Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
De boeken van Henoch zijn een oud Joods werk, welke wordt toegeschreven aan Henoch en meestal in een vijftal boeken wordt onderverdeeld.
Om het ingewikkeld te maken, is er ook nog een een tweede boek van Henoch (2 Henoch), welke in de 1ste eeuw n.C. of later is geschreven en alleen voorkomt in Slavonisch (oudste fragmenten variëren van 14de – 18de eeuw n.C.) en het Koptisch (Antiquitopia, "2 Enoch in Coptic!", 2009-04-10). Een derde boek van Henoch (3 Henoch) is uit de 5de eeuw n.C. en welke in het Hebreeuws is geschreven.
In het Nieuwe Testament wordt het boek een paar keer geciteerd, zoals Judas 1:14–15 welke ook voorkomt in 4QEnoch (=4Q204[4QENAR] Col. I 16–18). Dat in de brief van Judas een citaat uit dit geschrift voorkomt is op zich niet voldoende om te stellen dat het desbetreffende geschrift daarom automatisch heilig is en eigenlijk behoort tot de canon. Het geciteerde geeft niet aan dat Judas daarom geloofde dat het geschrift door Henoch zelf werd geschreven (voor de zondvloed), of dat hij het als een midrash (=Joodse methode van exegese van Bijbelse teksten) zag van Deut 33:2–3 (Vanderkam & Nickelsburg, zie index op Judas).
Mogelijk ook in de brieven van Petrus wordt dit geschrift geciteerd (1 Petr. 3:19–20; 2 Petr. 2:4–5; cf. M. Williams, p. 202).
Onder de Joden worden de boeken niet erkend omdat ze allen van vrij late datum zijn (C. Evans), de oudste delen zijn nl. van 200–150 v.C. of later – en dus niet door Ezra in de canon waren opgenomen – en werden alleen in de beginperiode door de bewoners van Qumran gebruikt (Vanderkam, Meaning of the Dead Sea scrolls, p. 196).
Een andere reden is dat bepaalde gedeelten van de tekst – in het bijzonder de gedetailleerde beschrijvingen van de gevallen engelen – een reden zijn tot afwijzing. Dit wordt bevestigd in het commentaar op de discussie tussen de Jood Trypho en Justinus de Martelaar: "De uitingen van God zijn heilig, maar uw verklaringen zijn slechts verzinsels, zoals duidelijk is uit wat u heeft verklaard; neen, zelfs godslastering, want u beweert dat engelen zondigden en in opstand kwamen tegen God" (Justin Martyr, Dialogue 79: Dialogue with Trypho).
De boeken worden door kerkvaders als Athenagoras (Embassy for the Christians 24), Clemens van Alexandrië (Eclogae prophetice II), Irenaeus (Adversus haereses IV,16,2) en Tertullianus (De cultu foeminarum I,3; De Idolatria XV) aangehaald. Waarbij de laatste stelde dat ze door de Joden werden afgewezen omdat ze profetieën bevatten over de komst van Jezus (The Ante-Nicene Fathers, vol 4.16: On the Apparel of Women (De cultu foeminarum) I.3: "Concerning the Genuineness of 'The Prophecy of Enoch'"), hierbij vergetend dat al veel eerder door Ezra deze niet in de canon waren opgenomen (omdat het toen nog niet bestond). Niet voor niets dat andere kerkvaders de canoniciteit ervan betwisten en als apocrief zagen (Gerome, Catal. Script. Eccles. 4).
Alleen de Ethiopisch-Orthodoxe Tewahedo Kerk en de Eritrees-Orthodoxe Tewahedo Kerk zien het boek als geïnspireerd (ethiopianorthodox.org, canonical books). Daarnaast wordt het eerste boek ook door de Beta Israël, de Ethiopische Joden, erkend als canoniek.
Deze zijn overgeleverd in het Aramees, Grieks en Ge'ez (Ethiopisch). De oudste manuscripten in het Ethiopisch zijn van de 16de eeuw n.C. en lijken meer op de Griekse versies. In de Chronographia Universalis (8ste eeuw n.C.) van de Byzantijnse historicus George Syncellus zijn enkele fragmenten in het Grieks overgeleverd.
Het bestaat uit vijf boeken die oorspronkelijk afzonderlijke werken waren die in verschillende perioden zijn geschreven (Vanderkam & Nickelsburg, 1 Enoch, pp. 1ff (ie. preface summary), pp. 7–8):
Een elftal fragmenten van het geschrift, in het Aramees, zijn gevonden in grot 4 van Qumran:
Ook in grot 1 van Qumran zijn nog een drietal kleine fragmenten in het Hebreeuws gevonden (8:4–9:4, 106).
Dit boek kan in drie delen worden opgesplitst. Het eerste deel geeft een beschrijving van tien hemelen en geven een beschrijving van meteorologisch en astronomische verschijnselen. Het tweede deel behandeld een aantal onderrichtingen van Henoch aan zijn zoon betreffende morele en ethische zaken. In het derde deel wordt beschreven hoe Methusalem en zijn broers een altaar bouwen op de plek waar Henoch met zijn ter hemel opstijging begon.
Er zijn data voorgesteld variërend van de 1ste eeuw voor Christus tot de 10de eeuw na Christus, waarbij vaak de voorkeur wordt gegeven aan de late 1ste eeuw na Christus. De datum van de tekst kan alleen worden afgeleid op basis van het interne bewijsmateriaal, aangezien het boek alleen in de middeleeuwse handschriften bewaard is gebleven (ook al kon een verwijzing naar 2 Henoch worden gevonden in Origenes' On the First Principles i, 3:3).
In dit boek wordt Henoch getransformeerd in de engel Metatron (3 Henoch IV.2, IX.1-5), die als plaatsvervanger van God de hemel en aarde bestuurt: "This Enoch, whose flesh was turned to flame, his veins to fire, his eye-lashes to flashes of lightning, his eye-balls to flaming torches, and whom God placed on a throne next to the throne of glory, received after this heavenly transformation the name Metatron." (Gershom G. Scholem, Major Trends in Jewish Mysticism, p. 67). Henoch wordt zelfs de "kleine JHWH" genoemd (3 Henoch XII.5).
3 Henoch zou in de 2de eeuw zijn geschreven, maar de oorsprong ervan kan slechts tot de 5de eeuw worden herleid.
Aangemaakt 19 juli 2017, laatst bijgewerkt 17 april 2023
J.P. v.d. Giessen
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!