Aantekeningen bij de Bijbel: Spreuken 8:1

Spreuken 8:1

SV	Roept de Wijsheid niet, en verheft [niet] de Verstandigheid Haar stem?
WLC	הֲלֹֽא־חָכְמָ֥ה תִקְרָ֑א וּ֝תְבוּנָ֗ה תִּתֵּ֥ן קֹולָֽהּ׃
Trans.	hălō’-ḥāḵəmâ ṯiqərā’ ûṯəḇûnâ titēn qwōlāh:

Algemeen

Zie ook: Personificatie, Wijsheid, Wijsheid (Gods)

De beschrijving van de Wijsheid en Verstandigheid laat zich in dit en volgend hoofdstuk als volgt onderverdelen:

de inleiding (1-3)
de wijsheid doet een uitnodiging (4, 5)
legt ze uit dat ze nobel, rechtvaardig en waar is (6-9)
ze doet dan nog een uitnodiging (10)
en legt opnieuw uit dat ze waardevol is (11-21)
ten slotte vertelt ze hoe ze vooraf ging en geniet van de schepping (22-31)
sluit af met de derde uitnodiging (32-36).
de uitnodiging wordt geconcretiseerd (9:1-9)
identificatie van Wijsheid en Verstandigheid (9:10-12)
de beschrijving van hun tegenhanger: vrouwe Dwaasheid (9:13ev.)

Aantekeningen

Roept de Wijsheid niet, en verheft [niet] de Verstandigheid Haar stem?

Wijsheid, de wijsheid wordt hier als vrouwelijk persoon voorgesteld, een bekende stijlfiguur in het Hebreeuws. Andere voorbeelden van personificatie in de Bijbel vinden we in het tweede deel van dit vers als vrouwe Verstand ("Verstandigheid" in de SV) en vrouwe Dwaasheid in het volgende hoofdstuk (Spr. 9:13). Ook Jezus personifieert de wijsheid op een soortgelijke manier (Mat. 11:19). In Psalm 19 zien we een personificatie van de hemel (Ps. 19:2) en van de dag en de nacht (Ps. 19:3), terwijl het allereerste voorbeeld in de Bijbel de zonde is die aan de deur ligt (Gen 4:7). In de fabel van Jotham lezen we over de bomen (Richt. 9:8-15).
Dit soort personificaties komen we in het gehele Oude Nabije Oosten tegen en hoewel het mogelijk is dat het deels verder borduurt op deze literatuur (Claudia V. Camp, Wisdom and the Feminine in the Book of Proverbs, p. 23-70), zijn er diverse punten waaruit wordt gewaarborgd dat de spreukendichter totaal iets anders voor ogen had met zijn tekst. In dit boek wordt het dan ook niet als een god afgebeeld, zoals de Egyptische Ma'at of Assyrische Ishtar, maar worden de diverse kenmerken van de wijsheid die door God wordt getoond gepersonificeerd weergegeven (R. B. Y. Scott, Proverbs, Ecclesiastes [AB], p. 69-72; R. Marcus, “On Biblical Hypostases of Wisdom,” HUCA 23 [1950-1951]: p. 157-171).
Velen stellen dat met de Wijsheid in dit hoofdstuk Jezus wordt bedoeld. Dat gaat in zoverre op voor Jezus als Hij de aard van Zijn Vader openbaart (Mat. 12:42; Luk. 11:31), zoals ook in Spreuken deze als aspecten van God beschrijft. Paulus zag de vervulling van de wijsheid in Jezus (Col. 1:15-20) en stelt dat door Zijn kruisdood Christus onze wijsheid werd (1 Cor. 1:24, 30), terwijl op een andere plek hij bidt dat "de God van onze Heere Jezus Christus, de Vader van de heerlijkheid, u de Geest van wijsheid en van openbaring geeft in het kennen van Hem" (Ef. 1:17). Er zijn dus goede overeenkomsten met wat in Spreuken wordt beschreven, echter in dit hoofdstuk wordt de wijsheid beschreven als een attribuut van God, net zoals dat ook in het Nieuwe Testament van Jezus wordt beschreven, en kan om die reden niet gelijkgesteld worden met Jezus. Dit blijkt uit de slotconclusie waar de Wijsheid en de Verstandigheid worden geïdentificeerd "De vreze des HEEREN is het beginsel der wijsheid, en de wetenschap der heiligen is verstand" (Spr. 9:10).
Verstandigheid, het verstand, of de intelligentie wordt hier als vrouwelijk persoon voorgesteld.