Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
הֲדַס Mirte (Myrtus communis); een struik
Bijbel
De plant wordt meermalen genoemd in de Bijbel, soms als eigennaam.
Loofhuttenfeest
Verder wordt de plant gebruikt tijdens het loofhuttenfeest (Sukkoth), waar het een onderdeel is van de loelav. Een loelav bestaat uit een palmtak, twee wilgentakken en drie mirtetakken, welke samen zijn gebonden tot een bundel, dit naar aanleiding van de Bijbelse opdracht 'En op den eersten dag zult gij u nemen takken van schoon geboomte, palmtakken, en meien van dichte bomen, met beekwilgen; en gij zult voor het aangezicht des HEEREN, uws Gods, zeven dagen vrolijk zijn.' (Lev. 23:40); Tegenwoordig worden deze vier soorten tijdens het loofhuttenfeest, tijdens een speciale ceremonie נענועים na’anu’im in de hand gehouden, en tijdens het reciteren naar zes richtingen (oosten, zuiden, westen, noorden, naar boven en naar beneden) bewogen, hiermee aangevende dat God overal is. In Bijbelse tijden dienden deze vier soorten als een dankoffer ten tijde van het oogstfeest.
Een koninklijke bloem
Dat vrouwen de namen van planten dragen is niet van de laatste tijd, een van de meest heldhaftige vrouwen uit de Bijbel was Esther, echter voordat ze deze Perzische naam kreeg, had ze een echte Hebreeuwse plantennaam: Hadassa. Toen de Perzische koning Xerxes (Hebr. Ahasveros) na een drankgelag zijn vrouw Vashti had verstoten, werd er een boden het hele land doorgestuurd om een knappe vrouw te vinden voor de koning, nadat vele meisjes weggehaald waren bij hun ouders en bij de koning gebracht, viel de uiteindelijke keus op Hadassa, waarschijnlijk werd ze vanwege haar schitterende verschijning Esther (“ster, schitterende”) genoemd. Zij werd de nieuwe koningin en in deze functie wist ze met behulp van haar oom Mordechai de aanslagen van de antisemitische vizier Haman te voorkomen, daarnaast wist ze de toestemming van de koning te verkrijgen dat de Joden hun vijanden mochten doden. Deze overwinning wordt nog steeds gevierd op het joodse Purim feest.
De Man tussen de mirten
De voorganger van Xerxes, was Darius koning van Perzië en tijdens zijn regering kreeg Zacharia een visioen (Zach. 1:7-17), waarin hij een Man zag tussen de mirten die aan de rand van diepe wateren groeiden. Op de vraag wat dit te betekenen had, zei deze man ‘Dit zijn de ruiters die de HEER heeft gestuurd om de aarde te doorkruisen.’ Deze ruiters gaven als antwoord ‘Wij hebben de hele aarde doorkruist. Overal is het vredig en stil.’ Waarschijnlijk wordt hier geduid op de relatief rustige periode van Darius, en dan komen de troostende woorden van de Engel des Heeren: ‘Dit zegt de HEER van de hemelse machten: Brandend van liefde neem ik het op voor Jeruzalem en Sion, en ziedend van woede ben ik op de zelfgenoegzame volken. Ik had mijn toorn immers al weer laten varen, maar zij hebben mijn volk steeds harder aangepakt. Daarom – zegt de HEER – keer ik vol erbarmen terug naar Jeruzalem. Mijn huis zal er worden herbouwd – spreekt de HEER van de hemelse machten – en met het meetlint in de hand zal een begin worden gemaakt met de wederopbouw van de stad.’ Dit visioen werd vervuld toen ten tijde van Darius de eerste groep Joden terugtrok naar het land Israël.
Jodendom
In de Talmoed zeg R. Jochanan: "Ieder die Tora leert, maar het niet aan anderen onderwijst, is als een mirte in de woestijn" De mirte is een welriekende plant, maar in de woestijn is er niemand die daarvan kan genieten. Zo ook een Tora-geleerde die zijn kennis niet aan anderen onderwijst. Dat is verloren kennis. "Een andere versie van R. Jochanans uitspraak: Ieder die Tora leert en dat onderwijst aan anderen, op een plaats waar geen andere Tora-geleerden zijn, is als een mirte in de woestijn", dat wil zeggen: hij is geliefd en zeer kostbaar, wegens zijn schaarste (Talmoed, Traktaat Rosh HaShana, 23a).
De Hebreeuwse naam הֲדַס hădas (mv. הֲדַסִּים) is afkomstig van הָדַס “ontspringen, zich haasten”, omdat het zo snel groeit (Celsii Hierob. vol. ii. page l7, seqq.), wat een correcte naam is voor deze snelgroeiende heester.
De naam Mirte is afkomstig van het Griekse μύρον myron "balsem” of “welriekend sap”.
In Akkadisch ašu (Heise, John, Akkadisch vocabularium, p. 23, 26)
| Taxonomische indeling | |
|---|---|
|
|
De mirte (Myrtus communis) komt uit de Myrtaceae, waartoe ook de Eucalyptus toe behoort. Het is een dichte, veel vertakte groenblijvende struik. Het is een snel groeiende heester die veel van zon houdt en kan tot 5 m hoog worden. De bladeren zijn 2 to 5 cm. lang, met een geurende etherische olie.
Naast de Myrtus communis is er ook nog de Saharische mirte (Myrtus nivellei) welke alleen voorkomt in de Tassili n'Ajjer bergen (Algerije) en de Tibesti bergen (Tsjaad). Verder zijn er diverse gecultiveerde soorten, waarbij de M. communis subsp. tarentina de meest gangbare is.
Verspreidingsgebied
De plant groeit in het wild op droge zonnige plekken in het Middellandse zee gebied maar wordt tegenwoordig ook als sierstruik gekweekt, omdat ze makkelijk zijn te snoeien worden ze ook in heggen gebruikt.
Omdat de plant geen strenge vorst verdraagt, wordt in onze streken meestal als kuipplant een gecultiveerde soort gebruikt. In de praktijk blijkt echter dat het langdurig houden van deze struik lastiger is dan men zou denken, daar het niet teveel vocht verdraagt, maar ook niet te weinig. De lucht mag niet te droog zijn en ook in de winter moet de struik niet op een al te donkere plek overwinteren.
Verzorging
Omdat regelmatig wordt gevraagd hoe deze struik verzorgt moet worden, hieronder een aantal tips:
Geschiedenis
De mirte is een plant die al vroeg in de geschiedenis voorkomt. In de resten van een parfum fabriek te Nicosia (Cyprus) hebben Italiaanse archeologen in aarden kruiken de oliën gevonden van de mirte, naast die van Laurier en Kaneel. Waarschijnlijk werden deze etherische oliën op traditionele wijze gewonnen door stoomdistillatie.
Bij de oude Grieken was het een belangrijke cultusplant, zo was de struik gewijd aan Aphrodite. Verder werden de magistraten en de rechters in Athene, nadat ze waren verkozen en gezworen hadden dat ze de wetten zouden eerbiedigen, getooid met de mirtenkrans en naar het raadhuis gevoerd, hieruit ontstond de gewoonte om telkens wanneer burgers de Raad der Rechters iets wilden vragen zij zich tooiden met een mirtenkrans. Ook schreven de Grieken de struik een reinigende kracht toe en gaven ze mee aan hun doden, zo laat Euripides in zijn tragedie Elektra (410 v. Chr.) zich erover beklagen dat het graf van Agamemnon nooit versierd werd met Mirte. Ook is er een Griekse mythe van de nimf Myrsina, die het waagde om in een hardloopwedstrijd van haar vriendin Athene te winnen, uit verontwaardiging doodde Athene de snelle nimf, later kreeg zij wroeging en liet op haar lichaam de Mirte groeien.
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
