‘menselijke’ verandering is. Of anders gezegd, zij (als mens) willen Gods Woord veranderen omdat zij een vertaling boven de grondtekst zetten en een bepaalde Statenvertaling-editie gelijkstellen aan Gods Woord. Op een website lezen we zelfs “We geloven dat de enige, absolute, gezaghebbende regel voor geloof en praktijk het volmaakte, bewaarde woord van God is, voor Nederlandssprekenden de SV 1637” (SV1637). Iemand reageerde daar dan ook op met “waarom zou je nog de grondteksten moeten kennen als je zo’n sublieme vertaling hebt?” (Bijbelstudie.info, 30 aug. 2023). Terwijl het niet geheel opvallend is dat een persoon reageerde met "Feitelijk komt die stelling neer op afgoderij".

Ondertussen is het uiterst triest dat er zo’n petitie is, omdat niet alleen hierdoor er een sektarisch geloof in stand wordt gehouden, maar vooral hierdoor de goedgelovige christenen verder worden misleid. Wij hopen dan ook dat de Driestar-Wartburg niet aan deze sektarische oproep gehoor geven, maar doorgaan met hun leerlingen te onderwijzen wat er in Gods Woord staat.

Voor wie meer wil weten over deze beweging, in het artikel “Statenvertaling 1637 beweging” wordt meer over hen geschreven en waaruit blijkt dat zij sektarische neigingen hebben die niets met het christendom te maken hebben.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!

Mede mogelijk dankzij